عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA Amerika

Trump’ın kaçırdığı gizli belgeler arasında nükleer sırlar da var

Mar-a Lago belgeleri arasında bir ülkenin “nükleer sırları” ve ABD “gizli operasyonları” yer alıyor

Trump'ın 3 Eylül'de Pensilvanya'daki bir kampanya etkinliğine katılımından (EPA)
Trump'ın 3 Eylül'de Pensilvanya'daki bir kampanya etkinliğine katılımından (EPA)
TT
TT

Trump’ın kaçırdığı gizli belgeler arasında nükleer sırlar da var

Trump'ın 3 Eylül'de Pensilvanya'daki bir kampanya etkinliğine katılımından (EPA)
Trump'ın 3 Eylül'de Pensilvanya'daki bir kampanya etkinliğine katılımından (EPA)

Bir ABD mahkemesinin, eski Başkan Donald Trump'ın Florida'daki evinde arama sırasında Federal Soruşturma Bürosu (FBI) tarafından ele geçirilen gizli belgeleri incelemek üzere özel bir adli denetçi atanmasını onaylamasının ardından bu belgelerin niteliğine ilişkin yeni bilgiler ortaya çıktı. Washington Post’un soruşturmaya dahil olan kaynaklardan aktardığına göre, Trump'ın Beyaz Saray'dan Mar-a Lago'daki ikametgahına kadar yanına aldığı belgeler arasında , “yabancı bir hükümetin nükleer yetenekleri de dahil olmak üzere savunmasını detaylandıran çok gizli bir belge” yer alıyor.
Şarku’l Avsat’ın Washington Post’tan aktardığı haberde, el konulan belgelerden bazılarının, üst düzey ulusal güvenlik yetkililerinin bile görmesine izin verilmeyen "çok gizli" ABD operasyonları hakkında bilgiler içerdiği bildiriliyor. Ayrıca, “ele geçilen bazı belgeler o kadar yakından korunan çok gizli ABD operasyonunu detaylandırıyor ki birçok üst düzey ulusal güvenlik yetkilisinin bile bu kağıdın üzerinden haberi yok” denildi. Kaynaklar, bu tür işlemlerle ilgili kayıtların genellikle kapalı kutularda korunan tesislerde tutulduğunu ve hareketlerinden sorumlu bir çalışan tarafından denetlendiğini bildirdi.
Bu son iddialar Trump ve ekibini kızdırdı. Ekipteki avukatlardan Christopher M. Kise, yargı sürecinin devam etmesine rağmen bu iddiaların devam ettiğini ifade ederek, yargının çıkarlarına hizmet etmediğini ve sistemin bütünlüğüne olan güveni zedelediğini ifade etti. Kise, federal mahkemenin, Trump'ın talep ettiği gibi, el konulan belgeleri incelemek için özel bir denetçi atama kararını hatırlatarak, mahkemenin yanıltıcı bilgilerin sızıntılarını içermeyen yeni bir yol sağladığını kaydetti.
Mahkeme, Trump'ın hukuk ekibine ve Adalet Bakanlığı'na özel adli denetçi rolü için önerilen bir aday listesi sunmaları için Cuma gününe kadar süre verdi.  Adalet Bakanlığı hala mahkemenin kararına itiraz etme olasılığını değerlendirirken, Ulusal İstihbarat Dairesi bu tür belgelerin Mar-a-Lago'da bulunmasının neden olduğu zararları ve bunların ABD ulusal güvenliği üzerindeki etkilerini belirlemek için kapsamlı bir değerlendirme yürütüyor.
Bu gelişme, Kongre'deki milletvekillerinin ABD istihbarat teşkilatlarının el konulan belgelerin ayrıntıları hakkında kendilerine brifing vermesini beklediği sırada geldi. Tatil sonrası Kongre’ye dönen milletvekilleri, Trump'ın konutuna düzenlenen baskında FBI'ın attığı belgeler ve adımlar hakkında ABD yönetiminden açıklama taleplerini yineledi.
Yeni gelişmeler sonrası bazı Cumhuriyetçilerin Trump’ı savunmaktan yavaş yavaş geri çekildiği açık. Cumhuriyetçi Senatör John Cornyn konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Başkanlık Belgeleri Yasası, bu belgelerin onun (Trump) malı olmadığını belirtir. Başsavcı Merrick Garland'ın kararının naif olduğunu düşünüyorum. Yaptığı, Adalet Bakanlığı'nın eski bir başkanın denetlemesine izin verecek, ancak aynı hedefe ulaşmanın başka yolları da var” şeklinde konuştu.
Öte yandan, Cumhuriyetçi senatör Mike Rounds, “Gizli bilgiler içeren bilgileri almamalısınız. Gizli bilgilerin görüntülenebileceği belirli siteler var. Bu açık. Ancak hem başsavcıyı hem de FBI direktörünü istifaya çağıran Cumhuriyetçi Senatör Josh Hawley de dahil olmak üzere bazı Cumhuriyetçiler Trump'ı savunmalarından geri adım atmadı. Yaşananlar endişe verici, bu yönetimin üçüncü dünya ülkeleri olarak hukuku siyasi intikam için kullanmaya hazır olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Şimdiye dek  bu konuda ABD yönetimi ve Kongre arasındaki tek iletişim, Ulusal İstihbarat Direktörü (DNI) Avril Haines’in bir mektup göndererek, istihbaratın ilgili belgelerin açıklanmasından doğacak ulusal güvenlik riskini değerlendireceğini belirtmesi oldu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Gazze Şeridi'nde ateşkesin ardından geçici uluslararası bir yönetimin kurulması

Görsel: Axel Rangel Garcia
Görsel: Axel Rangel Garcia
TT
TT

Gazze Şeridi'nde ateşkesin ardından geçici uluslararası bir yönetimin kurulması

Görsel: Axel Rangel Garcia
Görsel: Axel Rangel Garcia

James Jeffrey

ABD Başkanı Joe Biden'ın 31 Mayıs'ta İsrail'in yeni ateşkes planını onaylaması, Gazze'deki savaşın tüm dinamiğini değiştirdi. O tarihten bu yana yapılan yorumların çoğu, İsrail'in Gazze Şeridi’ne yönelik stratejisinde algılanan değişimden ziyade Hamas Hareketi’nin kısa süre önce açıkladığı yanıta ve önerinin ayrıntılarına yönelikti. Biden tarafından açıklanan ve İsrail'in Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesini ve kalıcı ateşkes yapılmasını öngören teklif, 'ertesi gün' için kapsamlı bir planlama yapılması ihtiyacını daha da belirgin hale getirdi. Ancak ertesi gün ile ilgili ne İsrail'de ne de Washington'da henüz detaylı bir planlama yapılmış değil.

Birkaç aydır, düşünce kuruluşları ve medyadan meslektaşlarla birlikte Gazze'de savaş sonrası uluslararası bir yapının oluşturulmasına ilişkin bir plan üzerinde çalışıyorum. Bu plan, yerel yetkililer belirli düzenlemeler altında yeni bir hükümet ve hem Gazzelilere hem de İsraillilere barış getirecek umut verici bir güvenlik yapısı kurmadan önce, Gazze'nin yeniden ayağa kalkmasına yardımcı olunması gerektiğine dikkati çekmeyi amaçlıyor. Geçtiğimiz mayıs ayında Wilson Centre Forumu'nda tartışılan ve resmi internet sitesinde yer alan plan, İsrailli ve Amerikalı hükümet yetkilileri ve çeşitli Arap taraflarla görüşülerek hazırlandı. Planın göze çarpan unsurlarına geçmeden önce İsrail'in ateşkes önerisinde nelerin yeni olduğuna ve bu planın buna nasıl uyduğuna bir göz atalım.

İsrail, ateşkesle ilgili düşüncesinin detaylarını şimdiye kadar kamuoyuna açıklamadı. Bu yüzden (dört buçuk sayfa olduğu söylenen) teklifin yapısal çerçevesini anlamamız için Başkan Biden'ın açıklamalarını ve İsrail'in farklı ve bazen de çelişkili tepkilerini masaya yatırmalıyız. İsrail'in öncelikle, müzakerelerin başarılı olması halinde, teklifin ikinci aşamasının sonunda İsrail Savunma Kuvvetlerinin Gazze'den tamamen çekilmesini kabul ettiği açıkça görülüyor.

Plan, ilk etapta Gazze'yi yönetecek çok uluslu bir idarenin kurulmasını ve bu idarenin Uluslararası Temas Grubu’na rapor vermesine odaklanıyor.

