İran’da 2021’deki idam infazları yüzde 25 arttı

İran güvenlik güçleri idam ilmeklerini hazırlıyor (IRNA-Arşiv)
İran güvenlik güçleri idam ilmeklerini hazırlıyor (IRNA-Arşiv)
TT

İran’da 2021’deki idam infazları yüzde 25 arttı

İran güvenlik güçleri idam ilmeklerini hazırlıyor (IRNA-Arşiv)
İran güvenlik güçleri idam ilmeklerini hazırlıyor (IRNA-Arşiv)

Norveç merkezli sivil toplum kuruluşu (STK) İran İnsan Hakları (UST) ve Fransa merkezli Ölüm Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) örgütü, İran’daki idamların 2021’de yüzde 25 arttığı bildirerek, uluslararası toplumu Tahran ile yapılacak herhangi bir müzakerede bunu öncelik yapmaya çağırdı.
İki STK tarafından bugün paylaşılan raporda, eski Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi’nin Haziran ayında cumhurbaşkanlığına seçilmesinin ardından İran’daki infaz oranlarının da arttığı vurgulandı.
Resmi medya ve aynı zamanda İran’daki kaynaklara dayanan rapora göre, 2020’de 267 kişi idam edilirken, 2021’de yüzde 25’lik bir artış ile bu sayı 333’e çıktı.
Yüz sayfayı aşan rapora göre, 2020’de 9 kadın idam edilirken, 2021’de bu sayı 17’ye yükseldi.
İki STK’ya göre, uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgili infazların sayısı da yüzde 25 arttı ve 2021 içinde 126 kişi idam edildi.
Raporda, “İran, nükleer programıyla ilgili müzakereler yoluyla uluslararası arenaya güçlü bir dönüş başlatıyor. Ancak aynı zamanda idam infazları gerçekleştirmeye devam etti, birçok muhalifi bastırmak için ölüm cezasını bir araç olarak kullandı” denildi.
İran İnsan Hakları Örgütü Başkanı Mahmud Amiri Moghaddam, İran’ın atom bombasına sahip olmasını engellemeyi amaçlayan 2015 tarihli nükleer anlaşması hakkındaki müzakerelere Tahran’ın insan hakları alanındaki korkunç performansı ve idam cezasının dahil edilmediğini söyledi.
Moghaddam, İran makamlarının bu müzakereleri yürütürken daha az gözetime tabi olduklarını da sözlerine ekledi.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.