عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

NASA, Ay'a gönderilecek kapsülün fırlatılmasını motorundaki arıza nedeniyle 2 Eylül'e erteledi

NASA'nın roketi (AP)
NASA'nın roketi (AP)
TT
TT

NASA, Ay'a gönderilecek kapsülün fırlatılmasını motorundaki arıza nedeniyle 2 Eylül'e erteledi

NASA'nın roketi (AP)
NASA'nın roketi (AP)

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Ay'a dönüş projesi (Artemis) kapsamında bugün yapılacak test uçuşunun, taşıyıcı roketin motor tankında yaşanan sorun nedeniyle son anda ertelendiğini açıkladı.
ABD'nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi'nden Ay yolculuğuna bugün başlaması planlanan kapsül ve roketin birleşimi SLS-Orion uzay aracının uçuşunun, roket motorundaki sızmanın engellenememesi nedeniyle iptal edildiği, yeni denemenin 2 Eylül'de yapılacağı bildirildi.
Planlanan uçuştan yarım saat önce Twitter adresinden, "3 numaralı motorla ilgili bir sorun üzerinde çalışıldığı için kalkış şu anda planlanmamış bir beklemede." açıklamasında bulunan NASA, fırlatmaya dakikalar kala, canlı yayın yaptığı internet sitesinden, "Mühendisler, tüm çabalara rağmen motordaki sızmayı durduramadı. Misyon 2 Eylül'e ertelendi." anonsunu geçti.
NASA'nın Derin Uzay Keşif Sistemlerinin ilk entegre uçuş testini gerçekleştirecek olan "Artemis I" uçuşunda, yolcu barındırmayan kapsülün Ay'ın etrafında geçireceği 6 haftanın ardından Dünya'ya dönmesi planlanıyordu.

Artemis projesi
NASA, Artemis programıyla, 1960'lar ile 1970'lerde hayata geçirdiği Apollo Projesi ile yakaladığı başarıyı bir kez daha elde etmeyi amaçlıyor.
Artemis I adlı deneme uçuşuyla, astronotları taşımaya hazır olup olmadığını anlamak için dünyanın en güçlü uzay mekiği olduğu söylenen SLS-Orion uzay aracının, test edilmesi hedefleniyor.
SLS'nin, NASA'nın Apollo Projesi sırasında uçurduğu Satürn V roketlerinden bu yana inşa ettiği en büyük yeni dikey fırlatma sistemini temsil ettiği belirtiliyor.
SLS-Orion uzay aracının tasarımı, inşası, testleri ve zemin tesisleri dahil olmak üzere şimdiye kadar NASA'ya en az 37 milyar dolara mal olduğu ifade ediliyor.
Yunan mitolojisinde Apollo'nun ikiz kız kardeşi Artemis'den ismini alan programla NASA, en erken 2025 yılında astronotları yeniden Ay'a ulaştırmayı, Mars'a insan göndermeyi amaçlayan daha iddialı uzay yolculuklarına giden yolda bir sıçrama tahtası görevi görerek, uzun vadeli bir Ay kolonisi kurmayı hedefliyor.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news