Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin bir oldu bitti haline gelmesinin ardından Batı’nın Moskova üzerindeki ekonomik baskı artırma yönündeki yoğun çabalarına rağmen, görünürde sonu olmayan savaş aydan aya değişiyor.
Peki Batı, Rusya’yı Ukrayna’dan çekilme konusunda zorlamayı başarabilecek mi?
National Interest dergisi tarafından yayınlanan, Atlantik Konseyi yönetim kurulu üyesi Faslı gazeteci Ahmed Charai imzalı analizde, “Savaş, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in zihninde iki büyük yanlış anlamayla başladı. Barış, ancak Rus lider onlar hakkında yanıldığını kabul ettiğinde gelecektir” denildi.
Analize göre, Kiev’i iki gün içinde ele geçirebileceğini düşünen Putin, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal etti.
Putin, Ukrayna’nın esasen, milliyetçiliğin yoğun olmadığı Belarus’un daha büyük bir versiyonu olduğuna inanıyordu.
Rus kuvvetlerinin Ukrayna’da sembolik bir direnişle karşılaşacağını ve ülkede tam olarak kontrol sağlamalarının çok kısa sürede gerçekleşeceğini öngördü.
Putin aynı zamanda, Batı’nın tonlarca roket ve top mermisi göndermek yerine yalnızca diplomatik çıkışlar yaptığı, 2014’te yaşanan kanlı ama kısa bir savaş olan Kırım’ın ele geçirilmesi sırasında yaşananların tekrarlanmasını bekledi.
Putin ayrıca, şaşırtıcı ve korkunç güç gösterisinin Avrupa Birliği’ni (AB) ve buna bağlı olarak NATO’yu korkutacağını hayal etti.
Rusya’nın gaz ihracatının AB’nin bazı üyeleri, özellikle de Avrupa kıtasının en büyük ekonomisi ve Avrupa Parlamentosu’ndaki en büyük bloğu olan Almanya için hayati önem taşıdığını biliyordu.
Putin, Avrupalıların kömür ve nükleer santralleri kapatmaktan geri adım atmayacağını, ABD ve Katar’dan doğalgaz ithalatını artırmayacağını ve Kuzey Afrika ya da Yakın Doğu’dan yeni boru hatları planlamayacağını düşündü.
Avrupa’nın çevre yanlısı duyarlılığının bu değişiklikleri düşünülemez hale getirdiğine inanıyordu.
Putin’in savaş öncesi düşüncesi için en şok edici şey, Almanya ve Japonya’daki askeri harcamalar konusunda 70 yıldan fazla bir süredir var olan fikir birliğinin aniden tersine çevrilmesi oldu.
İki ülke, İkinci Dünya Savaşı döneminde olduğu gibi askeri güçler olamayacaklarını her zaman dünyaya göstermeye hevesliydi.
Ancak birdenbire, iki ülke de Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana gördüğü en büyük artış ile silahlı kuvvetleri için büyük bütçeler açıkladı.
Peki, dünya Putin’i durumu tırmandırmak yerine geri çekilmesi için nasıl etkileyebilir?
Birincisi, dünya Ukrayna’yı bağımsız, egemen ve demokratik bir ülke olarak desteklemek için birleşmelidir.
Almanya’nın, Ukrayna’nın ‘Kırım da dahil olmak üzere’ toprak bütünlüğünü desteklediğine dair son açıklaması, Ukrayna’nın barış için toprak takası yapması gerektiğine dair tüm söylemleri sona erdirmelidir.
Ardından, askeri ve ekonomik büyüme desteklenmelidir.
Zayıf ve savunmasız bir Ukrayna, yalnızca yenilenen Rus saldırganlığına davetiye çıkaracaktır.
Ukrayna’nın yeniden inşası özel sektörden önemli miktarda yatırım gerektirecektir. Ancak özel sektör yatırımı genel olarak güvenli bir ortama bağlıdır.
ABD, müttefikleriyle birlikte gelecekteki Rus saldırganlığına karşı en iyi caydırıcılığı inşa etmek ve Ukrayna’daki yaygın yolsuzluk kültürünün iyi tasarlanmış bir mini Marshall Planı aracılığıyla ele alınmasına yardımcı olmak için tarihi bir fırsata sahiptir.
Birkaç yıldır yıpranan şey, ABD liderlerinin, devletlerin ortak kural ve standartlara bağlı olduğu, liberal ekonomik sistemleri benimsediği, bölgesel işgalden vazgeçtiği, ulusal egemenliğe saygı duyduğu, katılımcı ve demokratik yönetim sistemlerini benimsediği uluslararası bir düzeni savunma, sürdürme ve ilerletme taahhütleridir.
Günümüzün giderek karmaşıklaşan küresel ortamında, ABD bu amaca ancak Rusya ve Çin’in ortaya koyduğu zorluklara yanıt veren uyumlu bir dış politika yoluyla gücünü kullanarak ulaşabilir.
Bunu yapmak için müttefikleri, ortakları ve ortak çıkarları olan diğer uluslarla üretken ilişkileri bilinçli olarak güçlendirmeli ve geliştirmelidir.
ABD, Çin’in Hint-Pasifik, Afrika ve ötesindeki nüfuzuna karşı cezbedici siyasi, ekonomik ve güvenlik alternatifleri sunmalıdır.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)
