NASA, "10 kentilyon dolarlık" göktaşı görevi hakkında yeni karar aldı

"Bunu doğru yapmalıyız"

Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
TT

NASA, "10 kentilyon dolarlık" göktaşı görevi hakkında yeni karar aldı

Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)
Psyche'nin 2023 veya 2024'te fırlatılması planlanıyor (NASA)

NASA, değerli metallerle dolu 16 Psyche adlı asteroidle ilgili görevin bir kez daha ertelendiğini açıkladı.
Dün yapılan açıklamaya göre 1 Ağustos-11 Ekim arasında yapılması hedeflenen uçuş bu tarihlerde gerçekleştirilemeyecek.
Uzmanlar, Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında yer alan yaklaşık 200 kilometre genişliğindeki göktaşının M tipi asteroitlerin en büyüğü olduğunu söylüyor.
Bunlar silikat kayaçların meydana getirdiği diğer asteroitlerin aksine, demir ve nikel gibi değerli madenlerden oluşuyor. Bu nedenle Psyche'nin tam 10 kentilyon dolar değerinde olduğu öne sürülmüştü.
Ancak ABD'deki Purdue ve Brown üniversitelerinden araştırmacılar, asteroitteki demir yoğunluğunun düşünüldüğü kadar fazla olmadığını ve bu nedenle değerinin de daha az olabileceğini şubatta ortaya koymuştu.
NASA ise uzay madenciliği planları kapsamında Pscyhe'ye ulaşmayı istiyor.
Göktaşıyla aynı ada sahip uzay aracının, SpaceX'in Falcon Heavy roketiyle 1 Ağustos'ta fırlatılması hedefleniyordu. Ancak 24 Mayıs'ta, aracın kontrolle ilgili yazılımında sorunlar tespit edildiği ve fırlatmanın en erken 20 Eylül'de yapılabileceği bildirilmişti.
Şimdiyse uzay ajansı, yazılımla ilgili testlerin sürdüğünü açıkladı. Yazılım ve test ekipmanının tesliminde yaşanan gecikme yüzünden fırlatmadan önce gerekli çalışmaların yapılamadığı kaydedildi.
NASA uzmanları söz konusu sorunu çözse de testlerin sürdüğünü ve uzay aracını bu yıl göndermek için yeterli zamanın olmadığını duyurdu.
NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'nın direktörü Laurie Leshin, "Kütleçekimi yardımı için Mars'ı kullanarak metal açısından zengin olan uzaktaki bir asteroide uçmak, olağanüstü hassasiyet gerektiriyor. Bunu doğru yapmalıyız. Fırlatmayı erteleme kararı kolay değildi ama doğru olan bu" dedi.
Psyche uzay aracı bu yıl fırlatılsaydı 2026'da göktaşına varacaktı. İlerleyen yıllarda gerçekleştirilecek fırlatma, farklı yörünge konumları nedeniyle uzay aracının çok daha uzun bir yolculuk yapması gerektiği anlamına geliyor.
Ayrıca aynı SpaceX roketiyle fırlatılması planlanan NASA'nın ikili asteroit sistemlerini inceleyeceği Janus ve uzayda iletişimi iyileştirmek için tasarlanan Deep Space Optical Communucations (Derin Uzay Optik İletişimi) adlı görevleri de durduruldu.

Independent Türkçe, CNET, CNN International



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news