İspanya hükümeti Cezayir’in doğal gazı kesme tehdidine yanıt verdi

Madrid, Cezayir gazının üçüncü bir tarafa satılmayacağını teyit etti

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (Reuters)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (Reuters)
TT

İspanya hükümeti Cezayir’in doğal gazı kesme tehdidine yanıt verdi

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (Reuters)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun. (Reuters)

Cezayir'in Fas ile yaşadığı diplomatik kriz nedeniyle İspanya'yı doğal gaz akışını kesmekle tehdit etmesinin ardından Madrid yönetimi, Cezayir’den gelen doğal gazın ‘üçüncü bir tarafa satılmayacağını’ vurguladı.
İspanya haber ajansı hükümet yetkililerine dayandırdığı haberinde, İspanya’nın Fas’a Mağrip-Avrupa boru hattı üzerinden ters yönde gaz sağlamasının, Fas’ın ‘enerji açığını gidermesine’ yardımcı olmak amacıyla olduğu, söz konusu doğal gazın uluslararası piyasalardan temin edildiği ve Cezayir’den gelen doğal gazın hiçbir şart altında Fas’a aktarılmayacağı belirtildi.  
Cezayir Enerji ve Maden Bakanlığı'ndan önceki gün yapılan açıklamada, “Enerji Bakanı Muhammed Arkab’ın, İspanyol mevkidaşından, Mağrip-Avrupa doğal gaz hattı üzerinden ters yönde gaz arz edileceğine dair bir mail aldığı’’ belirtilerek, ‘’Varış yeri sözleşmelerde belirtilenin dışında Cezayir gazının herhangi bir miktarının farklı bir yere taşınması sözleşme yükümlülüklerinin ihlali olarak değerlendirilir ve Sonatrach ile İspanyol alıcıyı bağlayan sözleşmenin feshedilmesine yol açar” denilmişti.  
İspanya tarafının Cezayir’e bildiriminde, ters yönde doğal gaz akışının hangi ülkeye yapılacağı açıkça beyan edilmese de Madrid yönetimi şubat ayında Mağrip-Avrupa doğal gaz boru hattı üzerinden, Fas’ın enerji güvenliğini sağlamasına yardımcı olacağını açıklamıştı. Madrid yönetimi, Rabat'ın uluslararası piyasalardan alacağı sıvılaştırılmış doğal gazı İspanya'da yeniden gaz haline getirip Fas'a Mağrip-Avrupa boru hattından göndermeyi planladığını duyurmuştu.  
Batı Sahra meselesi nedeniyle geçen ekimden beri Fas ile diplomatik kriz yaşayan Cezayir, 31 Ekim’de Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un talimatıyla Mağrip-Avrupa boru hattından gaz akışını durdurmuştu. Söz konusu boru hattı üzerinden İspanya’ya gaz ihraç edilmekteydi. Cezayir geçtiğimiz ekim ayından bu yana, Avrupa’ya gönderdiği doğal gazı, 2011'de faaliyete başlayan ve direkt İspanya’ya uzanan Medgaz Boru Hattı üzerinden gönderiyor. Cumhurbaşkanı Tebbun cumartesi günü yaptığı açıklamada, İspanyol halkına güvence vererek, Cezayir’in şartlar ne olursa olsun İspanya’ya gaz tedariki taahhütlerinden vazgeçmeyeceğini söyledi. 
Cezayir ve Fas, Batı Sahra’daki anlaşmazlık nedeniyle diplomatik ilişkilerini geçen yıl sonlandırmıştı. Fas, Cezayir’i ayrılıkçı Polisario Cephesi’ni desteklemekle suçluyor. İspanya uzun yıllar bu konuda tarafsız kalmaya çalışsa da geçtiğimiz mart ayında Fas’ın, ‘Batı Sahra’da Fas egemenliğinde özerk bir yönetim oluşturulması’ tezini desteklemişti. Cezayir bu tutum değişikliğine tepki göstermiş ve Madrid’deki büyükelçisini istişarede bulunmak üzere çağırmıştı.  



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.