IMF, Mısır ekonomisini güçlendirmek için özel sektörün önemini vurguladı

Mısır'da petrol dışı özel sektörün faaliyeti Mart ayında üst üste 16’ncı ayda daraldı. (Reuters)
Mısır'da petrol dışı özel sektörün faaliyeti Mart ayında üst üste 16’ncı ayda daraldı. (Reuters)
TT

IMF, Mısır ekonomisini güçlendirmek için özel sektörün önemini vurguladı

Mısır'da petrol dışı özel sektörün faaliyeti Mart ayında üst üste 16’ncı ayda daraldı. (Reuters)
Mısır'da petrol dışı özel sektörün faaliyeti Mart ayında üst üste 16’ncı ayda daraldı. (Reuters)

Uluslararası Para Fonu (IMF), özel sektörün dış ve iç zorluklarla karşı karşıya olan Mısır ekonomisini güçlendirmedeki rolünü vurgulayarak, bunun büyüme ve istihdam oranlarına çok fazla yansımayacağını bildirdi.
IMF Ortadoğu ve Orta Asya Bölge Direktörü Cihad Azur çevrimiçi basın toplantısında yaptığı açıklamada, Mısır'da özel sektörün rolünün çok önemli olduğunu belirterek, devletin bunu desteklemesi ve tamamlaması gerektiğine işaret etti.
Geçtiğimiz Mart ayında Mısır'daki petrol dışı özel sektörün faaliyeti, koronavirüs pandemisinin ilk aylarından bu yana en hızlı tempoda daralırken, Rusya’nın  Ukrayna'yı işgalinden kaynaklanan sorun  iş dünyasını etkiledi ve fiyatların yükselmesine neden oldu. S&P Global tarafından yayınlanan Mısır'da Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Şubat'taki 48,1'den 46,5'e düştü.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi hükümetine, özel sektörün devlete ait varlıklara katılımı için yılda on milyar dolar hedefi olan ve dört yıllık bir süre için bir program açıkladı. Sisi açıklamasında, hükümetine silahlı kuvvetlerin sahip olduğu şirketleri bu yılın sonundan önce borsaya koyması ve bazı devlete ait şirketlerin hisselerini borsada da sunmaya başlaması talimatını verdiğini ifade etti.
Hükümet yıllardır devlet şirketlerini satmaktan bahsediyor. 2018 yılında 80 milyar Mısır cuneyhi (4.33 milyar dolar) kadar bir planla borsadaki 23 devlet şirketindeki azınlık hisselerini teklif edeceğini duyurdu. Program defalarca ertelenirken hükümet yetkilileri, tekrarlanan gecikmelerin zayıf piyasalar, yasal engeller ve her şirketin mali belgelerinin hazır olmasından kaynaklandığını söyledi.
Mısır Cumhurbaşkanı’nın özel sektörle ilgili kararına değinen Azur, “Mısır'ın 2016'daki ekonomik reform programında ve ikinci programda belirlenen ana hedeflerden biri, Mısır ekonomisine özel sektör katılım düzeyini yükseltmek” ifadelerini kullandı. Azur, Mısır'daki özel sektörün dinamik, gelişmiş ve Mısır ekonomisine liderlik edebilecek kapasitede olduğunu açıkladı.
Azur’un bu açıklaması, Mısır’ın Uluslararası Para Fonu ile istişarelere başlamasıyla aynı zamana denk geldi.
Geçtiğimiz Aralık sonunda 145.5 milyar dolara yükselen Mısır'ın mevcut dış borcunun endişe verici olmadığını belirten Azur, bu akamın Eylül 2021 sonunda 137,4 milyar dolar olduğunu hatırlattı.
Mısır'daki kamu borcunun GSYİH'ya oranının 2025 veya 2026 yılına kadar korona pandemisinden önceki seviyeye düşmesini bekleniyor.
IMF'nin Ortadoğu ve Orta Asya için Bölgesel Ekonomik Görünüm raporda, Mısır’daki kamu borcunun cari mali yılda gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 94'üne ulaşacağını belirtilirken, gelecek yıl GSYİH’nın 89,6’ya düşeceği bildirildi.
IMF, Mısır hariç, Ortadoğu ve Orta Asya'daki yükselen piyasa ve orta gelir grubundaki büyümenin yavaşlamasını bekliyor.



Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.