Tunus Cumhurbaşkanı’nın destekçileri ve muhalifleri protestolara hazırlanıyor

Washington, Said'in seçim otoritesine ilişkin kararını eleştiriyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus Cumhurbaşkanı’nın destekçileri ve muhalifleri protestolara hazırlanıyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Tunus, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in muhalifleri ve destekçilerinin protesto hareketlerine hazırlanıyor. Öyle ki Özgür Anayasa Partisi önümüzdeki Mayıs ortasında Kartaca Sarayı'na yürüyüş çağrısı yapacak kadar ileri gitti.
Said Projesi Açıklama Kampanyasının Bir Üyesi Olan Ahmed Şafter, Cumhurbaşkanı’nın siyasi tercihlerini ve 25 Temmuz'dan bu yana onayladığı reform yolunun adımlarını desteklemek için bir protesto hareketi düzenlemek için yoğun hazırlıklar yapıldığını açıkladı.
Şafter katıldığı bir radyo programında, bu kitle hareketinin ana başlığının, kendi deyimiyle ‘tüm çekim güçleri karşısında popüler ve meşru reçete’ olacağını belirtti. Cumhurbaşkanı ve 25 Temmuz kararlarını destekleyen bir ‘halk öfkesi günü’ olacağını vurguladı. Şafter, ulusal gençliğin önümüzdeki 8 Mayıs tarihinde ‘büyükelçiliklerin kapılarına yapışıp Avrupa Birliği (AB) ve Uluslararası Para Fonu’na Tunus'u desteklememesi için yalvaran herkese’ karşı çıkacağını açıkladı.
Bu duyuru, (Şii) Emel Partisi’nin Yönetim Organı Başkanı Ahmed Necib Şabi'nin, Cumhurbaşkanı'nın talimatlarına karşı çıkan ‘Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin kurulduğunu duyurmasından bir gün sonra geldi. Söz konusu Cephe, protestoların, 2008 yılında maden havzasında yaşanan olaylara tanık olan ve 2011 devriminin ilk kıvılcımını temsil eden aynı bölge olan Gafsa bölgesinden (orta batı Tunus) başlayacağını duyuracak.
Öte yandan Özgür Anayasa Partisi Başkanı Abir Musi, partisinin 15 Mayıs'ta ‘Kartaca'ya Yavaş Tempolu Yürüyüş’ düzenleme niyetinde olduğunu açıkladı. Musi, "Halk ayaklanması Burgiba'nın yönelimini desteklemek için geliyor. Devam edecek ve genişleyecek" dedi. Tunus'ta ‘Humeyni'nin yönetim modeli’ dolarak nitelediği şeyin uygulanmayacağını vurguladı.
Musi, Tunus halkının çeşitli gruplarının ‘İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) yönetimi ve kuyrukları’ nedeniyle on yıllık yıkım sürecinde büyük acılar çektiğini, 9 ay önce güçlerinin ve geleceklerinin açıkça manipüle edilmesi nedeniyle acılarının derinleştiğini vurguladı. "Ülkeden geriye kalanları yok edecek olan ikinci bir ‘Yıkım Baharı’ planı uygulanmayacak" dedi. ‘Temel yapı, kurumların ve Devrim Muhafızlarının dağıtılması ve İran tarzı referandum’ olarak ifade ettiği şeyi reddettiğini duyurarak ‘Tunus'u geri almak için el ele verme’ çağrısında bulundu.
Öte yandan AFP’nin haberine göre Washington, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'i seçim otoritesinin başkanını atama hakkını kendisine verdiği için eleştirip, demokratik kurallara saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price yaptığı açıklamada şunları söyledi: “ABD, Tunus Cumhurbaşkanı’nın Tunus'taki Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonunu yeniden yapılandırmaya yönelik tek taraflı kararından derin endişe duyuyor. Washington, Tunus liderlerini kilit demokratik kurumların bağımsızlığını korumanın ve Tunus'un demokratik yönetime geri dönüşünü sağlamanın önemi konusunda sürekli olarak bilgilendirdi.”
Öte yandan, ‘Hak ve Özgürlüklerin Korunması İçin Avukatlar Grubu’ (bağımsız bir insan hakları örgütü), Nahda Hareketi liderlerinden Nureddin el-Buhari'nin davasında Güvenlik Merkezi Başkanı’nın yaptığı şikayet üzerine soruşturmaya sevk edilen 14 Tunuslu avukata destek çağrısında bulundu. 2011 yılına ait avukatlık mesleğini düzenleyen kararnamenin 47. maddesini açık bir şekilde ihlal ederek, zorla gözaltına alınan temsilcilerini savunmak amacıyla avukatların görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle davadan alınmaları kınandı.
Grup, bir davadan 14 avukatın alınmasının çok tehlikeli bir emsal olduğu ve Darbe makamının avukatın hak ve özgürlükleri savunan mesajını sürekli hedef alması çerçevesine girdiği değerlendirmesinde bulundu.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.