عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Uzay aracındaki 19 yıllık yazılım güncellendi: "Windows 98'den Mars 2022'ye"

"Fırlatmadan neredeyse 20 yıl sonra Mars Express'te yepyeni bir cihazımız var gibi"

Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
TT
TT

Uzay aracındaki 19 yıllık yazılım güncellendi: "Windows 98'den Mars 2022'ye"

Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)
Mars Express'teki MARSIS adlı radar, İtalya'daki Ulusal Astrofizik Enstitüsü tarafından işletiliyor (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı'nın (European Space Agency) Mars yörüngesindeki uzay aracına 19 yıl sonra büyük bir güncelleme geldi.
21 Haziran'da yapılan açıklamaya göre, Microsoft'un piyasaya sürdüğü Windows 98 işletim sistemiyle geliştirilen yazılım yenilendi. Mars Express'in güncelleme sayesinde daha iyi performans göstermesinin hedeflendiği belirtildi.
2003'te fırlatılan Mars Express, yıllardır Kızıl Gezegen'i izliyor. Yörünge aracında, Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding (Mars Gelişmiş Yeraltı ve İyonosfer Sondaj Radarı-MARSIS) adlı bir radar yer alıyor.
Bu cihaz sayesinde gezegendeki yeraltı gölleri keşfedilmişti.
MARSIS su aramak ve atmosferi incelemek için Mars yüzeyinden yansıyan düşük frekanslı radyo dalgalarını kullanıyor. Radar 40 metrelik anteni sayesinde yerin yaklaşık 5 kilometre altında arama yapabiliyor. Bilim insanları bu sayede Mars'ın haritasını çıkarabiliyor ve kayaların özelliklerini inceleyebiliyor.

Windows 98'den Mars 2022'ye
ESA, güncellenen yazılımla ilgili detaylı bilgi vermedi. Bu sayede uzay aracının, Mars'ı ve Kızıl Gezegen'in uydusu Phobos'u daha detaylı gözlemleyeceği bildirildi.
MARSIS ekibinden Andrea Cicchetti, cihazın hafızasının daha önce hızla dolduğunu, güncelleme sayesinde gereksiz verileri silebildiklerini ve böylece MARSIS'in 5 kat daha uzun süre çalıştırıldığını duyurdu.
Cicchetti, daha çok bölgenin araştırılabileceğini de söyledi:
"Yeni yazılım bu bölgeleri yüksek çözünürlükte, daha hızlı ve kapsamlı bir şekilde incelememizi, Mars'ta bilinmeyen su kaynaklarına ev sahipliği yapıp yapmadığını doğrulamamızı sağlayacak. Bu, fırlatmadan neredeyse 20 yıl sonra Mars Express'te yepyeni bir cihaza sahip olmaya benziyor."
Independent Türkçe, Verge, TechRadar

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging