ABD Ukrayna için yeni askeri yardım paketi hazırlıyor

Moskova ve Kiev, nükleer santralin vurulması konusunda karşılıklı suçlamalarda bulunuyor

Rusya'nın işgali altındaki Ukrayna'nın Zaporijya kentinde nükleer reaktörlerden biri dün bombalanmasının sonucunda hizmet dışı kaldı (Reuters)
Rusya'nın işgali altındaki Ukrayna'nın Zaporijya kentinde nükleer reaktörlerden biri dün bombalanmasının sonucunda hizmet dışı kaldı (Reuters)
TT

ABD Ukrayna için yeni askeri yardım paketi hazırlıyor

Rusya'nın işgali altındaki Ukrayna'nın Zaporijya kentinde nükleer reaktörlerden biri dün bombalanmasının sonucunda hizmet dışı kaldı (Reuters)
Rusya'nın işgali altındaki Ukrayna'nın Zaporijya kentinde nükleer reaktörlerden biri dün bombalanmasının sonucunda hizmet dışı kaldı (Reuters)

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Ukrayna’ya uzun menzilli silahlar için mühimmat ve zırhlı tıbbi nakil araçları içeren bir milyar dolar değerinde yeni bir güvenlik yardım paketi hazırlıyor. Bu bugüne kadar yapılan en büyük silah anlaşmalarından biri sayılıyor. Öte yandan Kuzey Makedonya, Rus kuvvetlerini yenmesine yardımcı olmak için Ukrayna’ya tank ve uçak tedarik etmeyi kabul etti.
Konu hakkında bilgisi olan üç kaynak cuma günü Reuters'e verdikleri demeçte, anlaşmanın en geç pazartesi günü açıklanmasının ve bu yardımlarla birlikte ABD'nin Rus işgalinin başladığı 24 Şubat’tan beri Ukrayna'ya sağladığı yardımların yaklaşık 8,8 milyar dolara çıkacağını söylediler. İsminin açıklanmasını istemeyen üç yetkili, Biden'ın henüz anlaşmayı imzalamadığını söyledi. İmzalanmadan önce anlaşmada niceliksel ve niteliksel olarak bir değişiklik yapılabileceğine dikkat çektiler.
Bununla birlikte, anlaşma mevcut haliyle imzalanırsa, 1 milyar dolar değerinde olacak ve Yüksek Performanslı Topçu Roket Sistemleri (HIMARS) ve Ulusal Gelişmiş Karadan Havaya Füze Sistemi (NASAMS) için mühimmatların yanı sıra yaklaşık 50 tane M113 zırhlı tıbbi nakil aracı içerecek.
Yeni paket, Pentagon'un Ukraynalıların Almanya'daki Ramstein Hava Üssü yakınlarındaki bir ABD askeri hastanesinde tıbbi tedavi görmelerine izin verme kararının ardından geldi. Geçtiğimiz pazartesi günü Pentagon, Ukrayna için HIMARS mühimmatları da dahil olmak üzere 550 milyon dolar değerinde ayrı bir askeri yardım paketi gönderileceğini duyurdu.
Beyaz Saray yeni askeri yardım paketi hakkında yorum yapmayı reddetti. Yeni paket, Presidential Drawdown Authority (PDA) kapsamında finanse edilecek. PDA, başkanın acil bir durumda kongre onayı olmadan ABD stoklarından ekipman veya hizmet transfer etmesine izin veriyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Danışmanı Mihaylo Podolyak yaptığı açıklamada, Kuzey Makedonya'nın Kiev'e Rus güçlerini püskürtmesine yardımcı olmak için tank ve uçak göndermeyi kabul ettiğini duyurdu. Podolyak Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Bugün Ukrayna'ya tank ve uçak ile yardım eli uzatan Kuzey Makedonya da dahil olmak üzere birçok ülke, G20'nin yarısının gösterdiğinden daha fazla cesaret gösteriyor” ifadelerini kullandı.
