عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Bilim insanı "Neredeyse kesin" dedi: Bir Çin roketi daha Dünya'ya kontrolsüzce düşebilir

Uzmanlara göre yörüngede birikmeye devam eden roket parçaları insanlar için gerçek bir risk teşkil ediyor

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv
TT
TT

Bilim insanı "Neredeyse kesin" dedi: Bir Çin roketi daha Dünya'ya kontrolsüzce düşebilir

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv

The Independent'ın haberine göre Çin, yörüngedeki ilk uzay istasyonunu genişletme amacıyla Hainan'daki Wenchang Uzay Fırlatma Alanı'ndan güçlü bir roket fırlatmaya hazırlanıyor.
Ancak Uzun Yürüyüş 5B roketiyle yapılan önceki fırlatmalara benzer şekilde, bu roket de kontrolsüz şekilde gezegene düşebilir.
Ülke, Avrupa ülkeleri, ABD ve Rusya'nın ortak işlettiği Uluslararası Uzay İstasyonu'na karşı Nisan 2021'de Tiangong adlı bir uzay istasyonu inşa etmeye başlamıştı. İstasyonu meydana getiren modüllerinden biri halihazırda yerleşik durumda.
Ek modüllerin istasyona monte edilme süreciyse devam ediyor. Çin Uzay Ajansı, bugün istasyonun Wentian modülünü fırlatacak.
Modül, 848 bin 220 kilogramlık Uzun Yürüyüş 5B roketiyle fırlatılacak. Roket daha hafta başında fırlatma rampasına yerleştirilmişti.
Öte yandan ülkenin bu sınıftan bir roketi, geçen yıl mayıs ayında bir fırlatma görevinin ardından kontrolsüzde atmosfere girerek panik yaratmıştı.
Aracın nereye düşeceği sorusu gündemi uzun süre meşgul etmiş ve sonunda roket Hint Okyanusu'nun Maldivler'in kuzeyindeki bir bölgesine can kaybına veya hasara sebep olmadan düşmüştü.
Gizmodo, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astrofizikçi Jonathan McDowell'a, roketin yeniden risk yaratıp yaratmayacağı sorusunu yöneltti.
"Neredeyse kesin olduğunu söyleyebilirim" diyen bilim insanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çekirdek aşamanın (roketin uzay aracını taşıyan kısmı) tasarımını değiştirirlerse çok hoş bir sürpriz olacak. Yapmadıklarını düşünüyorum ve geçen seferki gibi bir olaya hazır olalım."
Uzmanlara göre yörüngede birikmeye devam eden roket parçaları insanlar için gerçek bir risk teşkil ediyor.
British Columbia Üniversitesi'nden Prof. Dr. Michael Byers liderliğindeki araştırmacılar, uzay çöpü diye adlandırılan bu parçaların bir insanın ölümüne sebep olma ihtimalini hesaplamıştı.
Bulgulara göre roketlerin işlevsiz parçaları atmosfere kontrolsüz biçimde girmeye devam ederse, bu ihtimal yüzde 10'a ulaşacak.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT