NASA hızla Dünya'ya doğru geldiğini tespit etmişti: Devasa kuyrukluyıldız hakkında bildiklerimiz

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

NASA hızla Dünya'ya doğru geldiğini tespit etmişti: Devasa kuyrukluyıldız hakkında bildiklerimiz

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

NASA şimdiye kadar görülmüş en büyük buzlu çekirdeğe sahip bir kuyrukluyıldız tespit etti.
Güneş Sistemi'nin derinliklerindeki nesne son sürat evimize doğru geliyor ama hiçbir zaman bizi tehlikeye atacak kadar Dünya'ya yaklaşmayacak.
Ne var ki kuyrukluyıldız Güneş Sistemi'nin erken zamanlarına ve bugün Güneş Sistemi'nin tam ucunda yer aldığı düşünülen gizemli Oort Bulutu'na dair önemli bir bakış açısı sunuyor.
The Independent'ın haberine göre tarih öncesinden kalma kuyrukluyıldız birçok yönüyle uzak geçmişe ait bir kalıntı ve evrenin hakkında hâlâ çok az şey bildiğimiz uzak bir kısmından gelen haberci.
İşte resmi adı C/2014 UN271 Kuyrukluyıldızı (Bernardinelli - Bernstein) olarak verilen nesne hakkında bildiğimiz her şey.

Onu nasıl tespit ettik?
Kuyrukluyıldız yıllardır biliniyor: Adındaki 2014 görüntülerde tespit edildiği yılı ifade ediyor. O dönemde bilim insanları kuyrukluyıldız hakkında bazı çıkarımlar yapabilmişti: Güzergahı Oort Bulutu'ndan geldiğini gösteriyor gibiydi ve bir asteroitten ziyade kuyrukluyıldızdı.
Fakat son bulgular bilim insanlarının nesnenin daha fazla fotoğrafını çekmek için Hubble Uzay Teleskobu'nu kullandığı 2022'deki gözlemlerden elde edildi. Bu bulgular araştırmacıların kuyrukluyıldızın çekirdeğinin boyutunu anlayabilmeye başlaması için yeterliydi.
Bu basit bir süreç değildi: Bunu yapabilmek için bilim insanlarının merkezdeki çekirdeği onu saran büyük, tozlu kuyruktan ayırt etmesi gerekiyordu. Bunu yapmak için bilgisayar modelleri oluşturmak ve çekirdeğin boyutunu tahmin etmek için modelleri görüntülerle karşılaştırmaları gerekiyordu.
Sonuçta çekirdeğin gerçekten çok büyük olduğunu fark ettiler. Çekirdek yaklaşık 140 km genişliğinde olabilir. Bu da onu şimdiye kadar gözlemlenen en büyük çekirdek kılıyor.

Tehlikede miyiz?
Hayır. Nesne Güneş Sistemi'nin derinliklerinden bize doğru geliyor ama yakınımıza değil.
Dünya'ya en çok yaklaştığı anda Satürn'ün yörüngesinin dışında, Güneş'ten yaklaşık 1,6 milyar kilometre uzakta olacak.
Fakat bize doğru yolculuğu birçok nedenden ötürü ilgi çekici: Kuyrukluyıldız Güneş Sistemi'mizin uzaklarından gelen bir ziyaretçi ve yaklaştıkça onu gözlemleyebileceğiz.

Ondan ne öğrenebiliriz?
Kuyrukluyıldızlar Güneş Sistemi'ndeki en eski nesnelerdendir. Bu yeni keşfedilene benzer nesneler Oort Bulutu'nun tam sınırından geliyor: Boşlukta yüzen madde serpintisi bizden o kadar uzakta ki sınırı Güneş'le aramızdaki mesafenin 5 bin katından daha uzakta olabilir ve o kadar gizemli ve görmesi o kadar zor ki bütün bunlar şimdilik teoride kalıyor.
Bunun gibi kuyrukluyıldızlar çok yaklaştığında o buluttan bir kalıntıyı gözlemleme fırsatı sunuyorlar. Bilim insanları bu bulut hakkında daha fazla bilgi edinmek için onları inceleyebilir, bu da bulutu göremeden inceleme fırsatı verir.
Örneğin, kuyrukluyıldızın boyutu genel olarak Oort Bulutu'nun kütlesini anlamak için faydalıdır. Ve araştırmacılar, Oort Bulutu'nun nasıl oluşmuş olabileceğini kafalarında daha iyi canlandırabilmek için kuyrukluyıldızın kimyasal yapısını inceleyebilir.
 



Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
TT

Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)

Rachel Dobkin 

Cinsiyet açıklama partileri, yeni çocuklarının kız mı erkek mi olacağını merakla bekleyen aileler arasında giderek daha popüler hale geliyor. Ancak popüler inanışlara karşı çıkan yeni bir araştırmaya göre, bebeklerin cinsiyeti yazı tura sonucu gibi şansla belirlenmiyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta cuma günü yayımlanan bir çalışma, ailelerin erkek ya da kız çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğınu ve bazı faktörlerin bu ihtimali etkilediğini tespit etti.

1956-2015'te iki ya da daha fazla sefer birer bebek doğuran en az 58 bin kadını analiz eden araştırmacılar, aynı cinsiyetten en az üç çocuk yapan annelerin, sonraki bebeklerinin yine aynı cinsiyetten olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu saptadı.

Kız ya da erkek çocuk sahibi olma ihtimali bu kişilerde yüzde 50-50 değil: Üç kız çocuk sahibi ailelerin başka bir kız çocuğu olma ihtimali yüzde 58, üç erkek çocuğu olan ailelerin bir erkek çocuk daha dünyaya getirme ihtimaliyse yüzde 61.

Peki neden böyle oluyor?

Araştırmacılar, annenin doğum yaptığı yaşa ve genetiğe işaret ediyor.

Çocuk doğurmaya 28 yaşından sonra başlayan kadınların aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma ihtimali biraz daha yüksek çıktı. Çalışmada sadece erkek ya da sadece kız çocuk doğurmakla ilişkili iki gen de tespit edildi.

Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme ve epidemiyoloji alanında öğretim üyesi olan Jorge Chavarro, kıdemli yazarı olduğu çalışma hakında Washington Post'a "Bu genlerin neden doğumda cinsiyetle ilişkili olduğunu bilmiyoruz ancak öyleler ve bu da yeni sorular doğuruyor" dedi.

Çalışmanın, babalarla ilgili veri bulunmaması gibi bazı sınırlılıkları var.

Ayrıca çalışmada yer almayan bir uzman, araştırmanın genetik analizi hakkında uyarılarda bulunuyor.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nde genetik alanında öğretim üyesi olan Iain Mathieson, Washington Post'a yaptığı açıklamada analizin nispeten küçük bir örnekleme dayandığını ve diğer faktörlerden etkilenebileceğini söyledi.

Çalışmadaki araştırmacılar sözkonusu faktörlerin, bazı ailelerin aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma olasılığının neden daha yüksek olduğunu ne ölçüde açıkladığını incelemek üzere daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu sonucuna vardı.

Yazarlar şu ifadeleri kullanıyor: 

O zamana kadar, aynı cinsiyetten iki ya da üç çocuğu olan ve farklı cinsiyetlerden çocuk sahibi olmak isteyen aileler, bir sonraki çocuklarını yaparken muhtemelen iki yüzü aynı bir madeni parayla yazı tura attıklarının farkında olmalı.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news