İkinci olarak, İsrail, Gazze Şeridi için daha sonra gelecek üçüncü aşamada kapsamlı bir yeniden inşa planını kabul etmeye hazır görünüyor. Bu önemli bir gelişme, zira Başkan Biden'ın da kabul ettiği üzere İsrail'de bazıları halen Gazze Şeridi'nin İsrail’in yarı kalıcı işgali altında olmasını bekliyor. Üstelik, herhangi bir büyük yeniden inşa planı, güvenlik kaygıları, birçok kilit öneme sahip sınır kapısını kontrol etmesi ve su, elektrik, iletişim gibi temel hizmetleri sağlaması göz önünde bulundurulduğunda İsrail'in desteğinin alınması gerekiyor. Senatör Lindsey Graham da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesinin hemen ardından 9 Haziran'da Face the Nation adlı televizyon programında, İsrail'in ateşkes önerisi doğrultusunda Gazze'nin yeniden inşasına ve yönetimine ilişkin bir planı olduğunu ifade etmişti. Bu, edindiğim başka bilgilerle de tutarlı.

Geliştirdiğimiz plan, 11 Haziran'da ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan tarafından açıklanan ve Arap devletlerinin ‘Gazze'nin istikrara kavuşturulması ve yeniden inşasında rol oynayacağı geçici bir güvenlik oluşumu ile idari yapı oluşturmasını’ öneren ABD yönetiminin görüşüyle de oldukça uyumlu.

Çok uluslu bir idari yapı

Planımız ilk etapta Gazze'yi yönetecek ve belirli bir ülke veya bölgedeki barış ve güvenlik krizini yönetmek amacıyla uluslararası aktörlerin çabalarını koordine etmek için özel amaçlarla kurulmuş gayri resmi ve daimî olmayan uluslararası bir organ olan Uluslararası Temas Grubu'na (ICG) rapor verecek, çok uluslu bir idari yapı kurulmasını öngörüyor. Bu iki oluşum ABD, İsrail, Mısır, önde gelen diğer Arap ülkeleri ve G7 üyesi ülkeler tarafından ortaklaşa hazırlanan uluslararası bir tüzük çerçevesinde kurulacaktır. Filistin Yönetimi ile istişare için bir mekanizmaya sahip olacak ve mümkünse, 10 Mayıs’taki ateşkes kararını takiben BMGK’da alınacak bir kararla desteklenecektir. İsrail'in önerisinin ikinci aşaması için ateşkes müzakerelerinde başka hukuki temeller de atılabilir.

Bosna deneyiminden çıkarılan bir ders olarak geçici idari yapının resmi yetkiye sahip olması gerekiyor.

Çok uluslu yönetim, üst düzey bir temsilci tarafından yönetilecek ve ICG’ye katılan ülkelerin yanı sıra, diğer ülkelerden gelen bağışlarla finanse edilecek. Finans, güvenlik, ulaşım, bakanlıklarla koordinasyon, kamuoyu yoklaması ve halkla ilişkiler için özel ekipleri olacak ve İsrail, Mısır ve diğer ülkelerden lojistik destek alacak. Kapsamlı yönetim ve güvenlik gözetiminden başlayarak işleyişinde merkezi yetkilere sahip olacak.

ABD ve ICG üyesi ülkeler, Hamas sonrası güvenlikle ilgili sorumlulukları üstlenecek sivil polis ve jandarma güçleri (sivil halk arasında konuşlu hafif silah kolluk kuvveti) eğitilene kadar güvenlik devriyeleri gerçekleştirmek için çok uluslu yönetime bağlı çok uluslu bir polis gücü oluşturacaklar. Aralarında az sayıda da olsa ABD'li sivil ve askeri yetkili de yer alacak. Ateşkesin ikinci aşaması için yapılacak müzakerelerde, özel güvenlik düzenlemeleri üzerinde yeniden çalışılması gerekiyor.

Bu yapı aynı zamanda Gazze'ye insani yardımların ulaştırılması, istikrarın sağlanması, kalkınma, yeniden inşa ve diğer her türlü yardımın erişiminde yer alan uluslararası, hükümet ve hükümet dışı kurum ve kuruluşların faaliyetlerini harekete geçirme, koordine etme ve birleştirme yeteneğine de sahip olacak.

Merkezi kontrol

Güvenlik, yeniden yapılanma ve diğer uluslararası destek türlerinin ateşkese uyulmasıyla bağlantılı olmasını sağlamak için merkezi kontrol gerekiyor. Bosna deneyiminden çıkarılan bir ders olarak geçici idari yapının, halk ya da yerel yetkililer güvenliği engellerse yahut radikalleşmenin önlenmesi ve uzun vadeli istikrar için gerekenlerin yapılmasına engel olursa diye, yeniden yapılanma ve diğer hizmetlerin sağlanması için (Dayton Anlaşmalarında öngörüldüğü üzere) resmi yetkiye sahip olması gerekiyor.

Hiçbir uluslararası polis teşkilatı ABD'nin desteği ya da en azından ABD’nin sahada kısmen varlığı olmadan güvenliği etkin bir şekilde sağlayamaz.

Son olarak plan, bunların her biri ve yukarıda belirtilen diğer çeşitli gündemler için ayrıntılı eylemler içeriyor. Bunlar modüler bir temelde düzenlenmiştir ve Gazze için planlamaya dahil olan hükümetler unsurları seçmekte özgürdür.

Bu planla (ya da Gazze'ye yönelik neredeyse tüm diğer planlarla) ilgili akla birtakım sorunlar gelebilir. Bunların başında, Biden yönetiminin ‘sahada Amerikan askeri bulunmayacağı’ açıklaması açısından başta askeri personel olmak üzere ABD’li personelin Gazze’deki varlığı yer alıyor. Ancak bazen Başkan tarafından yapılan açıklamaların yerine getirilmesi gerekir. ABD'nin halihazırda Gazze kıyısında inşa ettiği yüzer iskelede konuşlanmış askerleri var. Washington'ın yaklaşık 25 ülkede konuşlandırılmış askeri birlikleri bulunuyor. Bu birliklerden bazıları son zamanlarda sahillerde ya da suda saldırıya uğradı. Hiçbir uluslararası polis teşkilatı, ABD'nin desteği ya da en azından ABD’nin sahada kısmen varlığı olmadan güvenliği etkin bir şekilde sağlayamaz.

Yönetim ve Hamas

İkinci konu ise Filistin Yönetimi'nin rolü. Plan, yukarıda belirtilen ICG ve Filistin Yönetimi arasındaki koordinasyonun ötesinde, maaşların ödenmesi, yerel hizmetlerin finanse edilmesi ve seyahat belgelerinin verilmesi de dahil olmak üzere Filistin Yönetimi'nin dahil olacağı alanları ortaya koyuyor. Özellikle çok uluslu yönetimin çekilmesinin ardından Filistin Yönetimi'nin Gazze Şeridi’nin yönetimindeki rolüyle ilgili olarak tüm taraflar arasında daha fazla müzakere yapılması gerekecektir.

Siyasi bir çözüm, Hamas'ın geleceğini ve yükümlülüklerini de içerebilir.

Üçüncü konu, Hamas'ın geleceğidir. Planın kendisi Gazze'de kalan Hamas üyelerinin rolünü tartışmıyor. Ancak ne bu planın ne de Gazze'de yönetim, güvenlik ve yeniden yapılanmaya yönelik başka herhangi bir planın, İsrail karşıtı gündemiyle Hamas'ın etkin bir şekilde kontrolü elinde tutması halinde başarılı olamayacağını söyleyebiliriz. İsrail Başbakanı Netanyahu, Başkan Biden’ın İsrail'in önerisini tartışmasına cevaben, bu öneri altında bile Hamas'ın yenilgiye uğratılması gerektiğini vurguladı. Aynı şekilde Başkan Biden da ‘Gazze'nin Hamas'ın iktidarda olmadığı daha güzel günler göreceğinin’ altını çizdi. Siyasi bir çözüm,- Başkan Biden'ın atıfta bulunduğu ateşkes çerçevesinde - Hamas'ın geleceğini ve yükümlülüklerini de içerebilir. Tüm bunlar İsrail'in teklifinin ikinci aşamasının müzakerelerinde ele alınacaktır.

Bu aşamada yukarıda belirtilen hususlar, Gazze Şeridi’nde savaşın ertesi günü için geçici çözüm kapsamında en ciddi olan konulardır. Gazze’deki savaşın, bölgenin güvenliğine yönelik oluşturduğu olağanüstü tehdit, sadece Gazze ve İsrail vatandaşları için değil tüm bölge halkları için daha iyi bir gelecek arayışındaki tüm tarafların olağanüstü çaba sarf etmesini ve büyük riskler almasını gerektiriyor.

*Bu yazı Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.