Bilim insanlarından korkutan teori: Evren çok yakında daralmaya başlayacak

Daralma çağı, uzay ve zamanın ölümüyle sonuçlanabilir

Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
TT

Bilim insanlarından korkutan teori: Evren çok yakında daralmaya başlayacak

Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)
Araştırma ekibinin tasarladığı hesaplama yöntemi, evrenin geçmişte ölçülen genişleme hızını doğru bildi (NASA)

Yeni bilimsel araştırma, evrenin genişlemesinin yakında sona erebileceğini ortaya koydu.
Hakemli bilimsel dergi Proceedings of the National Academy of Sciences'ta yayımlanan makaleye göre, evrenin yaklaşık 13,8 milyar yıllık kesintisiz genişlemesi durma noktasına gelebilir ve ardından evren yavaş yavaş büzülmeye başlayabilir.
ABD'deki Princeton Üniversitesi Teorik Bilim Merkezi'nin yöneticisi Paul Steinhardt'ın da aralarında yer aldığı üç bilim insanı, kozmik genişlemeye dair önceki gözlemleri bir araya getirdi.
Ekip bu verilerden hareketle karanlık enerjiyi (evrenin giderek daha hızlı genişlemesine yol açtığı kabul edilen ve gözlemlenemeyen gizemli madde) bilgisayarda canlandırdı.

Karanlık enerjiye dair iki teori
Karanlık enerjinin, evrenin toplam kütle enerjisinin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturduğu düşünülüyor. Albert Einstein'ın teorisine göre, karanlık enerjinin kozmolojik bir sabit, yani değişmeyen bir enerji biçimi olması gerekiyor. Bu teori doğruysa evren de sonsuza kadar genişlemeye devam etmeli.
Ancak buna meydan okuyan başka bir teori, karanlık enerjinin sabit olması gerekmediğini öne sürüyor. Bu gizemli maddeyi "öz" (quintessence) diye adlandıran teori, 1998'de aralarında yine Steinhardt'ın da yer aldığı bilim insanları tarafından ortaya atıldı.

Uzay ve zamanın sonu
Yeni araştırmada da Steinhardt ve arkadaşlarının teorisi baz alındı ve karanlık enerji, doğanın sabit bir gücü değil, zamanla bozunabilen bir varlık olarak simüle edildi.
Bulgular, evrenin genişlemesinin milyarlarca yıldır hızlanmasına rağmen, karanlık enerjinin itici gücünün zayıfladığını gösterdi.
Buna göre evrenin ivmesi önümüzdeki 65 milyon yıl içinde hızla sona erebilir ve daha sonra 100 milyon yıl içinde genişleme tamamen durabilir ve daralma çağı başlayabilir.
Bu daralma çağı, milyarlarca yıl sonra uzay ve zamanın ölümüyle ve belki de yeniden doğuşuyla sonuçlanabilir.
Livescience'a konuşan Steinhardt, "65 milyon yıl geriye gidelim. Chicxulub asteroidinin Dünya'ya çarptığı ve dinozorları ortadan kaldırdığı zamana..." ifadelerini kullandı:
"Kozmik ölçekte, 65 milyon yıl epey kısa."
British Columbia Üniversitesi'nde fizik ve astronomi profesörü olan ama çalışmaya dahil olmayan Gary Hinshaw ise makaledeki tahminlerin şu anda sınanmasının mümkün olmadığını ve bunların şimdilik sadece teori olarak kabul edilebileceğini vurguladı.
 
Independent Türkçe, Livescience



Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
TT

Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)

Mark Zuckerberg, insan zekasını aşan yapay zeka geliştirmeye odaklanacak yeni bir yapay süper zeka biriminin Meta'da kurulduğunu duyurdu.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı, teknoloji devinin yapay zekayı Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi tüm ürünlerine entegre etme yolunda büyük çaba sarf ettiği bir dönemde kuruldu.

Bu son girişim, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'dan birkaç üst düzey araştırmacının transfer edilmesiyle şimdiden tartışmalara yol açtı.

OpenAI CEO'su Sam Altman'a göre Zuckerberg, ChatGPT çalışanlarına şirketine katılmaları için 100 milyon dolara kadar teklifte bulundu ve birkaç kişi yeni süper zeka laboratuvarında işe alındı.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı'na katılan eski OpenAI çalışanları arasında Shuchao Bi, Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren, Jiahui Yu ve Shengjia Zhao yer alırken, yeni atananlar arasında eski Google ve Anthropic araştırmacıları da var.

Meta'nın patronu pazartesi günü çalışanlarına gönderdiği bilgi notunda, yeni yetenek dalgasının milyarlarca kullanıcıya "kişisel süper zeka" sunmayı sağlayacağını söyledi.

İlk kez CNBC'nin bildirdiği notta "Yapay zekanın ilerleme hızı arttıkça süper zekanın geliştirilmesi de ufukta beliriyor. Bunun insanlık için yeni bir çağın başlangıcı olacağına inanıyorum ve Meta'nın bu yola öncülük etmesi için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıyım" diye yazdı.

Meta dünyaya süper zeka sunmak için eşsiz bir konumda. Daha küçük laboratuvarlara kıyasla çok daha büyük bilgi işlem kapasitesini destekleyen güçlü bir altyapımız var. Milyarlarca kişiye ulaşan ürünler oluşturup büyütme konusunda daha derin deneyime sahibiz. Çok hızlı büyüyen yapay zeka gözlükleri ve giyilebilir cihazlar kategorisine öncülük ve liderlik ediyoruz. Ve şirket yapımız muazzam bir inanç ve cesaretle hareket etmemizi sağlıyor.

Yeni laboratuvar, Meta'nın ScaleAI adlı girişimine 14,3 milyar dolar yatırım yapmasının ardından şirkete katılan Meta'nın baş yapay zeka sorumlusu Alexandr Wang tarafından yönetiliyor.

Zuckerberg çalışanlarına gönderdiği notta, Meta'nın "aşağı yukarı gelecek bir yıl içinde" süper zekanın "sınırına ulaşmasını" beklediğini söylerken bu, Altman'ın benzer tahminlerini yansıtıyor.

Meta'nın yeni süper zeka laboratuvarı, çeşitli uygulamalarında Meta yapay zekasına güç veren Llama modellerini geliştirmek için de çalışacak.

Independent Türkçe