Macron’dan Suudi Arabistan’ın Yemen’de kapsamlı siyasi çözüme ulaşılmasına yönelik çabalarına övgü

İki tarafın görüşmelerinde bölgesel krizler, güvenliğe bağlılık ve gerilimlerin azaltılması ele alındı.

Elysee Sarayı.
Elysee Sarayı.
TT

Macron’dan Suudi Arabistan’ın Yemen’de kapsamlı siyasi çözüme ulaşılmasına yönelik çabalarına övgü

Elysee Sarayı.
Elysee Sarayı.

Elysee Sarayı cuma sabahı, Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın görüşmelerine ilişkin açıklamada bulundu. Söz konusu görüşme, Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin Macron’un daveti üzerine Fransa’yı ziyaret etmesi kapsamında geldi.
Açıklamada, Suudi Arabistan ile Fransa arasında iletişimin güçlendirilmesinden duyulan memnuniyet dile getirilirken başta iki ülke arasındaki mevcut ilişkileri derinleştirme ve özellikle çevresel değişiklikler ve bunların sonuçları olmak üzere bölgesel ve küresel zorluklara karşı mücadele için istişareleri sürdürme yönündeki istek vurgulandı.
Açıklamaya göre Macron görüşmelerde ‘Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı, bunun siviller için yıkıcı sonuçları ve küresel gıda krizi konusundaki derin endişesini’ dile getirdi. Suudi Arabistan Veliaht Prensi de çatışmadan bir çıkış yolu bulma ve Avrupa, Ortadoğu ve dünya üzerindeki etkilerini sınırlamak için iş birliğini güçlendirmenin gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda Macron, Avrupa ülkeleri için enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi arayışı kapsamında Suudi Arabistan ve Fransa arasında koordinasyonun sürdürülmesinin önemine dikkat çekti ve Küresel Gıda Güvenliği İçin (FARM) adlı girişimini sundu.
Açıklamaya göre, iki tarafın görüşmelerinde bölgesel krizler ele alındı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Macron ‘Ortadoğu’nun güvenliği ve istikrarına yönelik ortak taahhütlerini’ ifade ettiler. Gerilimin kalıcı olarak azaltılması için ortak çabalara devam etme noktasındaki kararlılıklarını vurguladılar.
İran nükleer programı ve Tahran’ın 2015 anlaşmasının şartlarına yeniden dönmesine ilişkin müzakereler de gündemdeydi. Macron’un görüşmede ‘İran’ın kendisine sunulan fırsatı değerlendirip anlaşmaya geri dönmesi gerektiğini vurguladığı’ belirtildi. Fransa Cumhurbaşkanı, geçen yaz gerçekleşen Bağdat Konferansı’nın ruhuna uygun olarak diyalogu geliştirecek ve bölgesel entegrasyona doğru ilerleyecek herhangi bir dinamiği ülkesinin memnuniyetle karşıladığını hatırlattı. İki taraf, Lübnan konusunda iki taraf Macron’un Aralık 2021’de Cidde’ye yaptığı ziyaret vesilesiyle, özellikle ortaklaşa başlattıkları insani kalkınma mekanizması çerçevesinde, aralarındaki iş birliğini güçlendirme konusundaki anlaştıklarını belirttiler. Ayrıca savunmasız Lübnanlılara destek sağlamaya devam etme isteklerini de dile getirdiler. Taraflar, Lübnanlı yetkililerin beklediği reformların hızlı bir şekilde uygulanması yoluyla Lübnan’ın ekonomik ve siyasi zorluklara karşı mücadele etmesini sağlamak için aralarındaki iletişimi güçlendirme kararı aldı.
Suriye konusunda ise Macron, Paris’in Suriye’nin kuzeyindeki ateşkese bağlı olduğunu ve uluslararası koalisyonun Fransa’nın DEAŞ’a karşı çabalarını baltalayacak herhangi bir tek taraflı askeri harekattan kaçınması gerektiğini yineledi. Macron, Yemen krizi ile ilgili yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan’ın Birleşmiş Milletler gözetiminde kapsamlı ve kapsayıcı bir siyasi çözüm bulma çabalarına övgüde bulundu. Ayrıca, mevcut ateşkesin uzatılmasını isteğini dile getirdi.
Açıklamada, tarafların Ortadoğu’daki durumu değerlendirdikleri, Macron’un konu ile ilgili ‘endişesini’ dile getirdiği, Filistinliler ve İsrailliler arasındaki diyaloğu sürdürmek amacıyla kalıcı ve adil bir barış için çalışmaya hazır olduğunu ifade ettiği belirtildi.
İkili ilişkiler de görüşmenin başlıca konuları arasındaydı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Fransa Cumhurbaşkanı, ‘iki ülke arasındaki mevcut ortaklığı geliştirme ve derinleştirme’ konusunda anlaşmaya vardılar. Buna paralel olarak terörizme karşı savaşta iş birliğini artırmanın ve deniz yollarının güvenliğini korumanın yollarını da görüştüler.
Ekonomi başlığının da gündemde olduğu görüşmede Macron, Riyad’ın ekonomisini Vizyon 2030 çerçevesinde çeşitlendirme çabalarını övdü. Başta enerji sektörü olmak üzere Fransız şirketlerinin Suudi Arabistan’daki mevcut dönüşümlere ayak uydurma konusundaki isteğini dile getirdi. Ulaşım, dijital ekonomi ve sürdürülebilir şehirler kurma alanlarındaki uzmanlığa övgüde bulundu. Ayrıca Suudilerin Fransız sanayi ve üretiminde yatırımlarını artırma arzusuna dikkat çekti.
Kültürel kalkınmanın önemi ve Suudi Arabistan tarafından başlatılan projelerin, özellikle de el-Ula bölgesinin geliştirilmesi projesinin önemi göz önüne alındığında taraflar kültür, bilimsel araştırma ve turizm alanındaki iş birlikleri de ele aldılar. Açıklamada, Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Macron’un iş birliğini yeni alanları, Fransız ve Suudi kültür kurumlarını içerecek şekilde genişletme arzularını dile getirdikleri belirtildi. Macron ayrıca Suudi Arabistan’ın World Expo 2030 etkinliğini düzenlemek için adaylığına destek verdiğini vurguladı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.