NATO ülkelerinin liderlerinden İsveç ve Finlandiya'ya ittifak daveti

NATO ülkelerinin liderleri, İsveç ve Finlandiya'yı ittifaka katılmaya davet etme kararı aldı ve katılım protokollerini imzalama konusunda uzlaştı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg (EPA)
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg (EPA)
TT

NATO ülkelerinin liderlerinden İsveç ve Finlandiya'ya ittifak daveti

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg (EPA)
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg (EPA)

İspanya'nın başkenti Madrid'de düzenlenen NATO Zirvesinin bildirisi yayımlandı.
Bildiride, NATO'nun açık kapı politikasına bağlılık teyit edilerek, "Bugün Finlandiya ve İsveç'i NATO üyeleri olmaya davet etme kararı aldık ve katılım protokollerini imzalama konusunda anlaştık. İttifaka her katılımda müttefiklerin meşru güvenlik endişelerinin karşılanması hayati önem taşımaktadır. Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasındaki üçlü muhtırayı memnuniyetle karşılıyoruz. Finlandiya ve İsveç'in katılımı bu ülkeleri daha güvenli, NATO'yu daha güçlü ve Avro-Atlantik bölgesini daha emniyetli yapacak. Katılım süreci dahil olmak üzere Finlandiya ve İsveç’in güvenliği ittifak için doğrudan önem taşımaktadır." ifadesi yer aldı.
Bildiride liderler, birlik ve dayanışma mesajı vererek Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını en kuvvetli şekilde kınadı.
Ukrayna’daki insani durumdan Rusya’nın sorumlu olduğu, savaş suçlarını işleyenlerden hesap sorulacağı belirtilen bildiride, Rusya’nın bilerek gıda ve enerji krizini azdırdığı, Ukrayna’nın tahılının dünya piyasalarına çıkarılmasına yönelik uluslararası çabaların desteklendiği ifade edildi.
Bildiride, Ukrayna ile dayanışmaya, ülkenin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığına bir kez daha vurgu yapıldı ve bu ülkeye yönelik güçlendirilmiş destek paketi üzerinde anlaşmaya varıldığı bildirildi.

Liderler, böylece ölümcül olmayan ekipmanın teslimatının hızlanacağını, Ukrayna’nın siber savunmasının iyileşeceğini, uzun vadeli savunma sektörü dönüşümünü destekleyeceğini kaydetti.
Bildiride, NATO’ya yönelik tehditler hakkında, "Rusya Federasyonu, müttefiklerin güvenliğine, Avro-Atlantik bölgesindeki istikrar ve barışa en ciddi ve doğrudan tehdittir. Her türü ve şekliyle terörizm halklarımızın güvenliğine, uluslararası istikrar ve refaha doğrudan tehdit olmaya devam etmektedir." ifadesi kullanıldı ve bu tehditlerle mücadelede kararlılık vurgusu yapıldı.
Stratejik Konsept belgesinin de kabul edildiği belirtilen bildiride, caydırıcılık ve savunmanın güçlendirileceği vurgulandı.
Liderlerin muharebeye hazır ilave kuvvetlerin doğu kanadına konuşlandırılmasına olan taahhütlerinin ifade edildiği bildiride, bu kuvvetlerin gerektiğinde büyütülebileceğine işaret edildi.
Enerji güvenliğinin güçlendirileceği kaydedilen bildiride, ordulara güvenilir enerji tedarikçileri sağlanacağı, ayrıca iklim değişikliğinin etkilerinin NATO’nun ana görev tanımları arasında değerlendirileceği belirtildi.
NATO liderleri, AB ile stratejik ortaklığı ilerletmeye devam edeceklerini, Asya Pasifik bölgesi ortaklarının zirveye katılımının ortak güvenlik sınamalarında iş birliğinin önemine işaret ettiğini vurguladı.
Bildiride, Bosna Hersek, Gürcistan ve Moldova’ya yeni siyasi ve pratik destek verilmesinin kararlaştırıldığı, savunma harcamalarındaki artıştan memnuniyet duyulduğu ifadeleri de yer aldı.



İran-İsrail çatışması ne gösterdi?

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
TT

İran-İsrail çatışması ne gösterdi?

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)

Siyaset ve güvenlik uzmanları, Tahran'ın açıklamalarına bağlı kalması ve bölgedeki silahlı örgütlere müdahale ve destekten uzak durması halinde Körfez-İran ilişkilerinin daha güçlü hale gelebileceğini, büyüyebileceğini ve gelişebileceğini belirtti.

Uzmanlar, İran-İsrail çatışmasının, Körfez ülkelerinin bölgesel güvenlik üzerine düşünmeleri, bölgesel güvenlik vizyonlarını istikrar ve güvenliği koruyacak net mekanizmalara dönüştürmeleri ve İran ile Irak başta olmak üzere komşu ülkelerle ortak bir çerçeveye ulaşmaları gerektiğini gösterdiğini söyledi.

