Yeni araştırma: Uzayda fazla vakit geçirmek beynin şeklini değiştiriyor

NASA'nın Crew-4 görevindeki astronotlar fırlatma için 20 Nisan 2022'de yapılan kıyafet provasında beklerken (NASA)
NASA'nın Crew-4 görevindeki astronotlar fırlatma için 20 Nisan 2022'de yapılan kıyafet provasında beklerken (NASA)
TT

Yeni araştırma: Uzayda fazla vakit geçirmek beynin şeklini değiştiriyor

NASA'nın Crew-4 görevindeki astronotlar fırlatma için 20 Nisan 2022'de yapılan kıyafet provasında beklerken (NASA)
NASA'nın Crew-4 görevindeki astronotlar fırlatma için 20 Nisan 2022'de yapılan kıyafet provasında beklerken (NASA)

Yeni çalışma uzayda uzun vakit geçirmenin beynin yapısını değiştirdiğini ortaya koydu.
Yeni araştırmaya göre Dünya dışına yapılan uzun yolculuklar beyindeki atardamar ve toplardamarlar arasındaki boşlukları etkiliyor.
The Independent'ın haberine göre, araştırma, astronotların ileriki yıllarda Mars'a ve başka yerlere yapılması planlanan uzun yolculuklardan sağ çıkabilmesini garantiye almaya yönelik çalışmalar için bilgi kaynağı olacak.
Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi'nin pediatri bölümünden Doçent Dr. Juan Piantino, araştırmalarıyla "bilimin bazı temel sorularını ve Dünya'da hayatın nasıl geliştiğini" de cevaplayabileceklerini söyledi.
Bilim insanları, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yaptıkları uzun yolculuğun öncesinde ve sonrasında 15 astronotun beyinlerini taradı.
Perivasküler boşluğu, yani damarların etrafındaki boşluğu ölçmek için manyetik rezonans (MR) görüntülerinden yararlandılar. Araştırmacılar, bu boşlukların hem astronotların Dünya'dan ayrıldığı zamanla hemen dönüklerinden sonra hem de dönüşün üzerinden biraz vakit geçince nasıl değiştiğini inceledi.
Astronotların uzaya ilk gidişinin ardından bu boşlukların genişlediği ortaya çıkarıldı. Fakat astronotlar uzaya tekrar gittikten sonra boşluklar değişmemiş gibi görünüyordu.
Bilim insanları, bu değişikliklerin astronotlarda nörolojik sorunlara yol açabileceğini düşündürecek denge veya görsel hafıza sorunlarıyla karşılaşmadı.
Fakat bu boşluklar Dünya'daki insan hayatı için de önem taşıyor. Bu bölgeler örneğin derin uykuda gerçekleşen beyin temizliğinin önemli bir parçası.
Bu sürecin, insan fizyolojisini şekillendiren yerçekimi kuvvetini terk eden kişilerde değişmesi muhtemel.
Araştırma hem uzun yolculuklara çıkan astronotlara hem de beyin omurilik sıvısına bağlı rahatsızlıkları olan Dünya'daki kişilere dair anlayışımızı geliştirmede kullanılabilir.
Dr. Piantino, "Bu bulgular sadece uzay uçuşu sırasında meydana gelen temel değişiklikleri anlamamız için değil, aynı zamanda beyin omurilik sıvısının dolaşımını etkileyen hastalıklardan mustarip Dünya'daki kişiler için de faydalı olacak" dedi.
Bulguları açıklayan "Uzunlamasına MRG'yle Görünen Uzun Süreli Uzay Uçuşunda Perivasküler Boşluk (PVS) Değişimleri" başlıklı makale Scientific Reports adlı bilimsel dergide yayımlandı.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT