İran senaryosu karşısındaki Amerikan-Arap sınavı

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Avrupa ve dünyada ilgi ve stratejilerde en büyük değişimi beraberinde getirdi.

Mollalar ve bölgedeki vekilleri tarafından tasvir edilen senaryo, birçok güç için endişe verici (Reuters)
Mollalar ve bölgedeki vekilleri tarafından tasvir edilen senaryo, birçok güç için endişe verici (Reuters)
TT

İran senaryosu karşısındaki Amerikan-Arap sınavı

Mollalar ve bölgedeki vekilleri tarafından tasvir edilen senaryo, birçok güç için endişe verici (Reuters)
Mollalar ve bölgedeki vekilleri tarafından tasvir edilen senaryo, birçok güç için endişe verici (Reuters)

Refik Huri
Amerika Birleşik Devletleri, deneyimlerin üzerinde durmadan kendini tekrar kandırıyor, Mollalar Cumhuriyeti de başkalarını kandırmak için İran kurnazlığını kullanmaya devam ediyor. Başkan Joe Biden yönetimi, Başkan Barack Obama yönetimi sırasında test ettiği başarısız bahsi, Başkan Donald Trump yönetiminin nükleer anlaşmadan çekilme ve "maksimum baskı" uygulama yönündeki aksi bahsinin işe yaramadığı bahanesiyle tekrarlıyor. Nükleer anlaşmaya dönüşün kendisi için üç hedefi gerçekleştireceği temelinde hareket ediyor. Bunlardan ilki, İran'ın askeri bir nükleer güç olmasını engellemek. İkincisi, Uzman Karim Sadjadpour'un "rejimi onunla ilişki kurarak ılımlı hale getirme yanılsaması" olarak adlandırdığı şey. Üçüncüsü, İran'daki ekonomik durumun iyileşmesinin, muhafazakarların iktidardan uzaklaştırdığı reformist akımı güçlendireceği algısı. Nükleer “eşikteki bir devlet” haline gelen İslam Cumhuriyeti de ABD'nin çekilmesi bahanesiyle ihlal ettiği nükleer anlaşmanın kendisine üç şey kazandırdığından emin; ABD yaptırımlarının kaldırılması, yatırımların geri dönüşü ve petrol ihracatı, gizli nükleer bomba yapımı faaliyetleri etkilenmeden bölgedeki vekillerini ve faaliyetlerini finanse etme gücü.
ABD ve İran'ın çeşitli taleplerden geri adım atmasının ardından, anlaşmaya dönüş nükleer dosyayla sınırlı kaldığı ve bunun dışında hiçbir şey olmadığı sürece, Mollaların ve bölgedeki vekillerinin çizdiği senaryo birçok güç için endişe verici. Bu senaryoya göre, Tahran istediği her şeyi alıyor ve yaptığı her şeyi tamamlıyor. Balistik füze programına herhangi bir kısıtlama getirme, İran'ın bölgedeki nüfuzunu sınırlama, "istikrarsızlaştırıcı" davranışlarını durdurmak yok. ABD'yi "Batı Asya"dan çıkarmaya çalışmaktan vazgeçmek, Suriye, Irak ve Lübnan'dan çıkış yok. Yemen'deki Husileri silahlandırmaktan, onlara Suudi Arabistan ve BAE'deki sivil hedeflere fırlatılan daha fazla füze ve insansız hava aracı temin etmekten geri adım atmak yok.
Soru şu: Bu nasıl mümkün olabilir? Washington müttefiklerinin ve dostlarının çıkarlarının yanı sıra hayati çıkarlarından mı vazgeçiyor? Bir tarafın her şeyi kazandığı ve diğer tarafın yaptığı her şeyi kabul ettiği bir anlaşma nasıl bir anlaşmadır? Biden Cidde'de, ülkesinin Ortadoğu'dan "geri çekilmekle" bir hata yaptığını kabul etti. Hatadan geri dönüleceğini ve Rusların, Çinlilerin ve İranlıların doldurmaya çalıştığı bir boşluk bırakılmayacağını vurguladı. Her şeyi İran'a bırakarak bu nasıl sağlanabilir? Bölgesel bir güvenlik sistemine duyulan ihtiyaçtan bahsetmek ne anlama geliyor?
Obama'nın İran ile nükleer anlaşmaya varmakta acele etme ve ABD’nin "zenginlik ve gücün" bulunduğu Uzak Doğu'ya odaklanmasını kolaylaştırma bahsi iki şeye dayanıyordu: Birincisi, Rusya’nın sadece bölgesel bir güç ve Avrupa için stratejik tehlike olmaması. İkincisi, Tunus, Mısır, Suriye ve Libya'yı kontrol etmek ve AK Parti lideri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yönetilen Türkiye'nin önderliğinde bir Sünni ekseni oluşturmak için sözde “Arap Baharı” devrimleri sırasında Müslüman Kardeşler'i desteklemek. Böylece ABD'nin Ortadoğu'daki askeri varlığını ve taahhütlerini azaltmasına izin veren bölgesel bir güvenlik sistemi içinde İran liderliğindeki Şii eksenini dengelemek. Ancak bu bahis başarısız oldu ve koşullar değişti. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Avrupa ve dünyada ilgi ve stratejilerde en büyük değişimi beraberinde getirdi. ABD, Çin ile çatışma ve Tayvan konusundaki meydan okumalarla birlikte çoğu kaynağı Ukrayna'yı desteklemeye yönlendirmek zorunda kaldı. Müslüman Kardeşler'in ilerleyişi Tunus'taki vatansever güçler, Mısır'da ordunun önderlik ettiği halk devrimi ve Rus ordusunun Şam yönetimi yanında Suriye savaşına dahil olmasıyla durduruldu. Biden’ın, istese bile Obama'nın bahsini tekrar etmesi mümkün değil. Aksine o, Ortadoğu'da kalmak ve ABD'yi küresel liderliğine geri döndürmek istediğini deklare etti.
ABD’nin, Ortadoğu'daki müttefiklerine ve dostlarına taahhütlerini yerine getirmedeki zorlu sınavı, nükleer anlaşmanın imzalanmasından hemen sonra başlayacak. İmzadan sonra İran'ın tavrı ve terörle mücadele tartışma konusu olacak. Ancak ABD ne yaparsa yapsın İran'ın yayılmasına karşı stratejik olarak çalışması gereken başlıca Arap ülkeleri en önemli sınav ile karşı karşıya bulunuyor. Deneyimler Washington'un güvenilirliğine olan inancı azalttı.



