İran Devrim Muhafızları uzaya roket fırlatmaya hazırlanıyor

İran televizyonu yeni roket projesini silah deposundaki patlamada öldürülen yetkiliye dayandırdı.

İran televizyonu, Devrim Muhafızları ve ordudaki Hava Kuvvetleri komutanları görüşmesindeki Kaim roket maketinin sızdırıldığına işaret etti.
İran televizyonu, Devrim Muhafızları ve ordudaki Hava Kuvvetleri komutanları görüşmesindeki Kaim roket maketinin sızdırıldığına işaret etti.
TT

İran Devrim Muhafızları uzaya roket fırlatmaya hazırlanıyor

İran televizyonu, Devrim Muhafızları ve ordudaki Hava Kuvvetleri komutanları görüşmesindeki Kaim roket maketinin sızdırıldığına işaret etti.
İran televizyonu, Devrim Muhafızları ve ordudaki Hava Kuvvetleri komutanları görüşmesindeki Kaim roket maketinin sızdırıldığına işaret etti.

İran Devrim Muhafızları roket programı Sorumlusu Ali Hacızade, Devrim Muhafızları güçlerinin uydu taşıyan bir roketi uzaya fırlatmaya hazırlandığını duyurdu. Bu açıklama, İran nükleer programının hızlandığı ve 2015 anlaşmasını canlandırmayı hedefleyen müzakerelerin sekteye uğradığı bir süreçte Batı’da endişeye yol açacak bir adım olarak görülüyor.
Hacızade, dün (pazartesi) İran devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “Uzay Atmosferi” adıyla bilinen İran Devrim Muhafızları Roket Departmanı güçlerinin dünyanın yörüngesine uydu taşıyan ve katı yakıtla çalışan bir roket göndermek istediğini söyledi. Hacızade, Kased roketiyle başka bir deneme yapma niyetinin olup olmadığı sorusuna verdiği yanıtta, roketin Kaim adıyla yeni bir roket olacağını belirterek, roket hakkında daha fazla bilgi vermedi.
İran devlet televizyonu Kaim roketinin, ilk kez Devrim Muhafızları roket programının beyni Hasan Tahrani Mukaddem’in katılımıyla
2010’dan önce tanıtıldığına işaret etti. Mukaddem Kasım 2011’de Tahran’ın bir banliyösünde bulunan Malard Üssü’ndeki balistik füze üretim tesisinde yaşanan patlamada öldü. İranlı yetkililerin açıkladığı verilere göre patlamada Devrim Muhafızları mensubu 36 kişi öldü.
İran televizyonu, dini lider Ali Hamaney ve Tahrani Mukaddem’in fotoğrafını göstererek, Hamaney’in Kaim roketi projesiyle ilgili denetleme turunda olduğunu aktardı.
İran televizyonu, Devrim Muhafızları’nın Ocak ayında katı yakıtla çalışan uzay roketi motorlarını test edeceğini ilan ettiğini anımsattı. Hacızade, Ocak’ta yaptığı açıklamada, yeni roketlerin “metal yerine bileşik kompozit malzemelerden yapıldığına ve motorlarının hareketsiz olduğuna” dikkat çekerek, bunun ucuz ve füzenin enerjisini arttırdığını, aynı zamanda uydu gibi ağır yükleri taşıyabildiğini ifade etti.
İran daha önce de uzaya sıvı yakıtla çalışan roketler fırlattı.
İran 26 Haziran’da “araştırma amaçlı” uydu taşıyabilen “kanatlı” bir füzenin test edildiğini duyurdu. Buna göre fırlatma süreci 3 aşamadan oluşuyor: İlk iki aşaması katı yakıtla, üçüncü aşaması ise sıvı yakıtla.
Bu deney, Maxar Technologies’e ait uyduların Mart ayının başında, başkent Tahran'ın doğusundaki Semnan'da yer alan Humeyni Uzay İstasyonu'ndaki füze fırlatma rampasındaki yangın ve hasarın etkilerini gösteren fotoğrafları yayınlamasından üç ay sonra gerçekleşti. Middlebury Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü'nden uzmanlar, bunun "Kanatlı" adlı uydu fırlatma füzesinin başarısız bir testi olduğunu söyledi. Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nden uzmanlar, bu durumun “Kanatlı” isimli uydunun fırlatma füzesinin testinin başarısız olduğunu gösterdiğini belirtti.
Fotoğraflar yayınlanmadan önce, Devrim Muhafızları 8 Mart’ta yaptığı açıklamada, Kased roketinin taşıdığı Nur2 adlı askeri bir uydunun dünyanın yörüngesine yerleştiğini duyurdu.
İran Savunma Bakanlığı Aralık’ta uzaya üç adet “araştırma yükü (kargosu)” taşıyan bir roket fırlattığını açıkladı. Bakanlık daha sonra yaptığı açıklamada ise Simurg adlı roketin yeterli hıza ulaşamadığı için yükünü yörüngeye bırakmakta başarısız olduğunu duyurdu.
Önceki füze fırlatma süreçleri, nükleer anlaşmanın tarafı olan Batılı ülkelerden tepkisine neden oldu. Batılı ülkeler bu tür uydu fırlatmalarının, İran’a nükleer silah taşıma kapasitesine sahip balistik füzelerle ilgili her türlü faaliyetten uzak durma çağrısında bulunan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına meydan okuduğunu söylüyor.
ABD, İran’ın, uyduları yörüngeye yerleştirmek için kullanılan uzun menzilli roket teknolojisinin nükleer savaş başlıklarını fırlatmak için de kullanmasından endişe duyuyor. ABD ve müttefiki İsrail, Tahran'ın uydu fırlatma programını kıtalararası balistik füzeler geliştirmek için bir kılıf olarak kullanmasından korkuyor.
Batı'nın endişelerini artıran şey, İran’ın, 5 bin kilometreden fazla menzile sahip kıtalararası roketlere dönüştürmek için katı yakıtla çalışan uydular üzerinde değişiklikler yapma ihtimalidir.



Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
TT

Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)

AFP fotoğrafçısı, ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyetin bugün Şam'ın eski şehrindeki el- Faranj Sinagogu’nda (Frenk sinagogu) ibadet ettiğini ve bunun Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin başkentine yapılan bir dizi ziyaretin parçası olduğunu söyledi.

Ziyaret, Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub’un geçen hafta ortasında kimliği belirsiz saldırganların Yahudi mezarlığına girerek Yahudi mistisizminin sembolü olan Haham Hayyim Vital'in mezarını tahrip ettiklerini açıklamasının ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir haham, 29 Nisan 2025. (AFP)

Ziyaret heyetinde, Suriye'yi terk eden son haham olan ve 1990'ların başında ülkeyi terk eden binlerce Suriyeli Yahudi arasında yer alan Yusuf Hamra'nın oğlu Haham Henry Hamra da yer aldı. Yusuf Hamra, ayrılışından bu yana ilk kez geçtiğimiz şubat ayında oğluyla birlikte Şam'ı ziyaret etmişti.

Henry Hamra, Suriye'deki 20'den fazla sinagogdan biri olan el- Faranj Sinagogu’nda, aralarında Brooklyn'deki Suriye Yahudi cemaatinden Victor Kemil'in de bulunduğu heyet üyelerinin huzurunda sabah ibadetini yönetti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden Yahudi erkekler, 29 Nisan 2025. (AFP)

Kemil AFP'ye yaptığı açıklamada, ziyaretin ‘yakında Suriye'yi ziyaret edecek daha büyük bir heyetin hazırlıklarının’ parçası olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kemil, “Sinagogu ve buradaki toplumu en azından ziyaretçi kabul etmeye hazırlamak istiyoruz. Umuyoruz ki, ülkedeki durum iyileşir ve geri dönmeyi ya da turizm için gelmeyi daha fazla düşünmeye başlarlar. Biz gururlu Suriyeli Yahudileriz ve çocuklarımız da bizim ne kadar gururlu olduğumuzu biliyorlar. Bu mirası ve bu tarihi kesinlikle sevecekler” ifadelerini kullandı.

Kemil, heyetin dün Şam'da, Şam'daki Yahudi mezarlığında gömülü olan Haham Vital'in ölüm yıldönümünü andığını söyledi.

Anma töreni, geçen hafta kimliği belirsiz saldırganların mezarlıkta Vital'in mezarının bulunduğu bölüme girmelerinin ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyet, Eski Şam'daki el- Faranj Sinagogu'nda ibadet ediyor. (AFP)

Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub cuma günü Facebook'ta yaptığı paylaşımda, kimliği belirsiz kişilerin ‘tarihi eser aramak için Haham Vital’in mezarının yanındaki alanı kazdıklarını’ belirtti. Chamntoub, “Bölgeden sorumlu yetkilileri bilgilendirdik. Onlar da vandalizmin gerçekleştiği yeri incelediler ve olayın sorumlularını bulacaklarına dair söz verdiler” dedi.

İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı adına geçtiğimiz pazar günü Chamntoub tarafından yayınlanan açıklamada, “Haham Hayyim Vital'in mezarına yapılan saygısızlık karşısında derin bir şok ve üzüntü duyuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘Suriye hükümeti, Yahudi kutsal mekanlarını, sinagoglarını ve mezarlıklarını acilen emniyete almaya” çağrıldı.

AFP'ye konuşan Kemil, “Olayın amacını bilmiyoruz ve amacın hahamın kemiklerine dokunmak, taşımak ya da saygısızlık etmek olup olmadığını öğrenmeye çalışıyoruz. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Haham bizim için çok önemli ve gömülü olduğu yer bizim için sonsuza kadar önemli kalacak” ifadelerini kullandı.

Suriye’deki çatışma yıllarında, Şam’ın Cobar mahallesinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından gelen Yahudiler için kutsal bir yer olan eski bir sinagog yağmalanmış ve ağır hasar görmüştü.

Suriye'deki varlıkları milattan önceki yüzyıllara kadar uzanan Yahudiler, Esed ailesinin yönetimi sırasında dinlerinin gereklerini yerine getirme özgürlüğüne sahipti. Ancak Esed rejimi 1992 yılına kadar hareketlerini kısıtladı ve seyahat etmelerini engelledi. Seyahat etmelerine izin verildikten sonra sayıları yaklaşık 5 binden şu anda Şam'da ikamet eden 7 yaşlı kişiye düştü.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir Yahudi, 29 Nisan 2025.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğindeki yeni yetkililer, Suriye'nin geleceğinin inşasına ve güvenliğinin sağlanmasına tüm toplulukları dahil etme sözü verirken, azınlıklar arasında zaman zaman yaşanan ihlaller nedeniyle kaygılar yaşanıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, New York'a yaptığı bir ziyaret kapsamında, New York'taki Suriyeli Yahudi toplumundan bir heyetle görüştü. Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre Şeybani, görüşmede ‘iletişim ve anlayış köprülerinin güçlendirilmesinin önemini’ ele aldı.