Başağa, petrol gelirlerinin Dibeybe hükümetinden uzak tutulması çağrısı yaptı

Fethi Başağa, gelirlerin Dibeybe’ye ulaşmasını engellemeye ve onu iktidardan vazgeçirmeye çalışıyor.

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
TT

Başağa, petrol gelirlerinin Dibeybe hükümetinden uzak tutulması çağrısı yaptı

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanı Haddad ile görüştü. (Başkanlık Konseyi)

Libya’da yeni İstikrar Hükümeti Başkanı Fethi Başağa,Paranın geçici Birlik Hükümeti’ne ulaşmasını engelleme ve hükümeti iktidardan vazgeçmeye zorlama girişimi çerçevesinde, Petrol Şirketi’ni ‘gelirlerini koruma mekanizmaları hakkında öneriler sunmaya’ çağırdı.
Başağa geçen çarşamba akşamı Petrol Şirketi Başkanı Mustafa Sanallah’a hitaben yazdığı bir mesajda, petrol üretimi ve ihracatının mümkün olan en kısa sürede yeniden başlatılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca hükümetinin, petrolün korunmasıyla ilgili mekanizmaları benimsemek için gerekli tüm prosedürleri tamamlamaya hazır olduğunu ifade etti. Fethi Başağa, Petrol Hilali bölgesindeki eylemcilerin taleplerinin ‘meşru’ olduğunu ve petrol satış gelirlerinin kullanılması için şu an benimsenen mekanizmalara itiraz etme hakları bulunduğunu vurguladı.
Ancak petrol sahalarının ve limanlarının kapatılmasının sorunu çözmeyeceğini, aksine şirketin çalışmalarını aksatacağını ve üretimi olumsuz etkileyeceğini dile getirdi.
Başağa, hükümetinin ‘petrol üretimini ve ihracatını askıya alma krizini ve bunun Libya devletinin mali durumu ve petrol sektörünün altyapısı üzerinde neden olduğu ciddi zararı sona erdirme çabaları kapsamında’ birçok tarafla temaslarını sürdürdüğünü söyledi. Petrol Hilali bölgesindeki protestocuların, petrol geliri fonlarının harcanmasına yönelik mekanizmalara ve bu fonların dağıtımında, istihdamında ve yönetiminde hiçbir yasal dayanak olmaksızın şeffaflığın olmamasına yönelik itirazları da dinleyen Başağa şunları söyledi:
“Durum, petrol gelirlerinin Ulusal Petrol Şirketi’nin hesaplarında tutulmasını ve Temsilciler Meclisi tarafından bütçe kanunu çıkarılıncaya kadar transfer edilmemesini sağlayan özel ve disiplinli mekanizmalar üzerinde anlaşmayı gerektiriyor.”
Fethi Başağa ayrıca hükümetin ‘gelirleri korumak, iyi bir şekilde yönetilmesini sağlamak, bunları siyasi olarak kullanmamak ve sömürmemek’ ile ilgili mekanizmaların benimsenmesini uygulamak amacıyla gerekli tüm prosedürleri tamamlamaya tam olarak hazır olduğunu vurguladı.
Başağa ayrıca Sanallah’tan maaş ve benzeri ödemelerin devamlılığını sağlayarak ve vatandaşın menfaatini koruyarak, bu krizi sona erdirmek için acilen gerekli mekanizma hususundaki önerilerini sunmasını istedi.
ABD’nin Libya Büyükelçisi Richard Norland, geçen ay bu konuda bir ilerleme sağlamıştı. Öyle ki Dibeybe ve Başağa hükümetleri arasındaki iktidar krizinin genişlemesini önlemek için ‘petrol gelirlerinin merkez bankasına aktarılması ve harici bir banka hesabında tutulması sürecini organize eden kısa vadeli bir mekanizmaya’ dikkat çekmişti.
Petrol sahalarına ve limanlara yakın bölgelerde ikamet eden halk, Petrol Şirketi’nin Birlik Hükümeti’ne 6 milyar dolar transfer etmesine itiraz ederek bu sahaların kapatıldığını duyurdu ve Dibeybe’ye yönetimi Başağa’ya devretmesi çağrısı yaptı.
Diğer yandan Libya Ordusu Yüksek Komutanı sıfatıyla Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birlik Hükümeti Genelkurmay Başkanlığı’na, ‘kendisine verilen görevleri yerine getirebilmesi ve Libya’nın tüm bölgelerinde istikrarın yayılmasına katkıda bulunması’ için tam desteğini dile getirdi.
Menfi, geçen çarşamba akşamı başkent Trablus’ta Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad ile bir araya geldiğini açıkladı. Aktarılana göre Haddad, görüşme sırasında vatanı korumaya muktedir organize ve nitelikli bir ordu hazırlamak amacıyla, ‘askeri durum ve örgütün çalışmalarının örgütsel yönleri hakkında’ Menfi’ye kapsamlı bir brifing verdi.
Dibeybe hükümetinin sözcüsü olan Muhammed Hammude, Dibeybe’nin ‘Savunma Bakanı’ sıfatıyla Haddad’ı görevden almak üzere bir kararname yayınladığı söylentisini yalanladı. Hammuda, 28 Nisan’da sabahın erken saatlerinde yaptığı kısa bir açıklamada, yayınlananların ‘yanlış ve gerçek dışı’ olduğunu belirtti.
Ancak yerel medya organları, Dibeybe’nin Başkanlık Konseyi ile istişare ederek Haddad’ı görevinden almaya çalıştığını savundu. Medya organları bazı bakanlara bağlı platformların, yayından kaldırıldığı iddia edilen kararı sızdırdığına dikkat çekti. Ayrıca Dibeybe’nin Haddad’ın görevlerini kendisine devretmek ve’ petrol üretimini ve ihracatını eski haline getirmek’ üzere bir operasyon odası kurmak için başka bir liderle görüştüğü iddia edildi.



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.