Musk'ın DOGE'undaki üst düzey bir yetkili, ırkçı paylaşımları ortaya çıkınca istifa etti

Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
TT

Musk'ın DOGE'undaki üst düzey bir yetkili, ırkçı paylaşımları ortaya çıkınca istifa etti

Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)

Elon Musk'ın Hükümet Verimliliği Departmanı'nın (Department of Government Efficiency/DOGE) ABD Hazinesi'nin hassas ödeme sistemine erişim izni verilen iki çalışanından biri, 1964 Medeni Haklar Yasası'nın feshi ve öjeninin savunulduğu paylaşımların da yer aldığı ırkçı sosyal medya paylaşımı geçmişi Beyaz Saray'a sorulduktan sonra görevinden ayrıldı.

Wall Street Journal (WSJ) dünyanın en zengin adamı tarafından devlet hizmetine atanan 25 yaşındaki programcı Marko Elez'in, Elon Musk'ın sosyal medya sitesi X'te "öjenik göç politikasını" desteklemenin de aralarında yer aldığı ırkçı açıklamalarda bulunduğu paylaşımları barındıran bir profile sahip olduğunu perşembe günü bildirdi. Öjeni, insan ırkının genetik olarak "iyileştirilmesi" amacıyla seçici üreme yöntemlerini savunmayı tanımlayan, ancak bilimsel ve etik açıdan büyük tartışmalara neden olan bir kavramdır.

WSJ'nin incelediği, eylüle ait bir gönderide Elez'in "Bana dünyaları verseniz etnisitem dışında biriyle evlenmem" dediği bildirildi.

Aynı ay yayımlanan başka bir gönderi, Silikon Vadisi'nin teknoloji sektöründe çok sayıda Hintli göçmenin çalışmasına işaretle X'teki kullanıcıları "Hint nefretini normalleştirmeye" teşvik etti.

Beyaz Saray'a paylaşımlar sorulduktan sonra basın sözcüsü Karoline Leavitt, Elez'in devlet hizmetinden ayrıldığını açıkladı.

WSJ'nin haberine göre, @nullllptr adresli X hesabının arşivine bakıldığında teknoloji sektöründeki Hintli çalışanlara karşı güçlü bir antipati görüldü. Aralık 2024'teki bir gönderide Elez, ABD'deki H1B vizesi alan Hintli işçiler hakkında söz vererek "Geri dönecekler, endişelenmeyin çocuklar" demiş.

WSJ'nin bulduğu bir başka gönderi, İsrail'in Hamas'a açtığı savaşın her iki tarafına yönelik horgörüyü gözler önüne serdi. Elez, "Hem Gazze hem de İsrail yeryüzünden silinse hiç dert etmem" diye yazmış.

DOGE, geçen yılki başkanlık seçimlerinde Trump'ın seçilmesi için yüz milyonlarca dolar bağışlayan Musk'ın etkisi nedeniyle Başkan Donald Trump'ın ikinci döneminde devasa bir güç ele geçirdi.

Reuters, DOGE çalışanlarının Personel Yönetimi Ofisi'nin (OPM) genel merkezine el koyduğunu, personeli bilgisayar sisteminden çıkardığını ve işçilerin sahada uyuyabilmesi için kanepeleri 5. kata taşıdığını bildiriyor.

Federal çalışanlara, hiçbir sorumlulukları olmadan 6 ay maaş almaları karşılığında devlet hizmetini bırakacakları "ertelenmiş bir istifa" programı sunmak için OPM sistemlerine erişimi kullandılar.

Bir federal yargıç, gönüllü istifa ya da emeklilik karşılığında mali teşvik programını pazartesi günü yapılacak duruşmaya kadar durdurdu.

Independent Türkçe