عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

İsrail, Suriye'deki saldırılarının Rusya tarafından engellenmeyeceğinden emin 

Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
    Tel Aviv/Nazir Mecli 
TT
TT

İsrail, Suriye'deki saldırılarının Rusya tarafından engellenmeyeceğinden emin 

Fotoğraf (Reuters_Arşiv)
Fotoğraf (Reuters_Arşiv)

Moskova her ne kadar İsrail'in Ukrayna’da Rusya karşıtı tutumundan rahatsız olsa da Tel Aviv’deki siyasi ve güvenlik kaynakları, iki ülke arasındaki soğukluğun geçici olduğunu ve süreç içinde ilişkilerin ortak çıkarlar temelinde yeniden ısınacağını öngörüyor. Savaşın ilk başlarında tarafsız bir tutum takınmaya çalışan Tel Aviv yönetimi, süreç içinde ABD’nin yanında yer almıştı.  
Siyasi ve güvenlik kaynakları, İsrail ordusu ve diğer yüksek güvenlik teşkilatlarının liderliğinde yürütülen müzakerelerin ve araştırmaların içeriğine dayanarak şunları söyledi:
“Rusya, Ukrayna'daki savaşına yönelik herhangi bir olumsuz tutum konusunda öfkeli olabiliyor, ancak aynı zamanda çıkarlarına dayalı olarak bir esnekliğe sahip. İsrail ve Rusya’nın özellikle Suriye’de ortak çıkarları bulunuyor, dolayısıyla Tel Aviv ve Moskova arasındaki yakın ilişkilerde ve 2015 yılından beri sürdürülen üst düzey güvenlik koordinasyonunda köklü bir değişiklik yaşanması öngörülmüyor.”  
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in Rusya karşıtı açıklamalarının ardından, Rusya’dan, İsrail yönetimi tarafından ‘sarı kart’ olarak yorumlanan bir dizi açıklama geldi. Rusya’nın Şam Büyükelçisi Aleksandr Yefimov, mart ayının sonunda yaptığı açıklamada, İsrail'in Suriye'ye saldırarak, Rusya’yı bu saldırılara yanıt vermesi için kışkırttığını söyledi. Yefimov, İsrail’in saldırılarının tansiyonu yükseltmeyi ve Batı’nın Suriye'de askeri faaliyetlerde bulunmasına zemin sağlamayı amaçladığını savundu. Bu açıklamanın yapıldığı gün, Rusya'nın İsrail büyükelçiliği, iki ülke arasındaki güvenlik koordinasyonunun değişmeden devam edeceğini duyurdu. Buna rağmen İsrail yönetimi, Rusya’nın bir tavır değişikliğine gitme ihtimaline karşı hazırlıklar yaptı. Nitekim Rusya, İsrail’in, Suriye’deki İran hedeflerine yönelik saldırılarını engelleme girişiminde bulunabilir. Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail’e, Lapid’in Rusya’nın ‘savaş suçu’ işlediği sözleri nedeniyle nota verdi. İsrail’in Moskova Büyükelçisi Aleksandr Ben Zvi’yi Dış İşleri Bakanlığı’na çağrılarak hükümetine bir mesaj iletmesi istendi. Ardından İsrail, Rusya'nın Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (BMİHK) üyeliğinin askıya alınması yönünde oy kullandı. Bunun üzerine Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail hükümetinin, BM Genel Kurulu ve BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ederek Filistin topraklarını yasa dışı ilhak etmeye devam ettiğini, Batılı ülkelerin göz yumması ve ABD'nin desteği ile savaş sonrası dünya tarihindeki en uzun süren işgali sürdürdüğünü vurguladı.  
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, pazartesi günü Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile Filistin meselesini ve Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonlarını ele aldı. Rus haber ajansına göre Putin, Abbas’a Donbas’taki operasyonla ilgili bilgi aktardı. Putin, Ukrayna’daki savaş nedeniyle dünyada gıda fiyatlarının arttığını hatırlatarak, Moskova’nın Filistinlilere buğday ve benzeri Rus gıda ürünlerini sağlama hususunda güvence verdi. Filistin Vefa haber ajansına göre, Putin, Rusya'nın Filistin halkının haklarını destekleme konusundaki kararlı duruşunu vurguladı ve Filistin-Kudüs davasına tüm uluslararası forumlarda siyasi desteğini sürdüreceğini belirtti. Rusya Devlet Başkanı, İsrail’in Müslümanların Mescid-i Aksa’ya girişini engellemesini kınadı ve İsrail’in kutsal mekanların tarihi statüsüne saygılı olması gerektiğini ifade etti.  
Tel Aviv'deki bazı siyasi çevreler, Rusya'nın bu tutumunu iki ülke ilişkilerinde bir çatlağın başlangıcı olarak görürken, güvenlik çevreleri, Rusya'nın Ukrayna'daki savaş nedeniyle çok gergin olduğunu ve her türlü karşıt pozisyona aşırı tepki gösterdiğini söyledi. Ancak bununla birlikte  Moskova’nın İsrail’e kapıyı kapatmayı göze alamayacağı değerlendirildi. Rusya ve İsrail’in, Suriye’deki güvenlik koordinasyonunun, ortak çıkarlara dayandığına ve İran’ın Suriye’deki etkisinin sınırlandırılmasının Moskova’ya da yaradığına işaret eden kaynaklar, iki tarafın da gerilim tırmanmasını istemediğini vurguladı.  

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
TT
TT

Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

AP, Hindistan ve Pakistan arasındaki gerilime dikkat çekerek, iki ülkenin 1947'de İngiltere'den bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana üç büyük çaplı savaşa sahne olduğunu belirtti. İki komşu ayrıca, dünyanın en soğuk ve en yüksek rakımlı savaş alanı olarak tanımlanan bir buzulun tepesindeki çatışma da dahil olmak üzere onlarca çatışmaya tanık oldular.

Son gerginlik, Hindistan'ın Pakistan'ı suçladığı, İslamabad'ın ise herhangi bir dahli olduğunu reddettiği, turistlere yönelik ölümcül bir silahlı saldırının ardından yaşandı.

Hindistan ve Pakistan diğer ülkeler gibi savaşmıyor. Buradaki başat faktör, büyük saldırıları caydırmanın ayırt edici bir aracı ve durum kötüleşse bile çatışmanın kontrolden çıkmayacağının garantisi olan nükleer cephanelikleri.

Ncjxj
 Keşmir'in Pakistan tarafından yönetilen kısmının başkenti Muzafferabad'da Hindistan saldırıları sonucu yıkılan bir caminin yakınında nöbet tutan askerler (AFP)

Hindistan ve Pakistan neden bu şekilde savaşıyor? Çünkü nükleer cephanelikleri birbirlerini yok edebilecek kapasitede.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Pakistanlı güvenlik analisti Seyyid Muhammed Ali şu ifadeleri kullandı: “Pakistan ve Hindistan diğer tarafı defalarca yok etmeye yetecek kadar nükleer silaha sahip. Nükleer silahları, Karşılıklı Garantili İmha (MAD) senaryosu yaratıyor. Her iki ülke de stoklarının boyutunu ve kapsamını diğerine MAD garantisini hatırlatacak şekilde bilinçli olarak geliştirdi.”

Her iki ülke de nükleer kapasitelerini açıklamıyor, ancak her birinin 170 ila 180 arasında kısa, uzun ve orta menzilli savaş başlığına sahip olduğuna inanılıyor. Her iki ülke de bu silahları hedeflerine ulaştırmak için farklı sistemlere sahip.

Ali, cephaneliklerin daha fazla çatışmayı önlemek ve caydırmak için savunma amaçlı bir hamle olduğunu, çünkü ‘iki tarafın da böyle bir savaşı başlatmayı göze alamayacağını ya da bundan bir şey elde etmeyi umamayacağını’ söylüyor.

İlk bakışta öyle gelmeyebilir ama nükleer silahlar karşı tarafa aşırı tepki veremeyeceğini hatırlatır. Ancak cephaneliklerini çevreleyen gizlilik, Pakistan ya da Hindistan'ın nükleer bir ilk saldırıda hayatta kalıp kalamayacağının ve ‘ikinci saldırı kabiliyeti’ olarak adlandırılan misilleme yapıp yapamayacağının belirsiz olduğu anlamına geliyor.

Jfjfj
Pakistan'ın Lahor kenti yakınlarında Hindistan saldırısında hasar gören hükümet sağlık ve eğitim kompleksinin yönetim binası önünde duran arama kurtarma görevlileri (Reuters)

Bu kabiliyet, nükleer gerilime yol açabilecek saldırganlığı önleyerek bir düşmanın ilk saldırı yoluyla nükleer bir savaşı kazanmaya çalışmasını engeller. Bu kabiliyet olmadan, teoride, bir tarafın diğerine savaş başlığı fırlatmasını engelleyecek hiçbir şey yoktur.

Keşmir anlaşmazlığın merkezinde

Hindistan ve Pakistan, her birinin bağımsızlığını kazandığı 1947'den bu yana Keşmir üzerinde hak iddia ediyor ve sınır çatışmaları on yıllardır bölgeyi istikrarsızlaştırıyor.

Keşmir, Hindistan yönetimine karşı direnen silahlı isyancıların bulunduğu, iki ülke arasında bölünmüş tartışmalı bir Himalaya bölgesidir.

Her iki ülke de Keşmir'in bir bölümünü kontrol ediyor. Bölge yoğun bir şekilde askerileştirilmiş bir sınırla bölünmüş durumda.

Ezeli rakipler üç savaşlarından ikisini de Keşmir için yapmışlardır.

Birçok Keşmirli Müslüman, isyancıların bölgeyi Pakistan yönetimi altında ya da bağımsız bir devlet olarak birleştirme hedefini destekliyor.

Hindistan kontrolündeki Keşmir'de yaşanan sınır çatışmaları ve militan saldırıları Yeni Delhi'nin İslamabad'a karşı giderek daha sert bir tutum takınmasına ve onu ‘terörizmle’ suçlamasına neden oldu.

Son çatışmada Hindistan, geçen ay gerçekleşen silahlı katliamla bağlantılı olarak Pakistan destekli militanlar tarafından kullanılan yerleri vurarak Pakistan'ı cezalandırdı.

Geleneksel askeri dengesizlik

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün (IISS) Askeri Denge Raporu'na göre Hindistan 2025 yılında 74,4 milyar dolar harcamayla dünyanın en büyük savunma harcaması yapan ülkesi ve dünyanın en büyük silah ithalatçılarından biri.

Pakistan ise geçen yıl 10 milyar dolar harcadı. Pakistan, komşusuna kıyasla iki kat daha fazla aktif silahlı kuvvete sahip olan zengin Hindistan'la asla boy ölçüşemez.

Hindistan'ın silahlı kuvvetleri geleneksel olarak Pakistan'a odaklanmış olsa da, mücadele etmesi gereken bir başka nükleer komşusu da Çin. Hindistan, Hint Okyanusu'ndaki deniz güvenliği konusunda giderek daha fazla endişe duyuyor.

Bunlar Pakistan'ın güvenlik modelinde dikkate almak zorunda olmadığı iki faktör.

Pakistan'ın uzun ve dar yapısı, ordunun dış politikadaki büyük rolü ile birleşince silahlı kuvvetlerin hareketli olmasını ve savunmaya öncelik vermesini kolaylaştırıyor.

Tırmanma ve gerilimi azaltma modeli

Ne Pakistan ne de Hindistan diğerine karşı askeri hamlelerini duyurmak için acele etmiyor. Mevcut düşmanlıkların alevlenmesinden de anlaşılacağı üzere, saldırıların ve misillemelerin teyit edilmesi biraz zaman alabilir.

Ancak her ikisi de diğerinin kontrolündeki topraklarda ve hava sahasında operasyonlar yürütüyor.

Bu operasyonlar bazen kontrol noktalarına, tesislere ya da militanlar tarafından kullanıldığı iddia edilen yerlere zarar vermeyi amaçlıyor. Aynı zamanda liderleri kamuoyunun baskısına boyun eğmeye ve yanlış hesaplama potansiyeline sahip bir şekilde karşılık vermeye zorlamak, onları utandırmak veya kışkırtmak da amaçlanıyor.

Bu faaliyetlerin çoğu Keşmir'i Hindistan ve Pakistan arasında bölen Kontrol Hattı boyunca gerçekleşiyor.

Jfjdj
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

Bu hattın medya ve kamuoyundan büyük ölçüde izole edilmiş olması, saldırı veya misilleme iddialarının bağımsız olarak doğrulanmasını zorlaştırıyor.

Bu tür olaylar, iki ülkenin nükleer kapasiteleri göz önüne alındığında uluslararası endişeleri arttırmakta, dikkatleri Hindistan ve Pakistan'a ve nihayetinde Keşmir üzerindeki rekabet eden iddialarına geri çekmektedir.

Her iki ülkenin de kaynaklar için rekabet etmesini gerektirecek bir durum söz konusu değil

Pakistan'ın muazzam bir maden zenginliği var, ancak Hindistan'ın bundan faydalanmak gibi bir arzusu yok. Hinduların çoğunlukta olduğu Hindistan ile Müslümanların çoğunlukta olduğu Pakistan arasında temel ideolojik farklılıklar olsa da birbirlerine hükmetmek ya da birbirlerini etkilemek gibi bir amaçları yok.

Keşmir dışında birbirlerinin topraklarında hak iddia etmek ya da hegemonya kurmak gibi bir niyetleri de yok.