Kolombiya'da cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Gustavo Petro kimdir?

Ülkenin ilk solcu lideri azınlık oligarşisi değil, çok renkli demokrasi vaat ediyor

6 çocuk babası olan Gustavo Petro, cumhurbaşkanlığı görevini 7 Ağustos'ta devralacak (Reuters)
6 çocuk babası olan Gustavo Petro, cumhurbaşkanlığı görevini 7 Ağustos'ta devralacak (Reuters)
TT

Kolombiya'da cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Gustavo Petro kimdir?

6 çocuk babası olan Gustavo Petro, cumhurbaşkanlığı görevini 7 Ağustos'ta devralacak (Reuters)
6 çocuk babası olan Gustavo Petro, cumhurbaşkanlığı görevini 7 Ağustos'ta devralacak (Reuters)

Kolombiya'da cumhurbaşkanlığı seçimini sol görüşlü Gustavo Petro kazandı.
62 yaşındaki Petro, seçimin ikinci turunda oyların yüzde 50,46'sını alarak ülkenin 60. cumhurbaşkanı olmaya hak kazandı.
Yüzde 58,6 katılım sağlanan ve 22 milyondan fazla Kolombiyalının oy kullandığı seçimde Petro, 11 milyonun üzerinde oy aldı. Bağımsız rakibi Rodolfo Hernandez ise 10 milyon 500 bini aşkın oyla yüzde 47,28'de kaldı.

Yeni Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro kim?
Kolombiya'nın ilk solcu lideri, ülkenin kuzeyindeki Cordoba'ya bağlı Cienaga de Oro kasabasında 19 Nisan 1960'da dünyaya geldi. Petro, Javeriana Üniversitesi'nde ekonomi, Louvain Katolik Üniversitesi'nde çevre ve nüfus gelişimi, Salamanca Üniversitesi'nde ise işletme yönetiminde uzmanlık eğitimi aldı.
Petro 17 yaşındayken, 1970'lerde kurulan "şehir gerillası hareketi" M-19'a katıldı. 19 Nisan hareketi olarak da bilinen örgüt, özellikle 1980-1985'te epey faaldi.
Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri'nden (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia-FARC) sonra ülkenin en büyük ikinci gerilla örgütü olan M-19,  zengin ve fakirler arasındaki uçurumu kapatmak isteyen üniversite öğrencileri, aktivistler ve sanatçılardan kurulmuştu.
Örgüt marketlere ait kamyonlardan süt çalıp yoksul mahallelere dağılmasıyla bilinse de Güney Amerika ülkesinin yakın tarihinin en kanlı eylemlerinden birine de imza attı. 1985'te başkent Bogota'daki Adalet Sarayı'nı basan M-19 üyeleri, 94 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.

"M-19 savaşa hazır doğdu"
Örgüt ayrıca Kolombiya ordusundan 5 bin silah çaldı ve adam kaçırarak, hükümetten taviz koparmaya çalıştı.
Eski gerilla savaşçısı Petro, New York Times'a (NYT) yaptığı bir açıklamada "M-19 demokrasi inşa etmek için silahlı ve savaşa hazır olarak doğdu" demişti.
Bogota'daki Andes Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Sandra Borda, örgütte 10 yıl geçiren yeni cumhurbaşkanının genellikle çalıntı silahları sakladığını söyledi. "Önemli olan, Petro'nun M-19'da kararları veren ana kadronun bir parçası olmaması. O dönemde çok gençti" diyen Borda, şöyle konuştu:
"M-19'un en önemli eylemleri olan askeri operasyonlara katılmadı."
Adalet Sarayı baskını sırasında örgüt üyeliği sebebiyle hapiste olan Petro, parmaklıklar ardında işkence gördüğünü belirtmişti.
Petro, hükümetle anlaşarak 1990'da silah bırakan M-19 üyelerinden biri. İlk kez 1991'de meclise girdi ve 2012-2016 arasında Bogota belediye başkanlığı koltuğunda oturdu.
Petro, belediyenin atık toplama işinin özelleştirilmesinde uygunsuzluk olduğu iddiasıyla 2014'te kısa bir süreliğine görevden alındı. Ancak Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesi, kararla Petro'nun haklarının çiğnendiğine hükmetti.
NYT, daha önce iki kez daha cumhurbaşkanlığına aday olan ismin geçmişinin yıllardır silahlı çatışmalarla boğuşan bazı Kolombiyalıları endişelendirdiğini yazdı. Kolombiyalıların bir kısmı içinse Petro umudun bir sembolü. 

Petro'nun yardımcısı Francia Marquez, Kolombiya tarihindeki ilk kadın Afro-Kolombiyalı cumhurbaşkanı yardımcısı olacak (AP)

Petro: Ülkeyi yöneten azınlık oligarşisi değil, çok renkli demokrasi
Muhaliflerin kendisini "popülist" diye tanımlamasını kabul etmeyen Petro'nun vaatleri arasında FARC'la 2016'da varılan barış anlaşmasının uygulanması var. Petro, faaliyetlerine devam eden Ulusal Kurtuluş Ordusu'nun da (Ejército de Liberación Nacional-ELN) de silah bırakması için çalışma yapacağını söyledi.
Yeni Cumhurbaşkanı, küçük işletmeler için düşük faizli kredi, ücretsiz üniversite eğitimi ve emekli maaşlarının düzenlenmesi sözlerini verdi.
Ülkenin ilk solcu cumhurbaşkanı, ABD'yle ilişkilerini uyuşturcayla mücadeleden iklim değişikliğine karşı mücadeleye kaydırmayı planlıyor.
Petro'nun programında zenginler için vergilerin artırılması, açlığa karşı acil program, petrol ve doğalgazdan vazgeçilerek yenilenebilir enerjilerin desteklenmesi de var.
Petro, yönetimini "ülkeyi yöneten azınlık oligarşisi değil, çok renkli demokrasi" diye tanımlıyor.
Düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'nun Latin Amerika direktörü Ivan Briscoe, Petro'nun ardından Kolombiya toplumunda "güç ve servestin eşitsiz dağılımına artık müsamaha gösterilemeyeceğine dair bir his oluştuğunu" söyledi. 
Briscoe, yeni cumhurbaşkanının "siyasi liderlikte, toplumun temel işleyişinde ve ekonomik büyümenin yararlarının dağıtılmasında sistemsel değişiklik sunduğunu" savundu.
 Independent Türkçe, New York Times, WION, Time, Colombia Reports, AA



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.