Yemen ateşkesinde ihlaller tırmanırken hükümet uluslararası baskı çağrısı yapıyor

Yemen Genelkurmay Başkanı geçen Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında konuşuyor (Saba)
Yemen Genelkurmay Başkanı geçen Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında konuşuyor (Saba)
TT

Yemen ateşkesinde ihlaller tırmanırken hükümet uluslararası baskı çağrısı yapıyor

Yemen Genelkurmay Başkanı geçen Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında konuşuyor (Saba)
Yemen Genelkurmay Başkanı geçen Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında konuşuyor (Saba)

Yemen'de BM ateşkesinin yürürlüğe girmesinden yaklaşık bir ay sonra, Husiler’in saha ihlalleri arttı. Yemen hükümeti bu ihlallerin durdurulması, ateşkes hükümlerinin uygulanması, özellikle geçişlerin açılması ve Taiz'deki kuşatmanın kaldırılması için uluslararası baskı çağrısı yapıyor.
Bu bağlamda askeri medya, Husi milislerinin Ma'rib, El-Cevf, Saada, Hacca, Taiz ve Ed-Dali valiliklerinde çeşitli cephelerde BM askeri ve insani ateşkes ihlallerini sürdürdüklerini bildirdi.
Yemen ordusunun son raporu, milislerin geçen Çarşamba ve Perşembe günleri 131 ateşkes ihlali yaptıklarını ortaya koydu. Bunlardan 49'u Taiz cephelerinde kaydedildi. Hacca’nın batı cephelerinde 34, Marib'in güney, batı ve kuzeybatı cephelerinde 28 ihlal yapıldı. El-Cevf'e bağlı  Hazm şehrinin doğusunda ve kuzeyinde 13, Ed-Dali ekseninde 6 ve Saada'nın batısında Razih cephesinde bir ihlal kaydedildi.
Rapor, ihlallerin silahlı Husi grupları Marib'in güneyindeki ordu güçlerinin mevzilerine sızma, tüm cephelerde ordu mevzilerine topçu ve çeşitli kalibrelerin sürekli ateşlenmesi ve milislerin yol inşa etme, siteler tahkimatlar oluşturma, takviye kuvvet getirme ve keşif uçağı uçurma faaliyetleri arasında değişiklik gösterdiğine dikkat çekti.
Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani, Husi milislerinin Birleşmiş Milletler himayesinde ateşkesin ilan edildiği ilk andan itibaren çeşitli cephelerde ihlaller yapmaya devam ettiğini söyledi.
Yemen ordusu tarafından kaydedilen raporda, geçtiğimiz 2 Nisan’da ateşkes başladığından bu yana Husi milislerin Hudeyde, Taiz, ed-Dali, Hacca, Saada, el-Cevf, Marib, Abyan ve Lehic cephelerinde bin 924 farklı ihlalde bulunduğu belirtildi. Taiz eksenindeki cephelerde 573, Hacca’da 406, Marib’de 399, Hudeyde’de 330, el-Cevf’de 152, ed-Dali’de 49, Saada’da 9, Lehic’deki Abyan ve Hargin cephelerinde ise 4 ihlalin kaydedildiği ifade edildi.
 Husilerin 967 kez çeşitli el silahları ile hedef alma, 264 kez top atışı ile hedef alma, 305 kez takviye gerçekleştirme, 59 kez sızıntı ve saldırıda bulunma, 178 kez drone ve keşif uçuşu gerçekleştirme, 105 kez yeni hendekler ve tahkimatlar oluşturma operasyonları düzenleme, 20 kez mayın döşeme 19 kez ise keskin nişancı operasyonu yapma ihlalinde bulunduğu vurgulandı. Aynı zamanda Hudeyde, Taiz’in Batısı ve Marib’de 7 kez sivil varlıkların hedef alındığı da belirtildi.
İryani uluslararası toplumu, Birleşmiş Milletleri ve BM elçisini Husi milislerinin ateşkes ihlallerini devam ettirmesini kınamaya çağırdı. İryani, “Husi milisleri taahhütlerini yerine getirmeme ve ateşkes çabalarını baltalama yaklaşımına sahip. Milisler barışı tesis etmek için önemli bir adım olan ateşkesi sahada kazanımlar elde etmek için kullanıyor.” dedi.
Yemen Genelkurmay Başkanı Korgeneral Sağir bin Aziz, cephelerde konuşlanmış askerlere hizmet etmek için çabaların iki katına çıkarılması gerektiğini vurguladı.
Yemen Genelkurmay Başkanı, “Ülkeyi güvenliğe kavuşturmak ve İran tarafından desteklenen terörist, baskıcı hizip karşısında zafere ulaşmak için tüm güç ve kararlılıkla ulusal liderliğin arkasında birlikte durmak önemli. Bugün aramızda bölgecilik yok, uğursuz darbe milisleri bertaraf edilene kadar hepimiz Büyük Yemen şemsiyesi altındayız. Geleceğe bakmalı, geçmişi ve onun trajedilerini unutmalı ve sadece geçmişten geleceğe ve ulusun güvenliğine, istikrarına ve kalkınmasına hizmet eden şeyleri hatırlamalıyız. Barışın yanındayız, barış için elimizi uzatıyoruz, ancak bu sapkın grupla barış ancak zor kullanılarak olur. Onlarla geçmişten acı tecrübelerimiz var. Husi milisleri BM ateşkesine uymadı.”
Birleşmiş Milletler, ateşkesin kararlılığı ve uzatma olasılığı konusunda iyimserken, ancak sınır kapılarının açılması ve Taiz'deki kuşatmanın kaldırılması dahil insani hükümlerin bir kısmı yerine getirilmedi.



