Mısır Evkaf Bakanı Cuma, sadece Müslüman hastalara dua edilmesini ‘ayrımcılık’ olarak niteledi

Mısır Vakıfları Genel Merkezi. (Vakıflar Bakanlığı)
Mısır Vakıfları Genel Merkezi. (Vakıflar Bakanlığı)
TT

Mısır Evkaf Bakanı Cuma, sadece Müslüman hastalara dua edilmesini ‘ayrımcılık’ olarak niteledi

Mısır Vakıfları Genel Merkezi. (Vakıflar Bakanlığı)
Mısır Vakıfları Genel Merkezi. (Vakıflar Bakanlığı)

Mısır Evkaf Bakanı Muhammed Muhtar Cuma, bir dizi cami vaizinin hastalara yönelik duasını Müslümanlarla sınırlandırıldığını belirterek yalnızca Müslümanlara dua edilmesinin ‘ayrımcılık ve hoşgörüsüzlük çağrısında bulunan yanlış bir tutum’ olduğunu vurguladı. Bakan Cuma, camilerde imamların (ortak cuma hutbesinin metninden) sapmasına izin verilmeyeceğini kaydetti.
Mısır kurumları, daha önce de defalarca ‘vatandaşlığı kutsallaştırma ve ayrımcılık yapmama’ sözü veren Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin açıklamaları ve talepleriyle desteklenen ‘dini söylemi yenileme’ çağrılarına dikkat çekiyor.
Mısır Evkaf Bakanı pazartesi akşamı Ain Sokhna kasabasında (Süveyş Valiliği) Kıpti Evanjelik Otoritesi tarafından düzenlenen ‘Hoşgörü ve Şiddetle Yüzleşme’ konferansında, Mısır'da bir caminin imamının, "Allah'ım, hastalarımıza ve hasta Müslümanlara şifa ver" diye dua ettiğini, imamla görüştüğünü ve herkes için dua etmesi gerektiğini söylediğini belirtti. Mısırlı Bakan, “İmam ayrımcı dualar yapmamalı. Söylenen cümlelerin anlamı, yazılan ve söylenen her sözün manası dikkate alınmalıdır” ifadesini kullandı.
Mıır Cumhurbaşkanı Sisi geçen ekim ayında, Mısır'ın ‘farkındalık oluşturma ve dini söylemi düzeltme misyonunu’ sürdüreceği sözünü verdi. Sisi; ‘zorluklarla yüzleşebilecek ve gelecekte bir devlet inşa edebilecek normal bir kişilik oluşturan aydınlanmış ve rasyonel bir entelektüel yol inşa etmek için ortak çabalar gerektiren katılımcı bir sorumluluğa’ vurgu yaptı.
 Vakıflar Bakanlığı İslami İşler Yüksek Kurulu Üyesi Ahmed Süleyman, Vakıflar Bakanı'nın dua ile ilgili açıklamalarına yönelik “Gayrimüslimler için dua etmede yanlış bir şey yok. Dua hoşgörü ve sevgi örneği olabilir” dedi.
 Şarku'l-Avsat'a açıklamalarda bulunan Süleyman’ın konuya dair değerlendirmesi şöyle oldu:
“Hoşgörü ve sevgi söyleminin hakim olması gerektiğini ve ayrımcılık söyleminden ya da ırkçılık ve bireyselliğe adanmış söylemlerden uzak durmalıyız. Herkese dua etmek, dini söylemi yenilemek ve İslam’ın merhamet dini olduğunu göstermek çerçevesinde davranmalı.”
Sisi geçen eylül ayında, devlet televizyonunda telefonla katıldığı bir programda şunları söylemişti:
“İlk Müslümanlar dini, hayat ve diğer bilimlerin yöntemleri içinde inceliyorlardı. Din anlayışları, içinde yaşadıkları gerçekliğe ve yaşadıkları gerçeklikle tutarlı çıkarımlar yapma ve yargılarda bulunma yeteneklerine ilişkin kapsamlı bir vizyona sahipti.”
Mısır Evkaf Bakanı hoşgörü konferansında, camilerde izin verilen metinden sapan vaizlerin olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Bu mesele tamamen kapanmıştır. Müsamaha ve başkasını kabule dayalı metinden sapan imamların minberlerde bulundurulması caiz değildir. Metinden sapan her vaize karşı acilen harekete geçilecektir.”
Mısır makamları, camilerin minberleri üzerindeki kontrollerini sıkılaştırmak için mücadele veriyor. Bu bağlamda bir hitabet yasası çıkarıldı ve bunu ihlal edenlere hapis ve para cezası verileceği bildirildi.
Minberlerin kontrol altına alınması ve Vakıflar Bakanlığı dışında herhangi bir tarafın cami içlerinde veya çevresinde bağış toplaması veya kutu yerleştirmesinin engellenmesi için tüm camilerde cuma hutbesinin tek bir ağızdan okunması kararı alındı.
Ülkedeki camilerden sorumlu olan Mısır Vakıflar Bakanlığı, bu ayın başlarında ‘(aşırılıkçı gruplardan) camileri kurtardığını’ açıkladı.
Mısır Evkaf Bakanı pazartesi günü Evkaf Bakanlığı yöneticileriyle yaptığı görüşmede şunları söyledi:
“Gerçek bir milli bilinç ve din anlayışı ile imamların tek bir dokuda olmaları için farkındalık toplantıları düzenlendi. Verilen kurslarda, imamın ve vaizin yıkma değil inşa etme görevi olduğuna, birleştirici olup ayrıştırmadığına ve kelimelerini ve ifadelerini akıllıca ve doğru seçmesi gerektiğine odaklanıldı.”



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.