İran ve Taliban, sınırda yaşanan gerginliğin giderilmesi için görüşecek

İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi ve Taliban’ın Savunma Bakanlığı Müsteşarı Şubeyr Ahmed Kabil’de görüştü.
İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi ve Taliban’ın Savunma Bakanlığı Müsteşarı Şubeyr Ahmed Kabil’de görüştü.
TT

İran ve Taliban, sınırda yaşanan gerginliğin giderilmesi için görüşecek

İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi ve Taliban’ın Savunma Bakanlığı Müsteşarı Şubeyr Ahmed Kabil’de görüştü.
İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi ve Taliban’ın Savunma Bakanlığı Müsteşarı Şubeyr Ahmed Kabil’de görüştü.

İran ve Afganistan’daki Taliban yönetimi, iki ülke arasındaki sınırlarda yaşanan gerilimi ele almak için görüşmeler yapmak hususunda uzlaştı. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi, orduya ait tank ve zırhlı araçların Afganistan sınırına gönderildiği yönündeki haberleri yalanladı. Geçtiğimiz hafta sonu, Afganistan sınırında İran sınır muhafızları ile Taliban güçleri arasında, Taliban'ın sınırda yol inşa çalışmaları başlatması üzerine bir anlaşmazlık yaşanmış, bunun üzerine İran, Dogarun Sınır Kapısı’nı geçici olarak kapatmıştı.  
İran medyasında, Belucistan eyaletinin merkezindeki Zahidan şehrinde konuşlu olan 88. Kolordu’ya ait olduğu iddia edilen tank ve zırhlı araçları taşıyan bir konvoyun video görüntüleri yayınlandı. İran merkezli Haber Online sitesi, söz konusu askeri konvoyun Afganistan sınırına konuşlanacağını ileri sürdü.  
Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’nin sözcüsü olarak bilinen Nour News sitesi, Afganistan sınırına asker gönderilmesiyle ilgili medyada dolaşımda olan fotoğraf ve videoların ‘eski bir tarihli ve konuyla alakasız’ olduğunu belirterek, doğu sınırlarının tamamıyla güvenli ve kontrol altında olduğunu vurguladı. Hudut muhafaza birliklerinin rutin bir şekilde sınır güvenliğini sağlamak için devriye görevlerini icra ettiğini kaydeden site, sınırdaki anlaşmazlığın giderilmesi için Taliban yetkilileriyle temasların devam ettiğine işaret etti. Nour News’in haberinde ayrıca, bazı çevrelerin kasıtlı olarak iki ülke arasında ciddi bir kriz varmış algısı yaratmak istediğine de değinildi.
İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim’de yer alan haberde, İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi'nin dün Taliban’ın Savunma Bakanlığı Müsteşarı Şubeyr Ahmed ile görüştüğü belirtildi.  
Sınır anlaşmazlığının giderilmesi çağrısı yapan Şubeyr Ahmed, ‘’Taliban Başkanlık Heyeti'nin talimatıyla Afganistan'ın askeri ve savunma yetkililerinden oluşan 4 kişilik bir heyetin İran İslam Cumhuriyeti yetkilileriyle sınır işbirliği koşullarını kolaylaştırmayı ele alması hedeflenmektedir. Başta milyonlarca Afgan vatandaşını ağırlayan İran İslam Cumhuriyeti olmak üzere komşularımızla tam kapsamlı bir sınır işbirliği sağlamak istiyoruz. Savunma bakanlığımız, İran sınırlarında en ufak çatışma çıkmasına müsaade etmemekte kararlıdır. Bu bağlamda Savunma Bakanı sınır bölgelerindeki askeri hareketlilikleri yasaklamıştır’ diye konuştu.
Sınır anlaşmazlıklarını görüşmek için oluşturulan dört kişilik Taliban heyetinin, Ramazan Bayramı’nın ardından İran’a gelerek yetkililerle görüşmesi planlanıyor.  
Taliban yönetimi, İran’ın sınır bölgelerine ek takviye birlikleri gönderdiği iddiaları ile ilgili herhangi bir açıklama yapmadı. Tasnim haber ajansına göre, Taliban’ın sınırın sıfır noktasında bir yol çalışması başlatması, İran’ın hudut muhafaza birliklerinin teyakkuza geçmesine neden oldu ancak herhangi bir silahlı çatışma yaşanmadı. İran sınır birlikleri Taliban’ın yol çalışmasına engel oldu, Taliban askerleri de Afganistan topraklarına giren bir zırhlı araca el koydu. İran yönetimi, anlaşmazlığın ardından ülkenin doğusunda Afganistan'a açılan, (İslam Kale) Dogarun Sınır Kapısı'nı geçici olarak kapattı. Söz konusu sınır kapısı, Horasan eyaleti ile Afganistan'ın batısındaki Herat vilayetini birbirine bağlıyor.
Afganistan’da yayın yapan Tulu News televizyon kanalı, sınır bölgesinde yapılan yeni yol çalışmalarının durdurulduğunu duyurdu. Taliban yönetiminin Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, sınırdaki gerginliklerin giderildiği belirtildi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, Afganistan’daki iç sorunlar nedeniyle sınır bölgelerinde zaman zaman sorunlar çıktığını ancak İran sınır muhafızlarının görevlerini profesyonel bir biçimde yaptıklarını söyledi. Hatibzade, ‘’Afganistan’ın sınır muhafızlarının bir kısmı bazı hatalar yapıyor, endişelerimizi Taliban yönetimine ilettik, kendilerine profesyonel sınır muhafazası ile ilgili bazı tavsiyelerde bulunabileceğimizi de söyledik. Umarım bu anlaşmazlıklar ve sorunlar yakın zamanda giderilebilir’’ diye konuştu.  



Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
TT

Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)

Sudanlı üst düzey istihbarat yetkilisi Ahmed Hasan Muhammed, ülkesinin İran’ın Kızıldeniz kıyısında bir deniz üssü kurma talebini reddettiğini söyledi.

İran’ın bu talebi kabul edilseydi, söz konusu üs, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından birinde deniz trafiğini izlemesine olanak tanıyacaktı.

Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal gazetesinden aktardığına göre Muhammed konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi;

“İran, Sudan ordusuna isyancılara karşı mücadelede kullanılmak üzere silahlı insansız hava araçları (SİHA) sağladı. Tahran, üssü inşa etme izni karşılığında, Sudan’a helikopter taşıyan bir savaş gemisi de dahil olmak üzere gelişmiş silahlar teklif etti. İranlılar üssü istihbarat toplamak için kullanmak istediklerini söyledi. Oraya savaş gemileri de yerleştirmek istediler. Ancak Hartum, İran’ın bu teklifini reddetti.”

Muhammed gazeteye yaptığı açıklamada, “Sudan İran’dan SİHA satın aldı. Çünkü insan kaybını azaltmak ve uluslararası insancıl hukuka saygı göstermek için daha isabetli silahlara ihtiyacımız vardı” diye ekledi.

Kızıldeniz’deki bir deniz üssü, Yemen’deki Husilerin ticari gemilere saldırı başlatmasına yardımcı olurken, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından biri üzerindeki hakimiyetini artırmasına olanak tanıyabilir.

İran destekli Husiler, Kızıldeniz’deki saldırıları Gazze’de savaşan İsrail ve müttefiklerini cezalandırma amacıyla gerçekleştirdiklerini ifade ediyor.

sddeb
Yemen televizyonu tarafından yayınlanan bir görüntüde, Husi saldırısından sonra batan bir İngiliz kargo gemisi görülüyor (EPA)

Sudan’ın, devrilen eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir döneminde, İran ve Filistin’deki müttefiki Hamas ile yakın ilişkileri vardı.

Beşir'in 2019 darbesiyle devrilmesinin ardından, ülkenin askeri cuntasının başı olan Orgeneral Abdulfettah el Burhan, uluslararası yaptırımları sona erdirmek amacıyla ABD ile yakınlaşma başlattı.

Ayrıca İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için harekete geçti.

İran’ın deniz üssünü inşa etme talebi, bölge ülkelerinin Sudan’da 10 aydır devam eden iç savaştan faydalanarak, Ortadoğu ile Sahra Altı Afrika ülkeleri arasında stratejik bir kavşak noktası olan ülkede yer edinmeye çalıştıklarını gösteriyor.

Burhan liderliğindeki Sudan ordusu, Nisan ortasından bu yana Orgeneral Muhamed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri ile savaşıyor.

Çatışma on binlerce insanın ölümüne, milyonlarca Sudanlının yerinden edilmesine ve dünyanın en kötü insani krizlerinden birine neden oldu.

Çatışmaları takip eden bölge yetkilileri ve analistlere göre, Sudan’ın İran’dan aldığı SİHA’lar, Hızlı Destek Kuvvetleri nedeniyle ordunun uğradığı kayıpların ardından, Burhan’ın bir miktar başarı elde etmesine yardımcı oldu.

Son haftalarda hükümet, Hartum ve Omdurman’daki önemli bölgelerin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, hem Sudan ordusunu, hem de Hızlı Destek Kuvvetleri’ni savaş suçu işlemekle suçladı.

Washington ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde cinayet, tecavüz ve etnik temizlik de dahil olmak üzere insanlığa karşı suçlar işlemekle itham etti.

Birleşmiş Milletler (BM) yetkilileri, Sudan ordusunu, sivillerin yerleşimleri havadan hedef almak ve Sudanlı sivilleri çaresizce ihtiyaç duydukları insani yardımdan mahrum bırakmakla eleştirdi.

BM kuruluşları ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Darfur’da etnik amaçlı saldırılar da dahil olmak üzere zulüm yapmakla suçladı.

Çatışmanın tarafları olan Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri, ABD ve BM’nin suçlamalarını reddetti.

ABD Şubat ayında yaptığı açıklamada, İran’ın Sudan ordusuna silah sevkiyatıyla ilgili endişelerini dile getirdi.

ABD’nin Hartum Büyükelçisi John Godfrey, İran’ın Hartum’a yardım ettiğine ilişkin haberlerin ‘son derece rahatsız edici’ olduğunu söyledi.