Kötü rüyalar ve kabuslar hakkındaki bilimsel gerçekler

Bazı durumlarda, bireyler o kadar sık kabus görür ki doktorlar bu kişilere "kabus bozukluğu" teşhisi koyabilir

Bilim insanları travmalar veya sağlıksız beslenme gibi çeşitli etkenlerin kabuslara neden olabileceğini belirtiyor (Pixabay)
Bilim insanları travmalar veya sağlıksız beslenme gibi çeşitli etkenlerin kabuslara neden olabileceğini belirtiyor (Pixabay)
TT

Kötü rüyalar ve kabuslar hakkındaki bilimsel gerçekler

Bilim insanları travmalar veya sağlıksız beslenme gibi çeşitli etkenlerin kabuslara neden olabileceğini belirtiyor (Pixabay)
Bilim insanları travmalar veya sağlıksız beslenme gibi çeşitli etkenlerin kabuslara neden olabileceğini belirtiyor (Pixabay)

Bilim insanları, sık sık kötü rüya veya kabus görenlerin bunları hafifletebileceğini ifade ediyor.
Medical News Today'e göre, gezegendeki her insan gece başına en az 3 6 altı rüya görüyor ve bu rüyalar yaklaşık 5 ila 20 dakika sürüyor.

Neden rüya görürüz?
Modern psikolojinin kurucularından Sigmund Freud rüyaların zihnin bastırılmış düşünce ve duyguları serbest bırakmasının bir yolu olduğuna inanıyordu.
Ancak bugün, araştırmacılar bu konuda bölünmüş durumda. Bazıları rüyaların hiçbir anlamı olmadığını düşünürken, diğerleri bunun beynin duyguları veya zihinsel travmayı çözmek için başlattığı bir süreç olduğuna inanıyor.

Kabusların nedeni ne olabilir?
Kabuslarsa aynı zamanda epey üzücü ve korkutucu olabildiği için bilim insanlarının kafasını özellikle karıştıran bir konu.
İnsanların neden kabus gördüğünü kesin olarak söylemek zor ama bunların genelde uykuya daldıktan 1-1,5 saat sonraki REM evresinde görüldüğü biliniyor.
Kesin neden belirlenemese de, bilimsel araştırmalar korkunç rüyalar görme olasılığını birkaç faktöre bağlamayı başardı.
Mayo Clinic'e göre bu tür tetikleyiciler arasında stres veya kaygı, travma, uyku yoksunluğu, belirli ilaçlar, uyuşturucu kullanımı ve yüksek miktarda korku filmi veya romanı okumak gibi aktiviteler yer alıyor.
Bazı durumlarda, bireyler o kadar sık kabus görür ki doktorlar bu kişilere "kabus bozukluğu" teşhisi koyabilir.

Kabus görmeyi nasıl durdurabilirim?
Uzmanlara göre kabusları tamamen ortadan kaldırmak imkansız. Ancak Harvard Üniversitesi'ndeki araştırmacılara göre, varsayılan nedene bağlı olarak kötü rüyaları engellemenin birkaç yolu var.
Üniversitenin internet sitesinde yayımlanan bir makalede konuyla ilgili şu ifadeler yer alıyor:
"Öncelikle varsa stresin nedeni belirlenmeli ve onu yönetmenin etkili yolları bulunmalı. İlaca bağlı kabuslar için dozajların değiştirilmesi veya farklı ilaçların uygulanması gerekebilir."
Travma sonrası stres bozukluğundan mustarip kişilerinse terapi alması gerektiği belirtiliyor.

Yatış pozisyonunun etkisi
Hong Kong Yan Üniversitesi'nden Doç. Dr. Calvin Kai-Ching Yu, sırt üstü uyuyan insanların daha fazla kabus gördüklerini ve rüyalarını hatırlamakta zorlandıklarını tespit etmişti.
Yu, "Farklı uyku pozisyonları vücudun farklı kısımlarında baskı oluşturabilir ve vücuttaki hisler rüya unsurlarının kaynağı olabilir" diyor.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nden Dr. Mehmet Yücel Ağargün tarafından yürütülen bir araştırmada da sağ tarafına yatarak uyuyan insanların rahat rüyalar gördüğünü ortaya koymuştu.
Sol tarafa yatmaksa daha yoğun duyguları harekete geçirip güvensizlik hissine neden olabilir.
Independent Türkçe, The Sun, Harvard Üniversitesi, Medical News Today



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT