Tigray’da halen barış umudu var mı?

Etiyopya'nın kuzeyindeki Tigray bölgesinde, Addis Ababa'daki merkezi hükümet ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasındaki çatışmalar devam ederken gözlemciler ise beş ay süren ateşkesin ardından iki taraf arasındaki çatışmaların hangi sebeplerle yeniden başladığı sorusunun cevabını arıyor. Peki, iki tarafın bölgede barışı sağlama yönünde uluslararası düzeyde ve Afrika himayesinde müzakere masasına dönmesi mümkün mü?
Etiyopya hükümeti ile TPLF arasında 24 Ağustos'ta çatışma patlak vermiş, gözlemciler ise geçtiğimiz mart ayında iki taraf arasında ilan edilen ateşkes anlaşması başarısızlığa uğramıştı. İki taraf kasım 2020'de başlayan anlaşmazlığın yeniden patlak vermesi ile ilgili karşılıklı suçlamalarda bulunmuştu. Tigray güçlerinin bölgede askeri üsleri ele geçirdiği, 21 ay süren çatışmalarda binlerce kişi ölmüştü.
İki taraf barışı sağlamak için diyalog başlatma sözü vermişti. Ancak Kolorado’daki Adal Araştırma, Kültür ve Yayınevi Afrika İşleri Araştırmacısı İbrahim İdris, bu müzakerelerin bardağı taşıran son damla olduğu görüşünde. Şarku’l Avsat’a konuşan İdris, şu değerlendirmelerde bulundu:
“İki taraf arasındaki ateşkes, Tigray kuvvetlerinin Etiyopya başkenti yakınlarına kadar ulaştığı yoğun savaşların ardından geldi. Bu, Afrika Birliği (AfB), Avrupa Birliği (AB) ve ABD ile temsil edilen uluslararası güçleri, iki tarafı ortak bir diyalog yoluyla müzakere etmeye zorlamaya itti. Ancak ne yazık ki başarı sağlanamadı. TPLF gerilimi artırmayı, 1991’den bu yana kendi topraklarına ilhak ettiği batı kısmını talep etmeyi seçti.”
TPLF, 2018’de mevcut Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed iktidara gelene dek, 1991’den bu yana Etiyopya hükümetine egemen konumdaydı. Geçtiğimiz haziran ayında iki taraf da müzakere ekiplerinin atandığını duyurmuştu. TPLF tarafından yapılan açıklamaya göre taraflar iki oturumda bir araya geldi.
Araştırmacı Ahmed Asker’in el-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından yayınlanan makalesine göre, çatışmaya geri dönülmesi zaten bekleniyordu. Asker, söz konusu makalesinde, “Etiyopya'daki genel manzara, kırılgan ateşkes kararına rağmen Abiy Ahmed rejimi ile TPLF arasındaki çatışmaya geri dönüleceğine işaret ediyordu. Zira çatışma nedenleri halen ortada duruyor” açıklamasında bulundu.
TPLF, herhangi bir ciddi barış görüşmesi öncesinde eyaletteki temel kamu hizmetlerini yeniden sağlamak istiyor. ABD’li ve Avrupalı elçilerin de bu talebi desteklediğini aktaran Reuters, ateşkes kararı ile nisan ayında bölgeye büyük yardım konvoylarının girmesine izin verildiğine ancak yılın ortaları itibariyle bu durumun değiştiğine dikkat çekti.
Sahada ise Amhara bölgesi ile ittifak halindeki Etiyopya ordusu ile TPLF arasındaki çatışmalar sürüyor. TPLF, Eritre’yi Etiyopya ordusu ile karşı ittifak kurmakla ve Etiyopya ordusunu saldırıları başlatmakla suçluyor.
Ahmed Asker, konuya dair şu açıklamada bulundu:
“Çatışmanın yenilenen sebepleri, barış müzakerelerini yürütmeyi sağlayacak motivasyonlardan daha ağır basıyor. Esasen güven eksiliği ve tarafların bir diğerini Etiyopya’dan ve Afrika Boynuzu'ndaki bölgesel sahnelerden dışlama arzusundan kaynaklanıyor. Olup bitenler devam eden savaşı durdurma yönünde herhangi bir bölgesel veya uluslararası girişimi engelleyebilir. Etiyopya'daki ulusal diyalogun başarısızlığına ya da TPLF’nin dışlanmasına başlangıç teşkil edebilir. Böylece ülkedeki siyasi ve güvenlik düzeyindeki kutuplaşma artabilir, önümüzdeki dönemde istikrarsızlık körüklenebilir. Ancak müzakerelere dönüş de kaçınılmaz. TPLF, ilk müzakereler sırasında ABD'nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Jeffrey Feltman'ın “Her toprak elde edişinizde müzakerelerde bir pay elde edersiniz” sözleri doğrultusunda, müzakerelerdeki konumunu pekiştirmek için sahada kazanımlar elde etmeye çalışıyordu. TPLF bu yönde hareket etse dahi resmi açıklamalarda iki tarafın müzakereleri sürdürme arzusu ifade ediliyor. TPLF, kuzey Etiyopya'daki Sudan sınırındaki gelişmiş bölgelere, ardından Sudan-Eritre sınırına ulaşmayı hedefliyor.”
Gözlemciler, TPLF'nin kendi talepleri için Batı’dan destek kazanmaya çalıştığı görüşünde. Ancak İdris’in ifade ettiğine göre ABD'nin son zamanlarda Etiyopya toprak bütünlüğü konusundaki açıklamaları bu arzu ile çelişebilir. İdris aynı zamanda uluslararası arenanın Etiyopya'nın bölünmesi için değil, barış ve birlik istediğini vurguluyor. Gözlemcilere göre Etiyopya hükümeti, TPLF’nin önünü kesmek ve Sudan sınırından silah tedarik etmesini engellemek için TPLF’nin tartışmalı batı bölgesindeki kontrolünü engellemeye çalışıyor.

