Fas ve İspanya, Sebte ve Melilla’daki kara sınırlarını yeniden açıyor

Fas ve İspanya önceki gün, Fas’ın kuzeyinde İspanya tarafından işgal edilen Sebte (Ceuta) ve Melilla topraklarındaki kara sınırlarını yeniden açtı. Bu adım, Kovid-19 salgını ve iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden olan diplomatik kriz nedeniyle, sınırların iki yıl kapalı kalmasının ardından atıldı.  

Sebte ve Fnidek arasındaki sınır kapısının demir kapıları saat GMT 22.00’da açıldı ve her iki yönde de onlarca araç geçti. Şu an yalnızca, Avrupalılar veya Schengen vizesi olan Faslılar, kara yoluyla Sebte ve Melilla’ya seyahat edebiliyor. Bu iki şehirde yasal olarak çalışan ve Kovid-19 pandemisinin başlangıcında sınırların kapatılması nedeniyle işlerine devam etmeleri engellenen Fas vatandaşları ise 31 Mayıs'tan itibaren iki şehre de tekrar giriş yapabilecekler.

Fas medyası, kara sınırlarının açılmasının Sebte ve Melilla’dan ülkeye ucuz fiyatlı mal akışının dönmesini sağlayacağına inanmıyor. Söz konusu iki şehirden yapılan ticaret, Fas makamları tarafından sınırlar kapatılmadan, 2019 sonbaharından önce, ‘geçim kaçakçılığı’ olarak biliniyordu. Bu ticari faaliyet yıllarca oldukça revaçta kaldı ancak Fas gümrüklerini gelirden mahrum etti. Aynı zamanda, son yıllarda sınır kapılarında çok sayıda insanın hayatına mal olan izdiham olayları sebebiyle insan hakları örgütlerinin tepkisini de üzerine çekti. Bu sınır kapılarından yapılan ticaretin durmasını ardından, Fas gümrük gelirleri yaklaşık 400 milyon dolar arttı. Bununla birlikte karar, başta kadınlar olmak üzere birçok kişiyi işsizliğe sürükledi. Fas makamları kısa süre sonra  yüzlerce kişinin fabrikalarda istihdam edildiğini ve Sebta’nın yakınındaki Fnidek şehrinde bir ekonomik bölge kurulduğunu duyurdu.

Geçişlerin yeniden açılması, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in isan ayı başlarında gerçekleştirdiği Rabat ziyaretinde duyurduğu, Rabat ve Madrid ilişkilerini normalleştirmeye yönelik yol haritası kapsamında geldi. Söz konusu yol haritası, gemi seferlerinin yeniden başlamasını, düzensiz göçle mücadelede iş birliği sağlanmasını ve Avrupa’da ikamet eden Faslıların, bu yaz mevsiminde iki ülkenin limanlarından geçebilmesini de kapsıyordu.

Sebte ve Melilla’daki sınır kapıları iki yıl önce, Kovid-19 pandemisi sebebiyle kapatıldı. Sonrasında da Madrid ve Rabat arasındaki ciddi diplomatik kriz nedeniyle kapalı kalmaya devam etti. Ancak iki taraf, Madrid’in mart ayı ortalarında Sahra anlaşmazlığı konusundaki tutumunu Rabat lehine değiştirmesi ve Fas’ın özerklik planını desteklemesi sayesinde uzlaşmaya vardı. Bu uzlaşma, İspanya’nın Batı Sahra’daki ayrılıkçı Polisario Cephesi’nin lideri İbrahim Gali’yi tedavi olması için ülkede ağırlamasının neden olduğu diplomatik krizi sona erdirdi. Söz konusu kriz, Mayıs 2021’de Fas tarafının ‘gevşek sınır kontrolünden’ yararlanan çoğu Faslı yaklaşık 10 bin göçmenin 24 saat içinde Ceuta’ya akını ile daha da kötüleşmişti.

Fas resmi haber ajansı MAP’a bağlı M24 kanalına yapılan açıklamalarda, Sebte sınır kapısından geçen, çoğu, Kovid-19 salgınına karşı mücadele kapsamında alınan tedbirler nedeniyle durdurulan insanların normal ulaşıma yeniden başlanmasından duydukları büyük mutluluk dile getirdildi. Yolcular, Fas yetkililerinin, geçişin her iki tarafındaki bağlantıların yenilenmesi için seyahat sürecinin sorunsuz akışını sağlamaya katkıda bulunacak bir adım ile sınır geçişlerini düzenleyip, bakımını yaptıktan sonra açmalarına övgüde bulundular.