Lübnan seçimlerindeki sürprizler parlamentodaki siyasi haritayı yeniden şekillendirecek

Lübnan Kuvvetleri Partisinin parlamento seçimlerindeki muhtemel zaferi, rakiplerinin ‘milletvekili sayısının’ azalacağına dair tahminlerini alt üst etti. Direniş Ekseni olarak adlandırılan yapılar, Hizbullah ve Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH), Şii seçmenin ağırlıklı olduğu seçim bölgelerinde Lübnan Kuvvetleri Partisi’ni abluka altına almayı denedi. Ancak bu girişimler, Hristiyan kamuoyunda ters tepti ve Hizbullah’la müttefik olan ÖYH’ye tepkili olan Hristiyan seçmenler, eşi görülmemiş bir şekilde Lübnan Kuvvetleri’ne destek verdi. Hristiyanlar muhalif Değişim Güçleri’nin bağımsız adaylarına da kayda değer bir destek sundu.

Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, seçim öncesi yaptığı konuşmalarda, yandaşlarını ve Hristiyan vatandaşları Lübnan Kuvvetleri’ne karşı müttefiki olan Cibran Basil liderliğindeki ÖYH’yi desteklemeye teşvik etmişti. Ancak tüm bu çağrılara rağmen, Baalbek, Hermel, Cezin, Sayda ve güney bölgelerinde Lübnan Kuvvetleri etkinliğini arttırmayı başardı. Seçimlerin kesin olmayan ilk sonuçları ÖYH’ye ağır bir darbe indirdi ve Hizbullah saflarında adeta şok etkisi yarattı. ÖYH ve Cibran Basil’in kayıpları büyük ölçüde yurtdışındaki Lübnan diasporasının tercihlerinden kaynaklandı. Yurtdışındaki Lübnanlılar Basil’in rakibi Lübnan Kuvvetleri’ni destekleyerek oyun bozdu. Lübnan Kuvvetleri’nin parlamentoya en çok Hristiyan milletvekiline sahip olarak gireceği değerlendiriliyor. Meclisteki yeni oluşum Meclis Başkanı Nebih Berri ve yardımcısının yeniden seçilmesini önleyebilecek gibi görünüyor. Berri’nin Ortodoks sandalyesindeki adayı Eli Frezli, Gassan Sakkaf’a karşı seçimi kaybetti.

Ayrıca, Lübnan Kuvvetleri Partisinin elde ettiği zaferin yanı sıra İlerici Sosyalist Partisi de ciddi bir rakip olmaması nedeniyle Dürzi sandalyelerinin çoğunu elde etmeyi başardı. Değişim Güçleri’nin desteklediği bazı bağımsız adayların da kazandığı düşünüldüğünde, Meclis’teki yeni oluşumda muhalefet ve iktidar arasında bir denge oluşabileceği öngörülebilir. Ancak oy sayımının tamamlanmasının ardında, muhalefetin mi yoksa mevcut iktidar odaklarının mı parlamento çoğunluğunu elde edeceği netleşecektir. Muhalefet çoğunluğu elde ederse şu anki ‘gündelik işleri yürüten geçici hükümet yerine’ bir hükümet kurmayı dahi başarabilir. Lübnan Kuvvetleri’nin beklenmedik zaferi, ÖYH lideri Cibran Basil’in Hizbullah’a eklemlenerek, Lübnan Kuvvetlerine bir hediye sunması olarak yorumlanabilir. Nitekim Basil seçim sürecinde Lübnan Kuvvetleri lideri Semir Caca’yı ABD ve İsrail ajanı olarak suçlayacak kadar ileri gitmişti. Basil böylelikle Hristiyan desteğindeki azalmayı seçim bölgelerindeki Şiilerin maksimum desteği ile telafi edeceğini hesaplamaktaydı. Ancak Basil, Hristiyan kamuoyunda azalan desteğini, Şii ağırlıklı bölgelerde aday çıkararak telafi edemeyince hayal kırıklığına uğradı. Basil’in ‘Hizbullah’ın silahını meşrulaştırma’ konusundaki aşırılıkçı tutumu, Hristiyan çoğunluğun görüşlerine aykırılık teşkil etmekteydi, bu yüzden destekçilerinin ciddi bir kısmı kerhen de olsa rakiplerini desteklemeye yöneldi. Basil’in destekçilerinin bir kısmı ise seçim sandıklarına gitmeyerek protestolarını bu şekilde ifade etmiş oldu.  

Ciddi baskı altında olan yüzlerce Şii seçmen, Hristiyan bölgelerinde oy kullanmak için sandık başına gitti. Ancak daha önce kayıt oluşturmayan bu kişilerin oy işlemleri geçersiz sayıldığından bu bölgelerdeki seçim sonuçlarını değiştirmek için yeterli olmadı. Güneydeki 3. Bölge’de (Nebtiye-Hasbiya-Bint Cubeyl) Suriye Ulusal Milliyetçi Parti’nin adayı Rebi Benat, Müstakbel Partisi’ne yakınlığıyla tanınan İlyas Cerade karşısında mağlup oldu.   

Özetle ifade etmek gerekirse; genel seçimlerde yaşanan sürprizler, meclisteki siyasi haritanın değişmesine neden oldu. Cibran Basil’in, ABD ve İsrail liderliğindeki küresel bir savaşa maruz kaldığını iddia ederek mağdur kişiyi oynaması Hristiyan kamuoyunu onu destekleme yönünde ikna etmek için yeterli olmadı. Canbulat’ın rakipleri de başarısız olunca Dürziler arasındaki bölünme hali son buldu. Talal Arslan ve eski bakan Viam Vihab ve Hizbullaha yakın olan Dürzi adaylar da başarısız oldu.  

Müstakbel Hareketi ve Hariri'nin seçimlere katılmama kararının etkilerine gelecek olursak; Hariri’nin seçimlere iştirak etmemesi Sünni seçmenin seçimlere olan ilgisinin belirgin bir şekilde azalmasına neden oldu. Ancak korkulduğu gibi Hizbullah Sünni adaylarının ihtilaflarından yararlanarak oluşan boşluğu yeterince doldurmayı başaramadı. Henüz sonuçlar kesinleşmemiş olsa da Hizbullah ve müttefiklerinin Sünni milletvekilleri çıkarabilmekte başarılı olamadıkları söylenebilir. İlk sonuçlara göre Trablus’ta eski bakan Eşref Rifi ve ilk defa seçimlere giren adayların kazandığı değerlendiriliyor. Akkar’daki Sünni katılımının düşüklüğü ise ÖYH ve müttefiklerinin bir sandalye kazanmasını mümkün kıldı. Daha önce bu bölgede Müstakbel Hareketi’nin adayı Esad Dergam milletvekili seçilmekteydi. Değişim Güçleri’nin en önemli zaferi ise eş-Şuf seçim bölgesinde oldu. ‘Değişim İçin Birleştik’ listesi bu bölgeden üç sandalye kazanmayı başardı. Beyrut İkinci Bölgede de ‘Değişim Beyrut’ listesi iki milletvekili çıkararak büyük sürpriz yaptı. Lübnan Kuvvetleri, Hristiyan seçim bölgelerinin tümünden milletvekili çıkararak kendisine olan geniş desteği göz önüne serdi.  

Geriye şu soru kalıyor; sırada ne var ve şimdi ne olacak? Muhalefet ve ‘değişim güçleri’ bu başarılarını nasıl değerlendirecekler. Acaba hükümetin oluşması, meclis başkanı ve cumhurbaşkanının seçilmesinde ortak noktalarda uzlaşıp birlikte hareket edebilecekler mi? Nitekim mevcut statükoya karşı olmaları, anlaşmazlıklarını bir kenara itip ortak hareket etmelerini ve görüş ayrılıkları arasındaki mesafeyi yakınlaştırmak için iletişim kurmalarını gerektiriyor.