ABD medyasında yer alan haberlere göre, dün New York'un Manhattan semtinde bir gökdelene giren silahlı bir kişi, intihar etmeden önce aralarında bir polis memurunun da bulunduğu dört kişiyi öldürdü.

Güvenlik güçlerinden bir yetkili CNN’e verdiği demeçte, “Aralarında bir polis memurunun da bulunduğu dört kişi silahlı saldırganın ateş açması sonucu hayatını kaybetti” dedi.

Şarku’l Avsat’ın ABC News’ten aktardığına göre yetkili, saldırganın kendini vurarak intihar ettiğinin anlaşıldığını bildirdi.

New York Polis Şefi Jessica Tisch ise sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Durum şu anda kontrol altında… Tek başına hareket eden silahlı kişi etkisiz hale getirildi” ifadelerini kullandı.

yı8 — *Saldırgan, kendini vurarak intihar etmiş gibi görünüyor. (AP)*

Bir AFP muhabiri dün akşam, gökdelenlerle dolu lüks semtin merkezinde, bazıları kurşun geçirmez yelek giyen ve ağır silahlar taşıyan çok sayıda polis memuru ile ambulanslar gördü.

ABD medyasında yer alan haberlere göre, ateş eden kişi saat 18:00 sularında Park Avenue'daki 345 numaralı binaya, Amerikan Futbolu Ligi (NFL) ve finans devi Blackstone'un genel merkezlerinin de bulunduğu bir gökdelene, elinde makineli tüfekle girmiş.

Birçok medya kuruluşu, sağ elinde tüfek taşıyan, güneş gözlüğü takan ve koyu renkli ceket giyen bıyıklı bir adamın fotoğrafını yayınladı.

cvfgthy — *New York polis memurları, öldürülen arkadaşları Didarul İslam'ın ambulansla nakledilmesini bekliyor. (Reuters)*

AFP’ye konuşan bir görgü tanığı, isminin yayınlanmamasını isteyerek, “Ben binadaydım, o da bir kattan diğerine geçiyordu” dedi.

New York Times gazetesine göre, silahlı saldırgan 33. katta öldürüldü.

New York Belediye Başkanı Eric Adams, X platformunda “New York polisi, Park Avenue 345 numaralı binada kapsamlı bir arama yapıyor. Eğer o binadaysanız, lütfen bulunduğunuz yerde saklanın” diye yazdı.

dfgthyu — *Dün akşam silahlı bir saldırı sonucu öldürülen polis memuru Didarul İslam'ın ailesi ve arkadaşları New York-Presbyterian Hastanesi'nden ayrılıyorlar. (AP)*

Komşu binada çalışan Shad Sakib, ateş açıldığında içeride kalmaları yönünde emir aldıklarını anlattı.

AFP’ye konuşan Sakib, “Herkes neler olduğunu merak etmeye başladı, ta ki biri olayın internet üzerinden yayınlandığını ve birinin makineli tüfekle bizim binanın hemen yanındaki binaya girdiğini söyleyene kadar. Onun, benim öğle yemeği yediğim yere doğru yürüdüğü bir fotoğrafını gördük” ifadelerini kullandı.

scdfghyju — *New York polis memurları, Manhattan'ın merkezinde meydana gelen silahlı saldırıda öldürülen polis memuru Didarul İslam'ın cenazesinin nakledilmesini bekliyorlar. (Reuters)*

Bina, ünlü Central Park'ın yakınında bulunuyor. Silahlı saldırı başladıktan kısa bir süre sonra helikopterler binanın üzerinde uçmaya başladı.

Tigray’da halen barış umudu var mı?