Bilim insanı "Neredeyse kesin" dedi: Bir Çin roketi daha Dünya'ya kontrolsüzce düşebilir

Uzmanlara göre yörüngede birikmeye devam eden roket parçaları insanlar için gerçek bir risk teşkil ediyor

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv
TT

Bilim insanı "Neredeyse kesin" dedi: Bir Çin roketi daha Dünya'ya kontrolsüzce düşebilir

Fotoğraf: Reuters_Arşiv
Fotoğraf: Reuters_Arşiv

The Independent'ın haberine göre Çin, yörüngedeki ilk uzay istasyonunu genişletme amacıyla Hainan'daki Wenchang Uzay Fırlatma Alanı'ndan güçlü bir roket fırlatmaya hazırlanıyor.
Ancak Uzun Yürüyüş 5B roketiyle yapılan önceki fırlatmalara benzer şekilde, bu roket de kontrolsüz şekilde gezegene düşebilir.
Ülke, Avrupa ülkeleri, ABD ve Rusya'nın ortak işlettiği Uluslararası Uzay İstasyonu'na karşı Nisan 2021'de Tiangong adlı bir uzay istasyonu inşa etmeye başlamıştı. İstasyonu meydana getiren modüllerinden biri halihazırda yerleşik durumda.
Ek modüllerin istasyona monte edilme süreciyse devam ediyor. Çin Uzay Ajansı, bugün istasyonun Wentian modülünü fırlatacak.
Modül, 848 bin 220 kilogramlık Uzun Yürüyüş 5B roketiyle fırlatılacak. Roket daha hafta başında fırlatma rampasına yerleştirilmişti.
Öte yandan ülkenin bu sınıftan bir roketi, geçen yıl mayıs ayında bir fırlatma görevinin ardından kontrolsüzde atmosfere girerek panik yaratmıştı.
Aracın nereye düşeceği sorusu gündemi uzun süre meşgul etmiş ve sonunda roket Hint Okyanusu'nun Maldivler'in kuzeyindeki bir bölgesine can kaybına veya hasara sebep olmadan düşmüştü.
Gizmodo, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astrofizikçi Jonathan McDowell'a, roketin yeniden risk yaratıp yaratmayacağı sorusunu yöneltti.
"Neredeyse kesin olduğunu söyleyebilirim" diyen bilim insanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çekirdek aşamanın (roketin uzay aracını taşıyan kısmı) tasarımını değiştirirlerse çok hoş bir sürpriz olacak. Yapmadıklarını düşünüyorum ve geçen seferki gibi bir olaya hazır olalım."
Uzmanlara göre yörüngede birikmeye devam eden roket parçaları insanlar için gerçek bir risk teşkil ediyor.
British Columbia Üniversitesi'nden Prof. Dr. Michael Byers liderliğindeki araştırmacılar, uzay çöpü diye adlandırılan bu parçaların bir insanın ölümüne sebep olma ihtimalini hesaplamıştı.
Bulgulara göre roketlerin işlevsiz parçaları atmosfere kontrolsüz biçimde girmeye devam ederse, bu ihtimal yüzde 10'a ulaşacak.



İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe