عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA İran

İran ile İsveç arasındaki gerilim artıyor

İran ile İsveç arasındaki gerilim artıyor
TT
TT

İran ile İsveç arasındaki gerilim artıyor

İran ile İsveç arasındaki gerilim artıyor

İsveç Dışişleri Bakanlığı dün, vatandaşlarını artan güvenlik endişeleri nedeniyle İran'a zorunlu olmayan seyahatlerden kaçınmaları konusunda uyardıktan günler sonra İran'da bir İsveçlinin gözaltına alındığını duyurdu. İki ülke arasındaki ilişkiler, İsveç'in eski bir İranlı yetkiliyi 1980'lerde İran'daki bir hapishanede siyasi mahkumlara toplu infaz ve işkence de dahil olmak üzere savaş suçları suçlamasıyla tutuklayıp yargılamasının ardından bozuldu. İran'ın kınadığı dava Çarşamba günü sona erdi ve kararın Temmuz ayında verilmesi planlanıyor.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, 30’lu yaşlarında bir İsveç vatandaşının İran’da gözaltına alındığı belirtildi. İsveç'in Tahran Büyükelçiliğinin konuya ilişkin Tahran yönetimiyle temasta olduğu aktarılırken, daha fazla ayrıntı ise verilmedi.  Aftobladet gazetesinin dünkü haberinde ismi açıklanmayan bir kaynağa atıfta bulunarak, bahsi geçen kişinin İsveçlilerle birlikte seyahat eden bir turist olduğu ve daha sonra tutuklandığı aktarıldı. Bu konuyla ilgili İran medyasında bir bilgi paylaşımı yapılmadı.
İsveç, 61 yaşındaki Hamid Nuri'nin davasının bitmek üzere olduğu 28 Nisan'da İran'a seyahat tavsiyesini yineledi. Nuri, 1988 yılında İran'ın Kereç kentindeki bir hapishanede siyasi mahkumların hükümet emriyle infaz edilmesinde başrol oynamakla suçlanıyor.
Nuri hakkındaki suçlamaları reddediyor. İran medyası, Dışişleri Bakanlığı'nın Pazartesi günü İsveç elçisini "İsveç savcısının Nuri davası sırasında İran'a karşı yaptığı yanlış ve uydurma suçlamaları" protesto etmek için çağırdığını bildirdi.
İki gün sonra ise, yarı-resmi İSNA haber ajansı ismi açıklanmayan bir yetkiliye dayandırdığı haberinde, Celali'nin İsveç ile artan gerilim sebebiyle casusluk suçlamasıyla 21 Mayıs’ta idam edileceğini aktardı. Celali, 2016 yılında İran'a yaptığı akademik bir ziyaret sırasında tutuklanmış ve İsrail istihbarat servisi (Mossad) adına casusluk yapmak suçundan idama mahkum edilmişti.
İnsan hakları savunucuları İran'ı bunları bir pazarlık kozu olarak kullanmakla suçlarken, çifte vatandaşlığı tanımayan İran, diplomatik etki elde etmek için mahkumları elinde tuttuğunu reddediyor. Ancak Tahran, yurtdışında tutulan İranlılar için bazı yabancı mahkumları ve çifte vatandaşları takas etti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.