Suriye’nin güneyindeki güvenlik açığı büyüyor

Suriye: Suveyda’deki yerel bir grup, cinayetlerin en önde gelen şüphelilerinden Selim Hamid’i serbest bıraktı

Suveyda'daki Çita Kuvvetleri (Şarku’l Avsat Arşiv)
Suveyda'daki Çita Kuvvetleri (Şarku’l Avsat Arşiv)
TT

Suriye’nin güneyindeki güvenlik açığı büyüyor

Suveyda'daki Çita Kuvvetleri (Şarku’l Avsat Arşiv)
Suveyda'daki Çita Kuvvetleri (Şarku’l Avsat Arşiv)

Suriye’nin güneydoğusunda yer alan ve yoğunlukla Dürzi nüfusun yaşadığı Suveyda'daki yerel bir grup, hırsızlık, cinayet ve adam kaçırma saldırılarının en önde gelen şüphelilerinden olan ve Raci Felhut güvenlik grubuna yakın bir ismi serbest bıraktı.
Yerel kaynaklar, "Cebel Tugayı" fraksiyonunun lideri Marhec el-Cermani'ni, El-Fecr Güvenlik Güçleri'ne bağlı El-Fehd Kuvvetleri Komutanı Selim Hamid’i serbest bıraktı.
Hamid iki hafta önce Suveyda kırsalındaki Kanavat kasabasında yerel Suveyda gruplarının kendi grubuna karşı yürüttüğü askeri bir operasyonda gözaltına alınmıştı.
Cermani, Suveyda'de yerel basına verdiği demeçte, sanığın serbest bırakılmasında ailesi ve Kanavat kasabasından sosyal figürlerle anlaşmaya vardığını söyledi. Anlaşma, Selim Hamid'in tüm orta ve hafif silahlarını ve grubuna ait arabaları teslim etmesi ve valilikten uzaklaşması karşılığında serbest bırakılmasını öngörüyor.
El-Fehd Kuvvetleri Komutanı Selim Hamid’in serbest bırakılması kararı halktan kınama ile karşılandı. Halk Kanavat kasabasındaki dini ve sosyal faaliyetler, adam kaçırma, soygun ve cinayetle suçlandığı için zanlının serbest bırakılmasını reddediyor.
Selim Hamid'in serbest bırakılması için yapılan anlaşmaya dahil olanlar, Kanavat kentinde yaşananlara ilişkin açıklamayı görmezden geldi ve zanlı ailesine teslim edildi. Kanavat, kasabada gerilimin geri döneceği korkusuna tanık oldu.
Kanavat kasabasında Cumartesi gecesi, kaynağı bilinmeyen mermilerin ateşlenmesiyle eş zamanlı bir patlama meydana geldi. Aktivistler bunu, Hamid'in serbest bırakılmasıyla aynı zamana denk gelen belirli bir tarafa bir mesaj olarak yorumladı. Kasaba bu olaydan önce sakindi.
Suveyda’daki yerel gruplar Hamid’in serbest bırakılmasını kınadı. Bununla birlikte, Suveyda’daki en önde gelen yerel silahlı grup Rical al-Kerame hareketi daha önce Ceramani'ye sanık Salim Hamid'i harekete teslim etmesi ve onu sorumlu tutması talimatını vermişti. Ancak Ceramani, hareketin taleplerine uymayı reddetti.
Suveyda'daki aktivistlere göre, Selim Hamid, "Fehd Kuvvetleri" adını taşıyan yerel grupların en önde gelen liderlerinden biri olarak kabul ediliyor. Geçen ayın başlarında yerel grupların karargahlarına ve üyelerine saldırmasıyla varlığı sona eren Raci Falhut güvenlik grubuna yakın olan Hamid, işlenen suçlara katılmakla itham ediliyor. Hamid’in ayrıca hakkında çok sayıda ceza soruşturması emri var.
Selim Hamid, kendisine yöneltilen suçlamaları reddederek, sosyal medyadaki resmi hesabından kendisini "rejim güçlerinin yaptığı ihlallere muhalif kişi" olarak tanıtıyor. Hamid, Raci Falhut güvenlik grubuyla olan ilişkisini de doğruluyor.
Fehd Kuvvetleri lideri Hamid, orta ve ağır tüm silahlarını Rical el-Kerama hareketine teslim etti, ancak hafif silahları teslim etmeyi reddetti. Bu, grupları Ağustos ayı başlarında Kanavat kasabasındaki karargahına bir saldırı başlatmaya sevk etti. O zaman Selim Hamid Grubu'nun (Fehd Kuvvetleri) evlerine ve karargahlarına direniş göstermeden girildi ve bu süre zarfında, Selim Hamid dahil olmak üzere bu grubun bazı üyeleri gözaltına alındı.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.