Trablus’taki silahlı milisler yeniden harekete geçti

Salih yeni hükümetin kurulmasıyla ilgili teklifi kabul ettiği iddiasını yalanladı.

Trablus Havalimanı yakınlarında askeri hareketlilik gözlemlendi. (AFP)
Trablus Havalimanı yakınlarında askeri hareketlilik gözlemlendi. (AFP)
TT

Trablus’taki silahlı milisler yeniden harekete geçti

Trablus Havalimanı yakınlarında askeri hareketlilik gözlemlendi. (AFP)
Trablus Havalimanı yakınlarında askeri hareketlilik gözlemlendi. (AFP)

Türkiye ziyaretini yeni tamamlayan Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Fethi Başağa başkanlığındaki yeni istikrar hükümetinin ülkenin tek meşru hükümeti olduğunu vurguladığı ve yeni bir hükümet kurulması teklifini kabul ettiğini yalanlarken Libya’nın başkenti Trablus yeniden sürpriz bir askeri hareketliliğe tanık oldu.
Trablus’un bazı bölgelerinde önceki akşam milis hareketlilikleri gözlemlendi, kentin doğusunda patlama sesi duyuldu ve başkent semalarında uçaklar görüldü. Yerel basının görgü tanıklarından aktardığına göre, Eş-Şat yolu yakınlarında orta ağırlıkta silahların sesleri duyuldu ve Ayn Zara’nın Ed-Dehmani cephesinde bazı silahlı araçlar gözlemlendi. Ayrıca yerel sakinler ve aktivistler, Başağa’ya yakınlığıyla bilinen Usame Cuveyli’ye bağlı güçlerin başkentin uzak mahallelerine ve şehir merkezindeki hastane inşaatına giriş yaptıklarını aktardılar.
Geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’nin Askeri İstihbarat Servisi Başkanlığı görevden aldığı Cuveyli yanlısı güçlerin hareketliliği başkentte güvenlik ve askeri gerginliğin artmasına sebep oldu. Trablus son birkaç gündür iktidar kavgası veren iki hükümete bağlı güçler arasında yeni bir çatışmanın patlak verebileceği endişesi yaşıyor.
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Devlet Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ile yeni bir hükümetin kurulması üzerinde anlaştıkları iddia edilen medyadaki haberleri yalanladı. Salih yeni bir hükümetin kurulması yönündeki herhangi bir teklifi kabul etmediğini söyledi. Temsilciler Meclisi Medya Merkezi’nden yapılan yazılı açıklamada, Meclis tarafından görevlendirilen Başağa hükümetinin ‘Libya’nın meşru ve yasal hükümeti’ olduğu ifade edildi. Başağa hükümetinin Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi arasındaki Libya-Libya uzlaşısı sonucu kurulduğu belirtilen açıklamada, Salih’in resmi davet üzerine Türkiye’ye ‘olumlu’ geçen bir ziyaret gerçekleştirdiği, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile bir araya geldiği aktarıldı.
Libya medyasında daha önce çıkan haberlerde, Mişri’nin Türkiye’deki görüşmeler sırasında Salih’e, Başağa ve Dibeybe hükümetleri arasında patlak veren ihtilafa çözüm önerisi olarak ülkede yeni bir hükümet kurmayı teklif ettiği ileri sürülmüştü.
Yaşananlarla eş zamanlı olarak, görevden azledilen Libya Müftüsü Sadık el-Giryani, UBH Dibeybe hükümeti ile Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Halife Hafter arasında tarafsız kalmanın ‘batıla imkan tanımakla’ eşdeğer ve ‘haram’ olduğunu söyledi. Giryani önceki gün yayınladığı video mesajında, Hafter’i temsil eden herhangi bir hükümetle bir arada yaşamanın ‘imkânsız’ olduğunu belirterek, üçüncü hükümetin kurulmasının da ‘Batı bölgesi için intihar’ anlamına geleceğini savundu.
Diğer taraftan Başkanlık Konseyi; UBH Başbakanı Dibeybe, Halid el-Mişri, Merkez Bankası Başkanı Es-Sıddık el-Kebir, Sayıştay Başkanı Halid Şakşak, Devlet Denetleme Bürosu Başkanı Süleyman eş-Şanti’nin katılımıyla bir toplantı düzenledi. Toplantıda Bent Bayya Belediyesi’ne ait yakıt tankerinde meydana gelen patlama ile ilgili alınacak önlemlerin yansıra devletin bu yılın ilk yarısındaki kamusal işleri ile Libya Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı’nın adımlarının takibi ve bu adımların güçlendirilmesi konuları görüşüldü. Bu bağlamda bir sağlık kaynağı önceki gün, Bent Bayya olayı sonrasında hastanede tedavi altına alınan iki kişinin daha yaşamını yitirmesiyle ölenlerin sayısının 12’ye yükseldiğini bildirdi.
Dibeybe patlamada yaralananlardan oluşan üçüncü grubun İspanya’ya ulaştığını belirtti. Dibeybe gruptaki üç kişinin durumunun kritik olduğunu ve gerekli tedavi masraflarının UBH’nin Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanacağını kaydetti.
ABD’nin Trablus Büyükelçisi ve Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Tunus’un Trablus Maslahatgüzarı Mustafa bin Kadara’nın daveti üzerine Tunus’ta tedavi gören patlama kurbanlarını ziyaret ettiğini bildirdi. Norland, Tunuslu sağlık ekiplerinin yaralılar için gerekli ve zorunlu tedaviyi sunmasına övgüde bulundu. Norland dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, tüm kurbanlar ile dayanışmasını ve manevi desteğini dile getirerek, acil şifa ve güvenli bir şekilde ülkelerine dönmeleri temennisinde bulundu.
Kadara, Norland ile görüşmesinde ABD temsilciliği çalışmalarının yakın zamanda doğrudan Libya içinden yürütülmesi konusunu ele aldıklarını belirtti.
Libya’nın güneyindeki bölgelerde geçim krizi ise sürüyor. Başağa, güneydeki bölgelerdeki sıkıntıların çözümü için 50 milyon dinar ödenek tahsis ettiklerini kaydetti. Söz konusu ödeneğin cari yıl için yapılan genel bütçedeki muhtelif kalemlerden yapılan kesintilerle oluşturulduğuna işaret eden Başağa, ödemelerin onaylanması için Yardımcısı Salim ez-Zadme başkanlığında bir komite kurulduğunu da sözlerine ekledi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.