Avrupa Birliği (AB), Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sonrasında Avrupa güvenlik mimarisindeki değişiklikleri göz önünde bulundurarak savunmada ortak harcama ve koordinasyonu öngören yeni bir planı değerlendirmeye hazırlanıyor.
AB Komisyonu, Fransa'da 10-11 Mart'ta yapılan AB Liderler Zirvesi'nde alınan karar gereği savunmadaki yatırım açığı ve savunma harcamalarında yapılması gerekenleri analiz eden, öneriler sunan "Savunma-AB" adı verilen planını kamuoyuna açıkladı.
Planın özünü "birlikte harcama, daha verimli harcama ve Avrupa savunma sanayisine yatırım yapma" fikri oluşturuyor.
Planda ortak savunma satın almaları için acilen bir görev gücü kurulması, AB üyelerinin savunma tedarikinde taleplerin koordine edilmesi, siparişlerin birbiriyle çakışmasının engellenmesi, fiyat artışlarının önlenmesi gibi hedefler bulunuyor.
AB yönetimi, üye ülkelerin ortak savunma satın almalarını teşvik etmek için "ortak harcamalarda KDV muafiyeti" teklif etmeyi planlıyor.
AB, kısa vade planları içinde, 2023 ve 2024'te acil ihtiyaçların karşılanması amacıyla ortak tedarikleri desteklemek üzere 500 milyon avro ayırmayı öngörüyor.
Orta vadede ise savunma sistemlerinin ortaklaşa geliştirilmesi ve satın alınması için konsorsiyum kurulacak.
Öncelik: Stoklara takviye, Sovyet silahları ve hava savunma
AB bu yolla acilen kapasite açıklarını kapatmak istiyor. Bu kapsamda hedefler içinde öncelikli 3 odak noktası bulunuyor.
Bunlar azalan silah stoklarının doldurulması, başta Doğu Avrupa ülkelerinde olmak üzere Sovyet döneminden kalma askeri sistemlerin yerlerine yenilerinin konulması, hava ve füze savunma sistemlerinin güçlendirilmesi.
Sebep: Bağımlılık, dağınık harcamalar, yatırım eksikliği
AB'yi "Savunma-AB" planını hazırlamaya iten nedenler ise AB yetkililerine göre Rusya'nın Ukrayna saldırısı sonrasında AB'nin iyice belirginleşen savunma sanayi bağımlılığı, dağınık harcamaları ve yatırım eksikliği.
Ortak yatırım eksikliğine dikkati çeken AB Komisyonu, savunma sanayisinin üye ülkeler arasında bölünmüş bir talep ve arz yapısına sahip olduğuna, kilit önemdeki savunma sistemlerinde ve ham maddede başka ülkelere bağımlılığa dikkati çekiyor.
AB'nin 2007-2016 döneminde Avrupa savunma satın alma bütçesinin yüzde 60'ından fazlası AB üyesi olmayan ülkelerden ithal edildi.
Savaş senaryolarının Avrupa'da yeniden konuşulması nedeniyle AB yönetimi Avrupa savunma sanayisinin üretimini artırmak istiyor.
Savunma yatırımlarında artış isteniyor
AB Komisyonunun dikkati çektiği bir başka konu da Avrupa ülkelerinin savunma harcamaları ve yatırımlarının "düşüklüğü".
1999-2021 döneminde AB ülkelerinin toplam savunma harcamalarının sadece yüzde 20 arttığı, buna karşılık ABD'nin bu harcamaları yüzde 66, Rusya'nın yüzde 292, Çin'in ise yüzde 592 artırdığına işaret ediliyor.
AB yetkililerine göre, üye ülkeler 2006-2020 döneminde gayrisafi yurt içi hasılalarının yüzde 2'sini savunmaya harcasaydılar 1,1 trilyon avroluk savunma harcaması yapılmış olacaktı. Bu miktarın 270 milyar avrosu da yatırımlara gidecekti.
Bir itfaiyeci, Rus saldırısının hedef aldığı Harkiv'deki bir bölgede çıkan yangını söndürmeye çalışıyor (Reuters)
Rus hava saldırılarının Harkiv'i hedef almasının ardından sağlık görevlileri bir kurbanın cesedini taşıyor (Reuters)