Finlandiya'nın silahsızlandırılmış Aland Adaları’nda Rusya endişesi hakim

Finlandiya’nın silahsızlandırılmış, özerk Aland Adaları en az 160 yıl önce Rusya ile imzalanan anlaşmalar uyarınca topraklarında herhangi bir askeri varlığa karşı. Buradaki Rus Konsolosluğu, binlerce kayalık adayı yakından izliyor.

AFP’nin haberine göre Finlandiya'nın Ukrayna savaşının başlamasının ardından NATO'ya katılmak için başvuruda bulunması, İsveç ile Finlandiya arasında Baltık Denizi'nde yer alan 30 bin nüfuslu Aland Adaları’nın askeri statüsü konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi.

Aland Adaları’nın başkenti Mariehamn'da yaşayan 81 yaşındaki Ulf Grussner, AFP’ye verdiği demeçte, “Her zaman ‘Bizden almalarına değecek hiçbir şeyimiz yok, o nedenle bize kim saldırmak istesin ki’ şeklinde düşündük. Ancak Putin'in Ukrayna'da başlattığı savaş, bu düşüncemizi değiştirdi” dedi.

Aland Adaları perşembe günü özerliği elde edişinin 100.’üncü yıl dönümünü kutladı. Bu ayın başlarında yayınlanan bir kamuoyu yoklaması Finlilerin yüzde 58'inin şu an Rusya'yı bir saldırı düzenlemekten caydırmak için burada bir askeri varlığın bulunması gerektiği düşüncesini destekliyor.

Helsinki, mayıs ayı sonunda NATO’ya ilettiği başvuru talebinde, silahsızlanmayı sürdürmek ve Rusya ile mevcut anlaşmaya saygı duymak istediğini vurgulamıştı. Nobel Ödülü sahibi eski Finlandiya Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari döneminde cumhurbaşkanlığı danışmanlığında bulunan Alpo Rusi, AFP'ye verdiği demeçte şunları söyledi:

“Aland Adaları, Finlandiya savunmasında hassas bir noktadır. Aland'a ani bir saldırı durumunda Finlandiya'nın yeterince hızlı bir şekilde askeri müdahalede bulunup bulunamayacağından endişeleniliyor.”

Her iki dünya savaşında da ordular söz konusu adaların kontrolü için mücadele etmişti. Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü araştırmacısı Charly Salonius-Pasternak, Baltık Denizi'nin savaşlara tanık olduğu gerçeğine atıfla, “Aland'ın kontrol altına alınması için acele etmeyecekleri fikrine neden güvenelim?” diye sordu.

Yerel yönetim ise statüde herhangi bir durum değişikliğine karşı olmaya devam ediyor. Aland Başbakanı Veronica Thornroos, “Neden değişikliğe gidelim? Baltık Denizi bölgesinde askerden arındırılmış olmamızın dengeleyici bir faktör olduğu düşüncesindeyim” vurgusunda bulundu. Aynı zamanda adalara karşı bir saldırı düzenlendiği takdirde Finlandiya’nın ‘oldukça hızlı’ bir şekilde savunmaya geçeceğini düşündüğünü dile getirdi.

Eskiden Rus hakimiyeti altındaki bu adalar, 1856’de yapılan antlaşma ve Kırım Savaşı'ndaki yenilginin ardından silahsızlandırılmıştı. Finlandiya’nın 1917'de Rusya'dan bağımsızlık kazanması ardından adalarda İsveççe konuşan çoğunluğun protesto etmesine rağmen 1921'de Finlandiya’ya özerkliğini korumaya devam eden Aland üzerinde egemenlik verildi.

Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasında yıllar süren kanlı çatışmaların kaydedildiği İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde Aland Adaları, yeni bir anlaşma ile silahsızlandırılmaya devam edildi.

Sovyetler Birliği, 1940 yılında ‘Moskova’nın gözü’ sloganıyla Mariehamn'da bugün halen Rus bayrağının dalgalandığı bir konsolosluk açtı.

Aland halkı Ukrayna savaşı patlak verdiğinden bu yana her gün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e karşı öfkelerini ifade etmek için bu konsolosluğun önüne geliyor. AFP’ye konuşan 71 yaşındaki protestocu Moss Wallen öfkesini “Burada işleri yok. Rusya her zaman bir tehdittir” sözleriyle ifade ediyor.