Sudan’daki ‘üçlü mekanizma’ Direniş Komiteleri’nin dolaylı diyaloğa taraf olmadığını doğruladı

Afewerki, Burhan'a mektup gönderirken Sudan polisi protesto gösterilerini bastırdı

Fotoğraf: AA Arşiv
Fotoğraf: AA Arşiv
TT

Sudan’daki ‘üçlü mekanizma’ Direniş Komiteleri’nin dolaylı diyaloğa taraf olmadığını doğruladı

Fotoğraf: AA Arşiv
Fotoğraf: AA Arşiv

Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi’nden (IGAD) oluşan üçlü mekanizma, Direniş Komiteleri ile Hartum yapılan koordinasyon toplantısının, üçlü mekanizmanın halihazırda başlattığı dolaylı diyaloğun bir parçası olmadığını açıkladı.
Üçlü mekanizma tarafından dün yapılan açıklamada, Direniş Komiteleri ile siyasi durumdaki gelişmeleri tartışmak, siyasi süreçle ilgili görüşlerini almak ve siyasi diyalogla ilgili tüm soruları yanıtlamak üzere davetleri üzerine bir toplantı yapıldığı belirtildi.
Direniş Komiteleri’nden Pazartesi günü yapılan açıklamada, Direniş Komiteleri tarafından imzalanan ‘Halk Otoritesi Kurma Sözleşmesi’ çerçevesinde siyasi süreçle ilgili görüşlerin üçlü mekanizmaya aktarıldığı bildirildi. Açıklamada, ülkede iktidarı elinde tutan askeri yöneticilere karşı ‘müzakere yok, ortaklık yok ve meşruiyet yok’ sloganına bağlı kalmaya devam edildiği vurgulandı.
Toplantının kurallara uygun olarak gerçekleştiğini belirten Direniş Komiteleri, bu gelişmenin, Direniş Komiteleri’nin koordinasyonunu temsil ettiğini belirterek bu tutumun, ‘herhangi bir siyasi tekliften ya da Direniş Komiteleri’nin siyaset sahnesiyle etkileşimini engelleme çabalarından etkilenmeyeceğinin altını çizdi.
Öte yandan Sudan'ın orta kesimindeki Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni’deki Direniş Komiteleri, ordu yönetimindeki ülkede kötüleşen hayat şartlarını protesto etmek için bir gösteri düzenleme çağrısında bulundu. Gösterilerin başlaması için mahallelerden şehir merkezine doğru giden birkaç nokta belirledi.
Direniş Komiteleri resmi Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, polisin Hartum'un Burri bölgesinde ve Vad Medeni kentinde askeri yönetimin düşmesi ve sivillerin önderliğinde bir hükümet kurulması çağrısında bulunan barışçıl gösterileri göz yaşartıcı gaz ve cop kullanarak dağıttığı, protestocuları cadde ve sokaklarda kovaladığı aktarıldı. Sudan Ordusu Genel Komutanlığı karargahına yakın bir banliyö olan Burri bölgesinde devrimci oluşumlar tarafından yapılan duyuru üzerine düzenlenen barışçıl yürüyüş, güvenlik güçleri tarafından aşırı güç kullanılarak bastırıldı.
Hartum’daki Direniş Komiteleri tarafından ortaya koyulan Halk Otoritesi Kurma Sözleşmesi, ordunun iktidardan uzaklaşması ve buna dahil olan sivil ve askeri güçlerden hesap sorulması talebiyle düzenlenen gösteriler ve sivil itaatsizlik yoluyla ordunun siyasetten uzaklaştırılmasını ve barışçıl direnişin artmasını öngörüyor.
Sözleşmede ayrıca önce imzalanan Anayasal Bildiri Anlaşması’nın fesih edilmesini ve ‘geçici anayasal bildiri’ adıyla yeni anayasal düzenlemelerin yapılmasını önerildi.
Diğer taraftan Eritre Cumhurbaşkanı Isaias Afewerki, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’a, iki ülke arasındaki ilişkilere ilişkin bir mektup gönderdi.
Burhan, dün mektubun kendisine Eritre’nin Hartum Büyükelçisi Issa Ahmed Issa tarafından Hartum'daki Cumhuriyet Sarayı'nda takdim edilmesinin ardından iki ülkenin halkları arasındaki tarihi ve kardeşlik bağları çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkilerin derin ve güncel olduğu övgüsünde bulundu.
Sudan Egemenlik Konseyi’nden yapılan açıklamaya göre Büyükelçi Issa, Cumhurbaşkanı Afewerki'nin Sudan'daki gelişmeleri büyük bir ilgiyle takip ettiğini belirterek ülkedeki mevcut krizin güvenli bir şekilde çözümünü garanti eden bir fikir birliğine ulaşmak için çabaların birleştirilmesi ve çok çalışılması gerektiğini söylediğini aktardı.
Büüykelçi Issa ayrıca, Sudan'ın güvenliğinin Afrika’nın güvenliği anlamına geldiğini ve Sudan'ın sorunlarını, ülkenin tüm kesimlerinin katıldığı, ciddi ve dürüst bir diyalog süreci yürüterek çözebileceğini belirtti.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.