İngiliz istihbarat raporlarına göre, Ukrayna kuvvetleri, Herson’u Rusya işgali altındaki Kırım'a bağlayan stratejik açıdan önemli demiryolu da dahil olmak üzere güney bölgelerinde köprüleri, mühimmat depolarını ve demiryollarını daha fazla hedef alıyor. Öte yandan Rus askeri kamyonları, tankları, topları ve silahlarından oluşan uzun konvoylar, Ukrayna'nın Donbas bölgesinden ülkenin güneybatısına doğru hareket etmeye devam ediyor. İngiltere Savunma Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Ukrayna'daki Rus savaşının yeni bir aşamaya girmek üzere olduğunu duyurdu. Çatışmanın çoğunun, ülkenin güneybatısında Zaporijya yakınlarında Dinyeper Nehri bitişiğindeki Herson’a kadar uzanan yaklaşık 350 kilometrelik bir cepheye dönüştüğünü belirtti. Bakanlık, Twitter'da yaptığı açıklamada Rus kuvvetlerinin güney Ukrayna'da toplandığının neredeyse kesin olduğunu ve burada bir karşı saldırıyı püskürtmeye veya potansiyel bir saldırı başlatmaya hazırlanıldığını bildirdi.
Öte yandan Moskova ve Kiev, Rusya'nın işgali altındaki Ukrayna'nın Zaporijya kentinde Avrupa'nın en büyük nükleer santralinin bombalanmasıyla ilgili karşılıklı suçlamalarda bulundu. Ukrayna, Rus işgal güçlerini bölgeyi bombalamakla suçlarken Rusya Savunma Bakanlığı, santralin bombalanmasından Ukrayna askerlerini sorumlu tuttu ve santralde yangın çıktığını açıkladı. Ukrayna Ulusal Nükleer Enerji Üretim Kuruluşu (Energoatom) tarafından dün yapılan açıklamaya göre bombalama sonucunda santraldeki nükleer reaktörlerden biri hizmet dışı kaldı.
Energoatom, Telegram uygulaması üzerinden bir mesaj göndererek “Zaporijya  nükleer reaktörüne yapılan saldırıdan sonra, üç reaktörden birinin koruma ve acil durum sistemi çalışma moduna geçti ve ardından durdu” açıklamasında bulundu. Açıklamanın devamında bombalamanın nitrojen ve oksijen gazı içeren bir istasyonun yanı sıra bir ‘yan binaya’ ‘ciddi hasar’ verdiği belirtildi. Ayrıca “Hidrojen gazı ve radyoaktif madde sızıntısı riskleri ve büyük bir yangın çıkma riski devam ediyor. Bombalama reaktörün güvenli bir şekilde çalışmasını ciddi şekilde riske attı” ifadeleri kullanılarak elektrik üretiminin devam ettiği ve Ukraynalı ekibin hala içeride çalıştığı bildirildi.
Cuma günü Ukraynalı yetkililer Rus güçlerini ülkenin güneyindeki merkezi santralin yakınında üç saldırı düzenlemekle suçladı. Ancak Ukrayna'ya yönelik askeri harekatın başlangıcından bu yana santral Rus kontrolü altında bulunuyor. Rus ordusu ise, daha sonra söndürülen bir yangına neden olan saldırıların kaynağının Ukrayna kuvvetleri olduğunu iddia etti. 21 Temmuz'da Rusya, Ukrayna güçlerini Avrupa'nın bu en büyük nükleer santralinin yakınında insansız hava aracı (İHA) aracılığıyla saldırılar düzenlemekle suçlamıştı. Kiev ise Moskova'nın geçen mart ayından bu yana Rus kuvvetleri tarafından kontrol edilen merkezi santralin bulunduğu bölgede ağır silah ve patlayıcılar depoladığını iddia etmişti.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, nükleer santralin bombalanmasının ardından Rusya'nın nükleer endüstrisine yaptırım uygulanması çağrısında bulundu. Cuma akşamı yayınladığı bir video aracılığıyla yaptığı günlük konuşmada Zelenskiy “Diğer uluslara nükleer tehdit oluşturan kişi, nükleer teknolojileri kesinlikle güvenli bir şekilde kullanabilecek bir durumda değildir” ifadelerini kullanarak Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu’na (ROSATOM) karşı cezai önlemler alınması çağrısında bulundu.



Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering


Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
TT

Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Donald Trump ve Elon Musk arasında arabuluculuk yaptığı ortaya çıktı.

Dünyanın en zengin kişisi, yeni Donald Trump yönetiminin ilk aylarında Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nın (DOGE) başına getirilince manşetlerden düşmemişti. 

Ancak Musk'ın, Trump'ın Büyük Güzel Yasa Tasarısı'nı sert bir dille eleştirmesinin ardından ikili arasındaki ipler haziranda kopmuştu. 

Trump, elektrikli otomobil teşviklerini kestiği için Musk'ın "çıldırdığını" söylemişti. 

Amerika Partisi'ni kuracağını öne süren Musk "Büyük bombayı patlatmanın zamanı geldi" diyerek Trump'ın Jeffrey Epstein dosyasında adının geçtiğini iddia etmişti.

İkili suikastla öldürülen sağcı aktivist Charlie Kirk'ün eylüldeki cenaze töreninde bir araya gelerek buzları eritmişti. 

Washington Post, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in perde arkasında ikiliyi nasıl yumuşattığını dünkü haberinde işledi. 

41 yaşındaki Cumhuriyetçi'nin ekibiyle birlikte büyük çaba göstererek Amerika Partisi'nin kurulmasını engellediği bildirildi. 

Vance'in bunun için hem Musk'a hem de çevresine baskı yaptığı ifade edildi.

Washington Post, Musk-Trump ilişkisinin yumuşamasıyla birlikte teknoloji milyarderinin 2026'daki ara seçimlerde yarışacak Cumhuriyetçi adaylara bağış yapmaya başladığını belirtti. 

Aylar boyunca uğraşan Vance'in de 2028'de başkan adayı olup Musk'tan destek görmeyi planladığı öne sürüldü. 

Musk'ın kasımda Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman şerefine Beyaz Saray'da verilen akşam yemeğine katıldığı hatırlatıldı. 

Musk-Trump ilişkisinin hâlâ hassas bir dengede durduğu aktarılan haberde Jared Isaacman'ın NASA Direktörlüğü'ne atanmasının önüne engeller çıkarılmasının teknoloji milyarderini kızdırdığı da ifade edildi. 

ABD Başkanı Donald Trump, "geçmişteki bağlantılarını yeniden değerlendirdikten sonra" adaylığını haziranda geri çektiği milyarder iş insanı Isaacman'ı, NASA Direktörlüğü görevine yeniden aday gösterdiğini kasımda açıklamıştı.

Musk'ın iyi ilişkilere sahip olduğu bilinen Isaacman, önceki haftalarda resmen bu göreve getirilmişti. 

Isaacman, 2021 ve 2024'te Musk'ın SpaceX roketleriyle uzaya çıkmıştı.

Independent Türkçe, Washington Post, Daily Beast, Gizmodo


ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
TT

ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)

ABD tehdidi altındaki Nicolás Maduro denizdeki ablukanın ardından ülkesinin topraklarına saldırı düzenlenmesine rağmen görevden ayrılacağına dair herhangi bir sinyal vermiyor.

Donald Trump, Venezuela liderinin zamanının dolduğunu öne sürerken 63 yaşındaki siyasetçi son haftalarda katıldığı etkinliklerde dans ederken görülüyor. 

Wall Street Journal (WSJ), ABD'nin askeri yığınağı ve petrol gemilerine uygulanan ablukayla karşı karşıya olan Maduro'nun kendine güvenini hem ülkesine hem de dünyaya göstermeye çalıştığını bildiriyor. 

