Amfibiler ve sürüngenler son 34 yılda 17 milyar dolar zarara neden oldu

Amfibi ve sürüngen istilalarının erken müdahale ile önlenebileceğine dikkat çekiliyor. (Public Domain)
Amfibi ve sürüngen istilalarının erken müdahale ile önlenebileceğine dikkat çekiliyor. (Public Domain)
TT

Amfibiler ve sürüngenler son 34 yılda 17 milyar dolar zarara neden oldu

Amfibi ve sürüngen istilalarının erken müdahale ile önlenebileceğine dikkat çekiliyor. (Public Domain)
Amfibi ve sürüngen istilalarının erken müdahale ile önlenebileceğine dikkat çekiliyor. (Public Domain)

Yapılan yeni bir araştırmaya göre amfibi ve sürüngen istilaları, küresel ekonomiye en az 17 milyara mal oldu. Scientific Reports dergisinde yayınlanan araştırmada amfibilerin ve sürüngenlerin, 1986 ve 2020 yılları arasında diğer bölgeleri istila ederek ciddi zarar verdiği belirtildi. Söz konusu zarar, gelecek günlerde istilalar ile mücadele etmek için daha etkili politikalara ihtiyaç duyulduğunu gösterdi. Hayvanların bir bölgeyi istila etmesi, o bölgedeki hayvanların bölge değiştirmesine veya neslinin tükenmesine, hatta mahsulün zarar görmesine neden olabiliyor.
Çek Cumhuriyeti’ndeki Güney Bohemya Üniversitesi Balıkçılık ve Su Ürünleri Bölümü’nde görevli Ismael Soto ve çalışma arkadaşları, amfibilerin ve sürüngenlerin istilalarının neden olduğu ekonomik maaliyetleri belirlemek için InvaCost veri tabanının kullandı. Hükümetlerden, sivil toplum kuruluşlarından ve uzmanlardan elde edilen bilgiler ile amfibilerin ve sürüngenlerin neden olduğu zarar hakkında bilgi edinildi.
Araştırmacılar, 1986 ve 2022 yılları arasında amfibilerin ve sürüngen istilalarının yarattığı zararın toplam maliyetinin 17 milyar doları geçtiğini belirtti. Bu tutarın 6,3 milyar dolarına amfibi istilaları neden oldu. Sürüngenler, toplamda 10,4 milyar dolarlık bir zarara neden olurken hem amfibi hem de sürüngenlerin neden olduğu zararın maliyeti ise 3 milyar dolar olarak açıklandı. Amfibi ailesinden Lithobates Catispianus (Amerikan kurbağası) türü, 6,3 milyar dolarlık zararın yüzde 96,3’ünün sorumlusuydu. Kahverengi ağaç yılanı ise sürüngenlerin verdiği zararın yüzde 99,3’ünden sorumlu tutuldu. Avrupa bölgesindeki ülkeler, amfibi istilalarından kaynaklanan ekonomik maliyetin yüzde 96,3’ünü (6 milyar dolar) üstlenirken Okyanus ve Pasifik ülkeleri, sürüngen istilalarının neden olduğu zararın yüzde 99,6’sına (10,4 milyar dolar) tanık oldu.
Araştırmacılar, istilacı türlerin başka ülkelere gönderilmesinin azaltılması ve istilaların erken tespiti için gerekli önlemlere yatırım yapılması halinde bu maliyetlerin azalabileceği görüşünde. Söz konusu çalışmayı yürüten ekip tarafından yapılan açıklamada “Bu önlemler, uzun vadede sorunlarımızı azaltabilir” denildi.



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.