Husiler Yemen’in kabile yapısıyla oynuyor

Haşd kabilesi liderlerinden birinin cenazesine katılan kalabalık, Husiler karşısındaki endişesini dile getirdi (Twitter)
Haşd kabilesi liderlerinden birinin cenazesine katılan kalabalık, Husiler karşısındaki endişesini dile getirdi (Twitter)
TT

Husiler Yemen’in kabile yapısıyla oynuyor

Haşd kabilesi liderlerinden birinin cenazesine katılan kalabalık, Husiler karşısındaki endişesini dile getirdi (Twitter)
Haşd kabilesi liderlerinden birinin cenazesine katılan kalabalık, Husiler karşısındaki endişesini dile getirdi (Twitter)

Yemen toplumunu mezhepçi olarak yeniden yapılandırmak ve onlarca yıldır var olan kabile oluşumlarına paralel bloklar oluşturmak amacıyla Husi milisler, kontrolündeki çoğu vilayette kabile yapısını bozmaya devam ediyor. Tanınmış kabile liderlerini ortadan kaldırmak ve sahip oldukları iktidar gücüyle ve bu liderlerden kalan parayla konumlarını güçlendirmek için yoğun şekilde çalışıyor.

Sana’daki iki kabile mensubu, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Husi milislerin, başkentin kontrolünü ele geçirmelerinden bu yana mezhepsel değişiklikler yapmaya çalıştıkları şehirde toplumsal ve kabile yapısını bozmaya çalıştıklarını söyledi.

xzasdwefr
Yemen’deki kabile konseyleri, çatışmaların çözümü ve sosyal dayanışma için bir forumdur (Facebook)

Kaynaklara göre grup, mezhepçi projeyle eski ittifaklara bağlı olan ve altmışlardan beri Cumhuriyetçi sisteme bağlı figürlerle hesaplaşmak için bunları kullanan bazı kabile figürlerinde de olanlar gibi, soy olarak kendilerini takip eden paralel kabile oluşumları yaratmaya çalışıyor.

Siyasi kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada Husilerin bu yaklaşımını doğruladı. Kaynaklar, milislerin şu anda mezhep ve soylarını takip eden kabile oluşumları oluşturmaya çalıştığını söyledi. Kaynaklara göre Husiler, devlet kurumlarına paralel oluşumlar kurarken, sivil toplum kuruluşlarını ve hatta siyasi partileri kendi kontrol alanlarında kopyalarken de aynı şeyi yaptı. Parti ve kuruluşların fonlarına, mallarına, merkezlerine el koydu. Onları kendi programlarına göre çalışmaya ve banka hesaplarından harcama yapmalarına izin verilmesine karşılık tüm pozisyonlarını desteklemeye mecbur etti. Ayrıca birçok önde gelen hayır kurumu ve onlara bağlı kuruluşa da el attı.

Başarısız bir girişim

Husi milisler, geçtiğimiz günlerde tarihsel olarak İmami düşünceye karşıtı duruşlarıyla bilinen ve bu rejimin devrilmesinde rol oynayan başlıca kabilelerden olan Haşd kabilesi üzerinde söz konusu eylemleri gerçekleştirme çabalarında başarısız oldu. Kabile içerisinden kaynaklar, milislerin, Haşd kabilesinin kollarının ve bileşenlerinin bağlılıkları ışığında başarısızlıklarını önceden sezdikten sonra bu girişimden geri adım attıklarını söyledi. Kaynaklara göre bu nedenle grup, destekçilerinden birini kabilenin başına geçirmeye fikrinden vazgeçti.

Milisler, kabile oluşumlarının yerel liderlerini, ‘savaşçıları harekete geçirmekte başarısız olmakla ve mezhepsel eğilimlerine bağlılıklarında samimiyetsiz olmakla’ suçladıktan sonra bu uygulamayı, Sana’yı çevreleyen bölgelere ve kabile merkezlerine, özellikle el-Mahvit, Damar ve Hucce vilayetlerine kadar genişletti. Kaynaklara göre bu amaçla, Kabile İşleri Kurumu ve vilayetlerin valileri üzerindeki kontrolünü, kabile veya sosyal oluşumların tepesindeki sadıkları arasından liderler atamak için kullandı.

zaxsd
Husi yandaşları, grubun Yemen’i yönetmesini kutluyor (EPA)

Damar vilayetindeki kabilelerin ileri gelenlerinden biri, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada başkenti kontrol ettikten sonra milislerin ilk olarak (1962 Devrimi’nden önce Yemen’in yöneticileri olan) Zeydî İmamlara sadakatleriyle tanınan kabile liderlerine yöneldiğini, onları silahlandırdığını ve onlara yönetim ve savaşçıları seferber etme imkânı verdiğini söyledi. Ayrıca Yemenlilere karşı savaşlarında yakıt olarak hizmet etmesi için bu bölgelerden daha fazla insanın savaş eğitim kamplarına ve yazlık merkezlerine gönderilmesini sağlayarak, sadakatine güvenmediği kabile birimlerini değiştirdiğini belirtti.

Toplumsal barışa yönelik tehdit

Kabile kaynakları, bu önlemlerin toplumsal barış üzerindeki tehlikesi konusunda uyarı yaptı. Çatışma belirtilerinin birden fazla bölgede ortaya çıktığını söyleyen kaynaklar, Husi milislerin, bir Husi vaizin köye atanmasını amaçlayan bir baskın ve saldırı kampanyasının ardından, Damar vilayetinin el-Hada ilçesine bağlı Sablah köyünden yaklaşık 15 kişiyi kaçırdığını belirtti.

Köylüler, geçtiğimiz dönem boyunca, köylerini herhangi bir mezhepçi veya siyasi çatışmadan uzak tutmaya çalıştı. Ancak milislerin saflarında savaşan bir grubun köye dönüşü üzerine sorun çıkmaya başladı ve savaşçılar, Husi sülalesinden bir vaizin atanması için çabaladı.

Sana’nın 100 km güneyindeki Zamar vilayetinden kaynaklara göre Husi milislerin kendi saflarında savaşmaları için kutuplaştırdığı unsurlar, köye döndüklerinde milis komutanının fotoğraflarını ve ‘Humeyni çığlığı’ sloganını okullarda yaymaya başladı. Daha sonra mezhepçiliği kışkırtarak köy camisinde zorla vaiz görevlendirdiler. Ancak halk, okuduğu ilk Cuma hutbesinde Husi vaize karşı çıktı. Hutbe, Hz. Muhammed’in ashabına karşı aşağılayıcı sözler içeriyordu.

asdewf
Damar sakinlerinden oluşan kalabalıklar, Husilere meydan okuyarak, Ramazan ayında teheccüd namazı kılarken (Twitter)

Köylülerin tavrı, milisleri öfkelendirdi. Öyle ki Husi milisler, köylüleri boyun eğdirmek amacıyla vilayetteki Husi sülalesine mensup liderlerden biri olan Ebu Haşim el-Banus liderliğinde bir askerî harekât çağrısı yaptı. Ayrıca halktan, milislerden özür dilemeleri için vilayetin yönetim merkezine gitmeleri istendi. Ancak vatandaşlar, bunu kabul etmeyince köyden çıkan güçlere takviye yapıldı. Daha sonra grubun silahlı adamları köydeki evlere baskın düzenleyerek yaklaşık 15 kişiyi bilinmeyen bir yere götürdü.

Öte yandan İbb, el-Beyda ve Sana vilayetlerindeki toplumsal şahsiyetler, milislerin takip ettiği yönelimin tehlikesinden ve hanedan ideolojisine sadık bir toplumsal taban yaratma amacından beslenen toplumsal çatışmanın büyük yansımaları konusunda uyarıda bulunuyor.