Körfez Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Abdulaziz bin Sakr, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Tahran'ın komşu ülkelerle iyi ilişkiler kurmak istediğine dair son açıklamalarına işaret ederek şöyle dedi: “Bugün İran'dan tek istediğimiz, Körfez'de müdahale ve saldırganlık istemediğine dair söylediklerine uymasıdır. Eğer davranışlarını değiştirir ve müdahaleci olmazlarsa, bu, bölgede daha fazla güvenlik ve istikrara, İran ve komşu ülkelerde büyüme ve refaha yol açacaktır.”

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Tahran'ın Körfez bölgesindeki komşu ülkelerle ilişkilerde yeni bir sayfa açmaya hazır olduğunu ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın İran Cumhurbaşkanlığı internet sitesinden aktardığına göre Pezeşkiyan kabine üyelerine hitaben yaptığı konuşmada, “İslam ülkeleri arasındaki dayanışma ihtiyacı ve kapsamlı iş birliğinin genişletilmesi hedefi göz önüne alındığında, komşuluk politikası ve bölge ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi, hükümetin temel stratejileri arasındadır” dedi.

Dr. Abdulaziz bin Sakr, Körfez Araştırmaları Merkezi tarafından düzenlenen ‘Gerilim ve Diplomasi: İsrail-İran Savaşı Üzerine Körfez Perspektifleri’ başlıklı seminerde şu ifadeleri kullandı: “İran'ı son yıllarda desteklediği Hizbullah gibi gruplardan uzak görmek ve bölgede saldırganlık içermeyen bir güvenlik standardı oluşturmak istiyoruz. İran'dan iyi sinyaller geldiği sürece Körfez'den de iyi sinyaller gelecek. İran'daki rejimi değiştirmeye yönelik her türlü saldırıya karşıyız, bu tamamen İran'ın meselesi.”

3 yol

Körfez Araştırmaları Merkezi Kıdemli Danışmanı Dr. Salih el-Haslan ise İran ile İsrail arasındaki son savaştan sonra Körfez ülkelerinin izlemesi gereken 3 yol belirledi:

Birincisi: İran ile daha fazla temas kurmak ve sivil amaçlı barışçıl bir programa sahip olma hakkına sahip olmakla birlikte herhangi bir askeri nükleer programı kabul etmediklerini açıkça belirtmek.

İkincisi: Körfez ülkeleri İran'a, davranışlarını değiştirmesi koşuluyla bölgesel ve uluslararası izolasyondan kurtulmasına yardımcı olacaklarına dair olumlu bir mesaj göndermeli.

Üçüncüsü: İran'daki ılımlı seslerin güçlendirilmesi.

El-Haslan, “Son savaş Körfez ülkelerinin bölgesel güvenlik üzerine düşünmeleri gerektiğini gösterdi. Bir yıl önce Körfez ülkeleri bölgesel güvenlik vizyonlarını ortaya koydular. Artık Körfez ülkelerinde istikrar ve güvenliği korumak ve komşuları İran ve Irak ile sürdürülebilir barış dediğimiz bir güvenlik çerçevesine ulaşmak için bu vizyonu gerçekleştirecek bir mekanizma hakkında konuşmanın zamanı geldi” ifadelerini kullandı.

dfvgyju

Körfez Araştırmaları Merkezi Güvenlik ve Savunma Programı Direktörü Mustafa el-Ani'ye göre ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırıları programın yaklaşık yüzde 90'ını yok etmiş olabilir.

ABD bu ayın başlarında sığınak delici bombalarla donatılmış bombardıman uçaklarıyla İran'ın kilit nükleer tesislerini hedef alan bir saldırı gerçekleştirmiş, İran da ertesi gün Katar'da ABD güçleri tarafından kullanılan el-Udeyd Üssü’ne füze saldırısıyla karşılık vererek Körfez ülkelerinin kınamalarına yol açmıştı.

El-Ani, İsrail ve ABD'nin harekâtının anlık bir olay olmadığını, en az 10 yıllık bir istihbarat toplama çalışmasının sonucu olduğunu belirtti. El-Ani, “İyi planlanmış bir operasyondan bahsediyoruz… Bu basit bir planlama değildi ve nükleer programın şu ana kadar yaklaşık yüzde 90 oranında yok edildiğinden hiç şüphem yok” şeklinde konuştu.

İran'ın maruz kaldığı saldırıdan sonra toparlanmasının pek mümkün olmadığını ifade eden el-Ani, İranlıların nükleer programa devam etmek istemeleri halinde, bugün konuşulanların ‘çatışmanın sonunun başlangıcı’ olduğunu belirtti. El-Ani, “Şimdi soru şu: İran toparlanabilir mi? Amerikalılar ve İsrailliler her an saldırabilecekleri bir bombanın yapımını engellemek için tekrar geri geleceklerinden ötürü toparlanamayacağından hiç şüphem yok” dedi.