Lübnan, mültecilerin geri dönüşü için çabalarını arttırdı

Lübnan, Suriyeli mültecileri ülkelerine iade etme sürecini harekete geçirmek için aylardır birden fazla düzeyde hareket ediyor.

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn uluslararası topluma çağrıda bulunarak ülkesindeki Suriyeli mültecileri uygun koşullar sağlandıktan sonra Suriye’ye  geri göndermek için diplomatik çabalar yürütüyor. Bu çabalara paralel olarak, Lübnan Göç ve Mülteciler Bakanı İsam Şerafeddin, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne kayıtlı 839 binden fazla yerinden edilmiş Suriyelinin geri dönüşünün önündeki engelleri aşmak için Şam ile iletişim kuruyor. Lübnan makamları, ülkedeki yerinden edilmiş Suriyelilerin toplam sayısının bir buçuk milyonu aştığını açıkladı.

Bakan Şerafeddin, dünkü Şam ziyaretinde Suriye Yerel Yönetim ve Çevre Bakanı Hüseyin Mahluf ve İçişleri Bakanı Muhammed Rahmun ile bir araya geldi. Toplantıdan sonra Mahluf, Suriye ve Lübnan tarafları arasında ayda sadece yerinden edilen 15 bin mülteci için değil, Lübnan tarafının sunduğu planda da belirtildiği gibi tüm mültecilerin geri dönüşüne ilişkin vizyonda bir fikir birliği olduğunu vurguladı.

Çıkarılan af kararnamelerinin yerinden edilmiş tüm Suriyelileri kapsadığına dikkat çeken Mahluf, sınır bölgelerindeki prosedürleri kolaylaştırmaya ve basitleştirmeye ve geri dönenler için ulaşım,  insani yardım, tıp, eğitim ve diğer alanlar dahil olmak üzere güvenli ve konforlu bir konaklama sağlamak için hizmetleri güvence altına alma konusunda da fikir birliğine varıldığını söyledi.

Diğer yandan Lübnanlı bakan, bir sonraki aşamada, Lübnan tarafından geliştirilen planın ilk aşamasının tamamlanmasına başlamak için Suriye tarafıyla art arda ziyaretler ve çok sayıda toplantı olacağını belirtti.

Lübnanlı resmi bir kaynak, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, Lübnan, geri dönüş, güvenlik ve diplomatik dosyanın hareketlendirilmesi için Şam ile koordinasyon yoluyla 5 düzeyde çalışmalarını harekete geçirdi.

Yerinden edilmişleri Lübnan toplumuna entegre etme planlarına tepkisini de dile getiren kaynak, “Dosyaya yaklaşım ve dosyayla ilgili sorunlarla ilgilenmeye odaklanma konusunda BM Komisyonu ile görüş ayrılığı var. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) hâlâ iade dosyasına yanıt vermiyor, özellikle de yerinden edilenlerle ilgili ilgili resmi makamlara verileri vermiyor.” diye konuştu.

Lübnan’da ülkedeki krizleri alevlendiren yerinden edilme dosyasının büyük yankıları, özellikle finansal, ekonomik ve yaşam koşulları göz önüne alındığında, bu dosyasının mümkün olan en kısa sürede tamamlanması gerektiği konusunda bir fikir birliği mevcut. Son zamanlarda hizmetler, iş olanakları, ekmek, ilaç ve yakıt gibi geçim zaruretleri üzerindeki çatışmanın bir sonucu olarak ev sahibi Lübnanlılar ile yerinden edilmiş Suriyeli topluluklar arasındaki ilişki yeniden gerginleşti.

Diğer yandan Mültecilerin dönüşü doyası ile ilgili bakanlıklar arasında bir tür yetki çatışması var. Özellikle Sosyal İşler Bakanlığı ile Yerinden Edilenler Bakanlığı arasında bu çatışma malum hale geldi. Sosyal İşler Bakanlığı’nın görevleri Lübnan içindeki yerinden edilmişlerin koşullarıyla sınırlı, Yerinden Edilenler Bakanlığı ise Suriye tarafıyla anlaşmak ve iletişim kurmakla mükellef.

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, geçtiğimiz Haziran ayında yerinden edilenleri zorla geri göndermekle tehdit ettiğinde bu dosyada benzeri görülmemiş bir şekilde gerilim tırmandı. Mikati, “Uluslararası toplum, yerinden edilmiş Suriyelileri ülkelerine geri döndürmek için Lübnan ile iş birliği yapmalı. Aksi takdirde Lübnan, Batılı ülkeler için arzu edilmeyen bir pozisyon benimseyecektir. Lübnan, yasaları sıkı bir şekilde uygulayarak Suriyelileri yasal yollarla ülkeden çıkarmak için çalışacak.” dedi.

BMMYK'ya göre, yerinden edilmiş insanlar Suriye'ye dönüşlerini güvenlik, barınma, temel hizmetlerin mevcudiyeti ve geçim kaynakları gibi bir dizi faktöre bağlamaktadır. Bu faktörler henüz tam olarak mevcut değil. Lübnan'da mülteci dosyasına ilişkin gerilimin tırmanmasının, mültecileri evlerine geri göndermeye yönelik uluslararası bir karar olmadığı sürece sonuçsuz kalacağı tahmin ediliyor.

Lübnan Kamu Güvenliği Genel Müdürü Abbas İbrahim, “Uluslararası toplumun yerinden edilmiş Suriyelileri ülkelerine geri göndermeye niyeti yok. Pek çok bahaneyle geri dönüşlerini engelleyen büyük ülkeler var. Suriye yönetiminin garantisini aldıktan sonra yerinden edilenlerin güvenli bir şekilde geri dönmesini sağlamak için BM devletlerine bir teklifte bulunuldu, ancak yakın vadede mültecilerin geri dönüşleri için uluslararası bir irade olmadığı için bu teklif reddedildi” dedi.