Uzay aracındaki 19 yıllık yazılım güncellendi: "Windows 98'den Mars 2022'ye"

"Fırlatmadan neredeyse 20 yıl sonra Mars Express'te yepyeni bir cihazımız var gibi"

Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
TT

Uzay aracındaki 19 yıllık yazılım güncellendi: "Windows 98'den Mars 2022'ye"

Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı'nın (European Space Agency) Mars yörüngesindeki uzay aracına 19 yıl sonra büyük bir güncelleme geldi.
21 Haziran'da yapılan açıklamaya göre, Microsoft'un piyasaya sürdüğü Windows 98 işletim sistemiyle geliştirilen yazılım yenilendi. Mars Express'in güncelleme sayesinde daha iyi performans göstermesinin hedeflendiği belirtildi.
2003'te fırlatılan Mars Express, yıllardır Kızıl Gezegen'i izliyor. Yörünge aracında, Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding (Mars Gelişmiş Yeraltı ve İyonosfer Sondaj Radarı-MARSIS) adlı bir radar yer alıyor.
Bu cihaz sayesinde gezegendeki yeraltı gölleri keşfedilmişti.
MARSIS su aramak ve atmosferi incelemek için Mars yüzeyinden yansıyan düşük frekanslı radyo dalgalarını kullanıyor. Radar 40 metrelik anteni sayesinde yerin yaklaşık 5 kilometre altında arama yapabiliyor. Bilim insanları bu sayede Mars'ın haritasını çıkarabiliyor ve kayaların özelliklerini inceleyebiliyor.

Windows 98'den Mars 2022'ye
ESA, güncellenen yazılımla ilgili detaylı bilgi vermedi. Bu sayede uzay aracının, Mars'ı ve Kızıl Gezegen'in uydusu Phobos'u daha detaylı gözlemleyeceği bildirildi.
MARSIS ekibinden Andrea Cicchetti, cihazın hafızasının daha önce hızla dolduğunu, güncelleme sayesinde gereksiz verileri silebildiklerini ve böylece MARSIS'in 5 kat daha uzun süre çalıştırıldığını duyurdu.
Cicchetti, daha çok bölgenin araştırılabileceğini de söyledi:
"Yeni yazılım bu bölgeleri yüksek çözünürlükte, daha hızlı ve kapsamlı bir şekilde incelememizi, Mars'ta bilinmeyen su kaynaklarına ev sahipliği yapıp yapmadığını doğrulamamızı sağlayacak. Bu, fırlatmadan neredeyse 20 yıl sonra Mars Express'te yepyeni bir cihaza sahip olmaya benziyor."
Independent Türkçe, Verge, TechRadar



Çığır açıcı gen tedavisi, işitme kaybını tek dozla düzeltti

Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
TT

Çığır açıcı gen tedavisi, işitme kaybını tek dozla düzeltti

Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Yeni bir araştırmaya göre, çığır açan bir gen tedavisi tek bir enjeksiyonla insanlardaki işitme kaybını birkaç hafta içinde tersine çevirebiliyor.

İsveç'in Karolinska Enstitüsü'nden araştırmacılar son teknoloji tedavinin, doğuştan sağırlığı veya ileri derecede işitme bozukluğu olan çocuk ve yetişkinlerin işitme yetisini iyileştirdiğini ve klinik bir deneyde 7 yaşındaki bir çocuğun duyma becerisini neredeyse tamamen geri kazandığını açıkladı.

Hakemli dergi Nature Medicine'da detaylandırılan klinik çalışma, OTOF geninin sağlıklı bir kopyasının iç kulağa enjekte edilmesiyle 10 katılımcının tümünün işitmesinin gelişme gösterdiğini ortaya koydu.

Küçük ölçekli deney, OTOF adı verilen bir gendeki mutasyonlar sonucu genetik sağırlık veya ileri seviye işitme bozukluğundan muzdarip kişileri içeriyordu.

Bu mutasyonlar, ses sinyallerinin kulaktan beyne iletilmesinde kilit rol oynayan otoferlin proteininin eksikliğine neden oluyor.

Araştırmacılar tedavinin en çok çocuklarda işe yaradığını belirtse de yetişkinlere de fayda sağlayabileceğini söylüyor.

Deneyde adeno ilişkili virüsün sentetik ve zararsız bir versiyonu kullanılarak düzgün işleyen bir OTOF geni tek bir enjeksiyonla iç kulağa verildi.

Tedavinin etkileri hastaların çoğunda belirgin biçimde görülürken, işitme yetisi sadece bir ay sonra hızla iyileşti.

Araştırmacılar 6 ay sonra tüm katılımcılarda işitmede önemli ölçüde iyileşme kaydedildiğini ve algılanabilir ortalama ses seviyesinin 106 desibelden 52 desibele düştüğünü belirtiyor.

Çalışmada tedaviye en iyi yanıt verenlerin 5 ila 8 yaşındakiler olduğu tespit edildi.

7 yaşındaki bir kız çocuğu işitme yetisini neredeyse tamamen hızla geri kazandı ve 4 ay sonra annesiyle günlük konuşmalar yapabilmeye başladı.

Karolinska Enstitüsü'nden çalışmanın ortak yazarı Maoli Duan, "Bu yöntem ilk kez ergenler ve yetişkinlerde test edildi" diyor.

Katılımcıların çoğunda işitme duyusunun büyük ölçüde iyileşmesi, yaşam kaliteleri üzerinde derin bir etki yaratabilir. Şimdi bu etkinin ne kadar kalıcı olduğunu görmek için bu hastaları takip edeceğiz.

Araştırmacılar ayrıca tedavinin güvenli olduğunu ve iyi tolere edildiğini de saptadı. Katılımcılar 6-12 aylık takip süresinde herhangi bir ciddi yan etki bildirmedi.

En yaygın reaksiyon, bir tür akyuvar olan bağışıklık sistemi nötrofillerinin sayısındaki azalmaydı.

"OTOF sadece başlangıç" diyen Dr. Duan, araştırmacıların GJB2 ve TMC1 gibi diğer yaygın sağırlık genleri üzerinde de çalıştığını ekliyor.

Bunların tedavisi daha karmaşık ancak bugüne kadarki hayvan deneyleri umut verici sonuçlar ortaya koyuyor. Farklı genetik sağırlık türlerinden muzdarip hastaların bir gün tedavi görebileceğine güvenimiz tam.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news