Amerikan gazetesi, ekonominin büyük ölçüde devlet kontrolüne alındığı Venezuela'da Maduro'nun ihaleleri yandaşlarına vererek kendi konumunu güçlendirdiğini iddia ediyor. 

13 yılı aşkın süredir iktidarda olan lider, ülkeden kaçacağı iddialarına rağmen mitinglerde "Bizi devrim yolunda asla çıkaramayacaklar. Sonsuza kadar zafer!" diyor. 

Geçmişte ABD adına Venezuela'yla pek çok müzakere yapan eski diplomat Thomas A. Shannon Jr., 14 yıllık iktidarın ardından 2013'te ölen Hugo Chávez'in ülkeyi devrime ve anti emperyalizme inandırdığını söylüyor:

Chavezciler ne kadar yoz, zalim ve suçlu olursa olsun Latin Amerika'da onlardan başka anti emperyalist solcu kaldığına inanmıyor. Bu pozisyonlarından vazgeçmek istediklerini sanmıyorum.

Önceki haftalarda Nobel Barış Ödülü'nü almak için gizli bir operasyonla Venezuela'dan Norveç'e giden María Corina Machado ise Oslo'da yaptığı konuşmada "Müzakereyle ya da değil Maduro iktidardan düşecek" dedi. 

Geçmişte Chávez'e danışmanlık yapan Amerikalı avukat Eva Golinger, Maduro için şu yorumu yaptı:

Trump'ın Kim Jong-un'u övdüğünü, eski El Kaide liderini Beyaz Saray'a çağırdığını görünce 'Neden onunla müzakere edemeyim ki?' diye düşünüyor. Kanımca ülkeyi terk edeceğine orada ölmeyi tercih eder.

Diğer yandan Donald Trump, Venezuela'nın topraklarına ilk kez saldırı düzenlediklerini duyurdu. 

Cuma günü yaptığı açıklamada saldırının geçen hafta düzenlendiği dışında pek bir bilgi vermeyen ABD Başkanı teknelere uyuşturucu yüklenen bir limanı vurduklarını dün söyledi. 

CNN de kaynaklarına dayandırdığı haberde saldırıda drone kullanıldığını bildirdi. 

Karakas yönetimi hâlâ konuya dair sessizliğini koruyor. 

İnsan hakları ihlalleri ve siyasi mahkumlara işkenceyle suçlanan Maduro yönetimi, kendi doğal kaynaklarına göz diken ABD'nin bu iddiaları kullandığını savunuyor. 

ABD, Karakas yönetiminin kartellerle işbirliği yaptığını da iddia ediyor. Venezuela ise Washington'ın ülkede darbe planladığını öne sürüyor. 

ABD eylülden beri Karayipler ve Pasifik Okyanusu'ndaki teknelere uyuşturucu ticaretiyle mücadele iddiasıyla saldırılar düzenliyor.

En az 105 kişinin öldürüldüğü operasyonlar, yargısız infaz eleştirilerinin hedefi oluyor. 

"Uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele" gerekçesiyle Güney Mızrağı Operasyonu'nu geçen ay başlattığını duyuran ABD'nin Venezuela'ya askeri hareket düzenlemesi ihtimali haftalardır dünya gündeminde.

Amerikan ordusu, dünyanın en büyük uçak gemisi USS Gerald R. Ford'un da aralarında bulunduğu çok sayıda savaş gemisiyle birlikte 15 bin askerini bölgeye sevk etti.

Trump, iki hafta önce Venezuela limanlarında yaptırıma tabi tankerlere "tam abluka" uygulanması talimatını verdi.

Washington, geçen ay yabancı terör örgütü olarak ilan ettiği Güneşler Karteli'nin (Cartel de los Soles) liderinin Maduro olduğunu savunuyor. 

Beyaz Saray, Maduro'nun tutuklanması veya mahkum edilmesine ilişkin bilgi sağlanması karşılığında verilecek ödülü iki katına çıkararak 50 milyon dolara yükselttiğini 8 Ağustos'ta duyurmuştu.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNN, Reuters