Antarktika'da ‘uyuyan devin’ çöküşü deniz seviyelerini 5 metre yükseltebilir

Batı Antarktika ve Kuzey Kutbu'ndaki erime nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi kaçınılmaz olmaya devam ediyor (Reuters)
Batı Antarktika ve Kuzey Kutbu'ndaki erime nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi kaçınılmaz olmaya devam ediyor (Reuters)
TT

Antarktika'da ‘uyuyan devin’ çöküşü deniz seviyelerini 5 metre yükseltebilir

Batı Antarktika ve Kuzey Kutbu'ndaki erime nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi kaçınılmaz olmaya devam ediyor (Reuters)
Batı Antarktika ve Kuzey Kutbu'ndaki erime nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi kaçınılmaz olmaya devam ediyor (Reuters)

Bilim insanları, Antarktika'daki "uyuyan devin" çöküşünün önümüzdeki yüzyıllarda küresel değişime neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
The Independent’ın haberine göre, Doğu Antarktika Buz Levhası’nın (EAIS) erimesi halinde, EAIS 2300 yılına kadar küresel deniz seviyelerine yaklaşık 1 ila 3 metre ve 2500 yılına kadar iki ila beş metre yükselebileceği düşünülüyor.
Uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip tarafından yürütülen araştırma, önceki gün akademik Nature dergisinde yayınlandı.
Ekip, 2015 Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşması halinde küresel ısınmanın bu potansiyel olarak yıkıcı sonucunun önlenebileceğini belirtiyor. Dünya liderleri, Paris’teki 2015 BM İklim Değişikliği Konferansı’nda küresel ısınmayı 2 °C’nin çok altında sınırlamak ve artışı 1,5 °C ile sınırlama çabalarını sürdürmek konusunda anlaştı.
Gezegenin sıcaklığı, Sanayi Devrimi'nin başlangıcından bu yana yaklaşık 1,1°C arttı. Büyük ölçüde fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan sera gazı emisyonlarının hız kesmeden yükselmesiyle, gezegen 2100 yılına kadar 2,7°C'ye ulaşma yolunda ilerliyor.
Ancak araştırmalar, küresel sıcaklıkların 2°C'nin çok altında kalması durumunda, EAIS’ın 2500 yılına kadar deniz seviyesindeki yükselmeye yarım metreden daha az eklemesinin beklendiğini gösteriyor.
Emisyonlarda önemli azalmalar yapılırsa, dünyadaki buzun çoğunluğunu içeren "uyuyan devin" önümüzdeki on yıllarda deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulunmayacağı bekleniyor.
Ancak Batı Antarktika ve Kuzey Kutbu'ndaki erime nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi kaçınılmaz olmaya devam edecek. Bilim insanları, "uyuyan devi" uyandırmamak için fırsat penceresinin hızla kapanmakta olduğu konusunda uyarıyor.
Araştırma ekibi, EAIS'in Dünya'nın geçmişindeki sıcak dönemlerde nasıl davrandığına baktı ve gelecekteki emisyon seviyelerinin önümüzdeki yüzyıllarda nasıl etkileyeceğini tahmin etmek için mevcut çalışmaları analiz etti.
Araştırmanın ortak yazarı Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Profesör Nerilie Abram, “Geçmişten alınan ana ders, EAIS'in nispeten mütevazı ısınma senaryolarına bile çok duyarlı olduğu… Daha önce düşündüğümüz kadar istikrarlı ve korumalı değil” ifadelerini kullandı.
Abram, Paris Anlaşması'ndaki taahhütlerin yerine getirilmesinin, dünyanın en büyük buz tabakasını korumakla kalmayacağını aynı zamanda küresel ısınmaya karşı daha savunmasız olan Grönland ve Batı Antarktika gibi bölgelerde büyük buz tabakalarının erimesini de yavaşlatacağını aktardı.



Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
TT

Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)

Arkeologlar Irak'ta, MÖ 7. yüzyılda yaşamış bir Asur imparatorunu, Mezopotamya uygarlığında tapınılan tanrılarla çevrelenmiş halde tasvir eden ilginç bir antik taş levhayı gün yüzüne çıkardı. 

Yaklaşık 5,5 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğindeki dev levha, Musul yakınlarında yer alan Ninova antik kentindeki Kral Asurbanipal'ın Kuzey Sarayı'nın taht odasında keşfedildi.

Kuzey Mezopotamya'nın en önemli bölgelerinden biri kabul edilen antik kent, MÖ 8. yüzyılın sonlarında Kral Sanherib döneminde Asur İmparatorluğu'nun başkenti olmuştu.

Son kazıda yer alan araştırmacılar taş levhayı sadece büyüklüğünden dolayı değil, aynı zamanda tasvir ettiği sahneler açısından da "olağanüstü" buluyor.

Bunun başlıca nedeni, Asur İmparatorluğu'na ait bugüne kadarki dini kabartma resimlerinde tanrılara pek yer verilmemesiydi.

Prehistorya, Protohistorya ve Antik Yakın Doğu Arkeolojisi Enstitüsü'nden Aaron Schmitt, "Bildiğimiz Asur saraylarına ait çok sayıda kabartma resim arasında büyük tanrıların tasvirleri yok" diyor.

o9p0thyj
Kabartmanın 3D modelinde rekonstrüksiyon koyu renkte gösteriliyor (Michael Rummel)

Kral Asurbanipal'ın yaptırdığı Kuzey Sarayı'nın merkezi bir bölümündeki kazılar 2022'den bu yana devam ediyor. Yeni ortaya çıkarılan levhanın merkezinde, Asur İmparatorluğu'nun son büyük hükümdarı Asurbanipal'ın, iki yüce tanrı tarafından çevrelendiği tespit edildi: Aşur ve Ninova'nın koruyucu tanrıçası İştar.

Ayrıca tanrılara ve hükümdara kurtuluş ve hayat bahşeden balık benzeri bir tanrının yanı sıra büyük olasılıkla bir akrep-adam olarak restore edilmesi gereken, kollarını kaldırmış bir destek figürü de yer alıyor.

Dr. Schmitt, "Bu figürler, kabartmanın üzerine ilk başta devasa bir kanatlı güneş diskinin yerleştirildiğine işaret ediyor" diyor.

defrgthyu
Antik Ninova'daki kazı çalışmaları (Schmitt)

Araştırmacılar gelecek aylarda levhayı detaylıca incelemeyi, tasvirlerin ardındaki bağlamı bulmayı ve sonuçları bilimsel bir dergide yayımlamayı umuyor.

Levha ilk başta, araştırmacıların saraydaki en önemli yer olabileceğini söylediği taht odasının ana girişinin karşısındaki bir alandaydı.

Levhanın parçaları bu girintinin arkasındaki toprak dolu bir çukurda ortaya çıkarıldı.

Araştırmacılar bu çukurun MÖ 3. ya da 2. yüzyılda Helenistik dönemde kazıldığından şüpheleniyor.

Dr. Schmitt şu ifadeleri kullanıyor: 

Britanyalı arkeologların yüz yıldan uzun bir süre önce bunları bulamamasının nedenlerinden biri, kuşkusuz bu parçaların gömülü olmasıydı.

Independent Türkçe