İran’ın şahinleri Cumhurbaşkanı Yardımcısının görevden alınmasını istedi

İran’ın katı muhafazakarları, hükümetin ekonomik başarısızlıkları nedeniyle kendilerini sürekli olarak savunmasız ve tehlike altında hissediyorlar. Bu yüzden Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir’in görevden alınması yönünde adımlar attılar.

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinin ekonomik başarısızlığı, bir yıl önce göreve geldiğinde ona tam destek veren muhafazakarlar ya da bir başka deyişle şahinler de dahil olmak üzere İranlıların birçoğu tarafından net bir şekilde görülür hale geldi.

Cumhurbaşkanı Reisi’nin emriyle Ekonomi Komisyonu’na koordinasyon sorumlusu olarak atanan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhbir, yüzde 54'e çıkan yüksek enflasyon oranı ve krizin siyasi etkileriyle birlikte artan yoksulluk oranları için kolayca suçlanabilir.

İran'da yayın yapan Arman-ı Melli gazetesinin Cumartesi günü yayınladığı bir haberde muhafazakarlardan bir grubun kısa bir süre önce Cumhurbaşkanı Reisi'ye gönderdiği bir mektupta Muhbir’in görevden alınması talebinin yer aldığı belirtildi. Gazete, muhafazakar grubun Reisi hükümetinin etkisiz olduğunu kanıtlamaya kararlı olduğunu kaydetti.

 Gazeteye göre İranlı bazı muhafazakârlar, geçtiğimiz yıl Başkan Yardımcılığı görevine katı muhafazakâr bir siyasi ismi atamak istediler, ancak Cumhurbaşkanı Reisi, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in gözetiminde faaliyet gösteren dev şirketlerde önemli bir isim olan Muhammed Muhbir ile çalışmayı seçti.

Muhammed Muhbir’in Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanmasından bir yıl sonra, onun hükümette yer almasını isteyen kişinin Reisi mi yoksa Reisi'nin yöneticilik deneyimi olmadığını bilen Hamaney mi olduğu henüz netlik kazanmadı.  Hamaney, Muhammed Muhbir’i, Reisi’nin kusurlarını örtmek için hükümete yerleştirmiş olabilir.

Gazete, muhafazakar çizgideki Meşhed Milletvekili Cevad Kerimi Kuddusi’nin şu ifadelerini aktardı:

“Sayın Cumhurbaşkanı’na, Sayın Muhammed Muhbir'in makamı için gerekli donanımdan ve yeteneklerden yoksun olduğunu ve bir saat daha görevde kalmasının hükümete daha fazla zarar vereceğini söylemek isterim.”

Katı muhafazakarlar, Muhbir'in görevden alınmasının bir başka nedeni olarak ise Muhbir ile başta ekonomik işlerden sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Rızai olmak üzere Reisi'nin diğer ekonomi kurmayları arasındaki anlaşmazlığa işaret ettiler.

Iran International (IranIntl) haber sitesi, Muhammed Muhbir’in geçtiğimiz hafta, sosyal medyada çok fazla alay konusu olan büyük bir hata yaparak ABD’li aktör Johnny Depp'e benzeyen bir kişinin cenaze törenine katıldığı görüntüleri Twitter'da ABD’li aktörün Şii dini bir etkinliğe katıldığı şeklinde yayınlayarak övgüde bulunduğunu aktardı. Sosyal medya kullanıcıları ve politikacılar, bu kişinin ABD’li aktöre benzeyen bir kişi olduğunu kendisine söylemelerinin ardından Muhbir'in ofisinden yapılan açıklamada,  söz konusu tweetin bir şekilde çarpıtılmış olduğu iddia edildi.

İran'da reformist çizgide yayın yapan Şark Gazetesi, Cumartesi günü, sosyal medyada viral olan bir haberi eklendiğinde tüm bunlara bir anlam verilebilir. Şark Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ahmed Gulami tarafından kaleme alınan haberde, “İbrahim Reisi hükümeti, eski popülist Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın hükümetinin devamından başka bir şey değil. Kaçınılmaz olarak Ahmedinejad hükümetinin düştüğü aynı bataklığa düşecek.  Hem Ahmedinejad hem de Reisi, cumhurbaşkanlığı makamını değişim vaadiyle geldiler. Fakat Ahmedinejad, 2000'li yılların başlarında Birleşmiş Milletler (BM) tarafından uygulanan yaptırımlardan ötürü ekonomik şartların bozulması nedeniyle yavaş yavaş başarısızlığa sürüklendi” ifadelerini kullandı.

Reisi hükümetinin sonunda Ahmedinejad hükümetiyle aynı kaderi paylaşacağını düşünen Gulami, ancak adil ve gelişmelerden emin olmak adına Reisi'nin, seleflerinin görevleri sırasında biriken ekonomik sorunlardan dolayı daha ağır bir yük taşıdığını da sözlerine ekledi. Bu sorunlardan bir çıkış yolu bulmasına ihtimal vermeyen Gulami, “Çünkü (Reisi’nin) önündeki tüm yollar kaçınılmaz olarak aynı bataklığa çıkıyor” dedi.

IranIntl, ekonomik krizin Reisi'nin iktidara gelmesiyle başlamadığını, İran'daki durumun, ABD'nin 2018 yılında resmi adı Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesi ve Tahran'a BM’nin nükleer programı nedeniyle İran'a 2000'li yılların başlarında uyguladığı ağır yaptırımları yeniden uygulamasının ardından kötüleştiğini vurguladı. Buna karşın IranIntl, Reisi hükümetini, verimsiz, planlamada yetersiz kalmakla ve tartışmalı hükümet atamalarından sorumlu olmakla suçladı.