Suriye’nin güneyindeki çatışmalar sonrası Rus heyeti devrede

Bir hafta süren gerginliğin ardından bir Rus heyeti Suveyda’yı ziyaret etti. Dürziler, Hizbullah ve İran'a bağlı grupların Suveyda’dan çıkarılmasını istiyor

Cumartesi günü Suveyda’nın Mezra’a beldesini ziyaret eden Rus heyeti (Rical el-Kerame Hareketi)
Cumartesi günü Suveyda’nın Mezra’a beldesini ziyaret eden Rus heyeti (Rical el-Kerame Hareketi)
TT

Suriye’nin güneyindeki çatışmalar sonrası Rus heyeti devrede

Cumartesi günü Suveyda’nın Mezra’a beldesini ziyaret eden Rus heyeti (Rical el-Kerame Hareketi)
Cumartesi günü Suveyda’nın Mezra’a beldesini ziyaret eden Rus heyeti (Rical el-Kerame Hareketi)

Dürzi nüfusun yoğunlukla yaşadığı Suveyda’nın batı kırsalındaki Mezra’a beldesini ziyaret eden bir Rus heyeti, Rical el-Kerame (Onurlu Adamlar) Hareketi’nin kurucusu Şeyh Vahid el-Belus’un oğlu Leys el-Belus ve buradaki bazı din adamları ve önde gelen isimlerle görüştü.
Suveyda’da faaliyet gösteren ‘Şeyh Vahid el-Belus Kuvvetleri’ adlı yerel silahlı grubun lideri olan Leys el-Belus, Rus heyetine, Hizbullah ve İran'a bağlı silahlı grupların Suveyda’dan sınır dışı edilmesini istedi. İran’a bağlı herhangi bir oluşumun, Suveyda ve çevresinde olmasına karşı çıkan Belus, Suveyda’da İran ve Hizbullah'ı destekleyen herkesin ‘meşru bir hedef’ olduğunu söyledi.
Belus, ayrıca, ordu saflarında Suveydalılara karşı mezhepsel ayrımcılık dahil olmak üzere yapılan büyük ihlallerden ötürü Suveydalıların Suriye ordusunda zorunlu askerlik hizmeti yapmalarına da karşı olduğunu ve Suveydalıların sadece Suveyda sınırları içerisinde askerlik hizmeti yapacaklarını söyledi.
Belus, Rus heyetine, Uteyl ve Selim köyündeki askeri istihbarat binasında bulunan ve ele geçirilen belgelerin Suveyda’daki Askeri Güvenlik Şubesi ve Devlet Güvenlik Şubesi liderliğindeki güvenlik servislerinin, Dürzilerin öldürülmesine ve yaralanmasına, adam kaçırma, yağmalama, sivilleri rüşvet vermeye zorlama vakalarına, Suveydalı gençler arasında uyuşturucu ticaretinin ve kullanımının yaygınlaşmasının desteklenmesine karıştıklarını doğruladığını belirterek bu güvenlik servislerinin Suveyda’da kalmasının istenmediğini vurguladı.
Rus heyeti ile görüşmesi sırasında Suriye rejiminin kontrolündeki cezaevlerinde tutuklu bulunan Suveydalıların serbest bırakılması ve uyuşturucu kaçakçılığı, yağmalama ve diğer suç eylemlerine karışanlar dışında Suveydalılara yönelik keyfi tutuklamaların durdurulması çağrısında bulunan Belus, devlet kurumlarındaki hizmetlerle ilgili problemler ve yolsuzluk vakalarının ele alınmasını talep etti. Belus, Suriye rejiminin Suveyda’daki devlet kurumlarına kasıtlı olarak rüşvetçi memurlar atadığını, kamu parasını zimmetlerine geçirmelerine göz yumduğunu söyledi.
Dürzi cemaatine yönelik ekonomik kuşatma uygulayan, Suveyda’ya yapılan yardımları çalan ve bu yardımların ulaşmasını engelleyen rejimden uzakta uluslararası yardımların ulaşması için güvenlik koridorları açılması çağrısında bulunan Belus, bu koridorlara yapılacak herhangi bir saldırıya misilleme yapılacağını ifade etti.
Görüşmeye katılanlar, Suriye rejimine muhalif olsa bile Suveyda'da barışçıl siyasi eylem gerçekleştirilmesini talep ettiler. Suriye'nin toprak bütünlüğünü vurgulayan katılımcılar, ayrılıkçı projeleri reddettiler.
Şarku’l Avsat’a konuşan Suveydalı gazeteci Reyyan Maaruf, Rus heyetine başkanlık eden Rus Askeri Polisi Komutan Yardımcısı’nın taleplerin Rusya yönetimine iletileceğini vurguladığını ve ardından heyetin bölgeyi terk ederek başkent Şam'a doğru hareket ettiğini aktardı.
Suveyda’da en büyük yerel silahlı grup olan Onurlu Adamlar Hareketi’nin, Rus güçlerinin koordinatörünün rejim ile Leys el-Belus arasında bir görüşme yapılması önerisini reddettiğini ifade eden Maaruf, ne var ki Rus güçlerinin geçtiğimiz Cumartesi günü askeri polis heyeti tarafından böyle bir ziyaret gerçekleştirilmesi için çalıştığını, ancak Onurlu Adamlar Hareketi’nin bunu kabul etmediğini söyledi. Hareketin ziyaretin üst düzey bir heyet tarafından gerçekleştirilmesini istediğini aktaran Maaruf, şimdiye kadar propaganda ve medya amaçlı ziyaretlerle sınırlı olan Rusya'nın rolüne duyulan güvensizliği dile getirdi.
Suveyda’daki son gelişmelerden ve halkın ve yerel silahlı grupların Fecir Kuvvetleri’ne karşı ayaklanmasından bu yana Rus güçlerinin Rusya’nın oradaki imajını düzeltmek amacıyla Suveyda’ya ziyaretler gerçekleştirerek, bölge sakinleri arasında etkili ve nüfuzlu olan şahsiyetlerle toplantılar düzenlemeye çalıştıklarını açıklayan Maaruf, özellikle Rus devriyelerinin ciddi güvenlik gerilimlerinin yaşandığı Suveyda’yı düzenli olarak ziyaret ettiğini kaydetti. Maaruf, Rus güçlerinin Suveyda ziyaretlerinin genellikle bölgede yeni anlaşmalar ya da müzakere turları düzenleme fırsatları yakalamak için değil, ‘durum değerlendirmesi’ kapsamında yapıldığının altını çizdi.



Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
TT

Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı

Suriye'de devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin yaklaşık 1. yıl dönümünü anma etkinlikleri devam ederken, dün Suriye'nin eski istihbarat şefi ve Esed’in kuzeni tarafından, Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara yönetimine karşı Suriye kıyılarında iki ayaklanma başlatma planları hakkında bilgi sızdırıldı.

Bu bilgi, dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda, Esed güçlerinden kurtuluşunun birinci yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen büyük bir miting sırasında geldi. Resmi SANA haber ajansının haberine göre, etkinliğe katılanlar, meydanın ortasına 500 metre uzunluğunda ve 4 metre genişliğinde bir Suriye bayrağı asarak "toprak ve halkın birliğini sembolik bir şekilde vurguladılar."

Bu kutlamalarla eş zamanlı olarak Reuters, Suriye'nin eski istihbarat yetkilisi Tümgeneral Kemal Hasan ile Esed'in milyarder kuzeni Rami Mahluf'un, yeni hükümete karşı iki ayaklanma başlatma umuduyla on binlerce potansiyel savaşçıya milyonlarca dolar harcadığını belirten bir araştırma yayınladı.

Aileye yakın dört kişi, Aralık 2024'te Rusya'ya kaçan Esed'in Moskova'da sürgünde yaşama fikrine büyük ölçüde alıştığını söyledi.


Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
TT

Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)

Kanada hükümeti, dün yaptığı açıklamada, Suriye'yi terörü destekleyen yabancı devletler listesinden çıkardığını ve Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yardımcı olan muhalif ittifakın lideri olan Heyet Tahrir el-Şam'ı da terör örgütleri listesinden çıkardığını bildirdi.

Hükümet yaptığı açıklamada, "Bu önlemler, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere müttefiklerimiz tarafından yakın zamanda alınan kararlarla uyumlu olup, Suriye geçiş hükümetinin Suriye'de istikrarı teşvik etme ve vatandaşları için kapsayıcı ve güvenli bir gelecek inşa etme, bölgesel istikrarı teşvik etmek ve terörizmle mücadele etmek için küresel ortaklarla çalışma çabalarını takip etmektedir" ifadelerine yer verdi.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.