Kral Charles, İskoçya’ya gidiyor

İngiltere’nin yeni Krlı Charles, annesinin tabutunun St Giles'a taşınma törenine katılacak

St. Giles Katedrali'nin dışında, Kraliçe 2. Elizabeth'in tabutunun gelmesini bekleyenlerin yası sürüyor. (Reuters)
St. Giles Katedrali'nin dışında, Kraliçe 2. Elizabeth'in tabutunun gelmesini bekleyenlerin yası sürüyor. (Reuters)
TT

Kral Charles, İskoçya’ya gidiyor

St. Giles Katedrali'nin dışında, Kraliçe 2. Elizabeth'in tabutunun gelmesini bekleyenlerin yası sürüyor. (Reuters)
St. Giles Katedrali'nin dışında, Kraliçe 2. Elizabeth'in tabutunun gelmesini bekleyenlerin yası sürüyor. (Reuters)

İngiltere Kralı 3. Charles, annesi Kraliçe 2. Elizabeth'in naaşının İskoçya’daki saraylarından birinden tarihi St Giles Katedrali'ne taşınması sırasında kardeşlerine eşlik etmek için Edinburgh'a gidiyor.
Charles, yarın Londra’ya geçmeden önce naşının defnedileceği gece kilise ayinine katılacak. En uzun süre tahta kalan 96 yaşındaki Elizabeth’in İskoçya’daki yazlık evi Balmoral Kalesi’nde yaşamını yitirmesinin ardından yasının tutulması için tören planlandı.
İngiltere, Avustralya, Kanada, Jamaika, Yeni Zelanda ve Papua Yeni Gine de dahil 14 ülkenin yeni kralı olan 73 yaşındaki Charles, İskoçya'ya gitmeden önce İngiliz Parlamentosu'na geçecek.
Westminster Sarayı’nda Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası'ndan yasa koyucular Kraliçe’nin ölümüyle ilgili Kral Charles’a taziyelerini iletecek ve ardından Charles bir konuşma yapacak. Kral daha sonra eşi Camilla ile kız kardeşi Anne ve erkek kardeşleri Prens Andrew ve Edward'a eşlik etmek için Edinburgh'a yönelecek. Kraliçe'nin çocukları daha sonra tabutun arkasından yürüyecek ve askerlerle çevrili St Giles Katedrali'ne götürülmesine eşlik edecek.
Ardından Kraliçe’nin ölümü nedeniyle yas tutan vatandaşlar, 24 saat boyunca Kraliçe Elizabeth’in naşının önünden geçebilecek.
İngiltere'nin en uzun süre tahtta kalan hükümdarını, dünya liderlerinin katılacağı 19 Eylül'deki devlet cenaze töreninde yüz binlerce kişinin uğurlaması bekleniyor.
İngiltere Kültür Bakanlığı, vatandaşların 14 Eylül Çarşamba günü yerel saatle 17:00'den 19 Eylül sabah 06:30'a kadar günde 24 saat tabutun önünden geçebileceklerini duyurdu. Açıklamada, törene katılmak isteyenlerin gece boyunca birkaç saat sürebilecek kuyrukta beklemeleri gerekebileceği belirtilerek “Büyük kalabalıklar olması bekleniyor. İnsanlar buna göre plan yapmalı ve uzun beklemelere hazırlıklı olmalı” ifadelerine yer verdi.
İngiliz Parlamentosu'nun en eski binası olan Westminster Hall'da havaalanındakiler gibi  güvenlik kontrolleri yapılacak ve yalnızca küçük çantaların alana sokulmasına izin verilecek.

 



Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.