Salva Kiir ve Hamideti, Güney Sudan’da barışın tesisini görüştü

Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir (Reuters)
Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir (Reuters)
TT

Salva Kiir ve Hamideti, Güney Sudan’da barışın tesisini görüştü

Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir (Reuters)
Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir (Reuters)

Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Sudan Başbakanı konumundaki Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ile iki ülke arasındaki ilişkiler ve güneyde yeniden canlanan barış sürecini görüştü.
Hamideti dün bir günlük ziyarette bulunmak üzere Güney Sudan'ın başkenti Cuba'ya geldi. Hamideti, Salva Kiir'in yeniden canlandırılan barış anlaşmasını tamamlamak için bir yol haritasına ulaşma çabalarını övdü. Barış sürecinde taraflarca varılan sonuçlara tam desteğini ifade eden Hamideti, taraflarca kararlaştırılan iki yıllık sürenin çok uzak olmadığını kaydederek, “Güney Sudan halkının istikrara kavuşması ve barışın sürmesi için çabalar devam ettirilmeli” dedi.
Hamideti ayrıca barış anlaşmanın uygulanmasının takibinin devam ettiğini ve tüm taraflarla temasların yoğunlaştırıldığını kaydetti.Güney Sudan Başbakanı'nın Güvenlik İşleri Danışmanı Tut Gatluak, basın açıklamasında şunları söyledi: “Ziyaret, Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısının barış anlaşmasının uygulanmasını takip etmeye yönelik sürekli çabaları çerçevesinde gerçekleşti. Başkan Salva Kiir, ülkede istikrarın sağlanması için taraflar arasında varılan anlaşmalar hakkında Hamideti’ye brifing verdi.”
Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Hamideti, Cuba Uluslararası Havalimanı'nda, Güney Sudan Başbakanı'nın Güvenlik İşleri Danışmanı Tut Gatluak, Güney Sudan Dışişleri Bakanı Miek Deng, Güney Sudan Yatırım Bakanı Dhio Matouk, Doğu Afrika İşleri Bakanı Deng Alor, Sudan'ın Cuba Büyükelçisi Cemal Malik ve büyükelçilik üyeleri tarafından karşılandı.
Hamideti, Güney Sudan'da Yeniden Canlandırılmış Barış Anlaşmasının Uygulanması Yüksek Komitesi'nin başkanı. Sudan Hükümeti'ni temsilen, güneyli taraflar arasındaki müzakere süreçlerinde arabuluculuğa öncülük eden Hamideti’nin çabalarıyla, Güney Sudan'da Ulusal Birlik Hükümeti'nin kurulması ve muhalefet lideri Riek Machar'ın hükümette başyardımcı konumunu üstlenmesi sağlandı.
Güneydeki barış anlaşması, muhalif grupların güçlerinin eğitim kamplarına entegrasyonunu sağladı ve birleşik güçlerin ve ulusal parlamentonun oluşumuna yol açtı. Şubat 2020'de Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir, aktif Barış Anlaşması kapsamında hükümetin feshedilmesi ve beş başkan yardımcısının atanması da dahil olmak üzere bir dizi karar yayınladı. Aynı zamanda muhalefetin on eyaletten oluşan federal bir sisteme dönüş yönündeki ana talebine de yanıt verdi.
Güney Sudan'da güvenlik düzenlemelerinin uygulanmasının sağlanması maddesi, destek ve finansman eksikliği ve ülkedeki barış sürecinin bazı gruplarının tanınmaması sorunu ile karşı karşıya. Güney hükümeti ile bazı muhalif gruplar arasında imzalanan barış anlaşmasındaki güvenlik düzenlemeleri, askeri sektörde reform yapılmasını ve ülkenin gelecekteki ordusunun çekirdeğini oluşturacak ortak güçlerin oluşturulmasını şart koşuyor.
Güney Sudan Hükümeti, daha önce görevden alınan Sudan hükümeti ile silahlı gruplar arasındaki görüşmelerde arabuluculuk yapmıştı. Bu, barış için Juba Anlaşması’nın imzalanmasına ve hizip liderlerinin geçiş otoritesinin organlarına dahil edilmesine yol açtı.
Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Hamideti’nin Cuba ziyareti, yaklaşık iki ay kaldığı Darfur'dan başkent Hartum'a gelişinden bir gün sonra gerçekleşti.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.