İran’da Mahsa Amini’nin gözaltında ölmesinin ardından ‘iç gerginlik’ uyarısı yapıldı

Mahsa Amini
Mahsa Amini
TT

İran’da Mahsa Amini’nin gözaltında ölmesinin ardından ‘iç gerginlik’ uyarısı yapıldı

Mahsa Amini
Mahsa Amini

İran’da devlete ait olan İran gazetesi, başörtüsü takma konusunda katı kurallar uygulayan ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra yaşamını yitiren Mahsa Amini’nin cenazesi sırasında meydana gelen protestolar nedeniyle iç gerginlik konusunda uyarıda bulundu.
Polis güçleri, bu sabah İran’ın Kürdistan Eyaleti’nin yönetim merkezi olan Senendec’teki protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.
Protestocular, aralıklı silah sesleri arasında çevik kuvvet polisiyle karşı karşıya kaldı.
Sıkı güvenlik ortamına rağmen Senendec sokaklarına dökülen protestocular, İran’in dini lideri Ali Hamaney’e atıfta bulunarak ‘Diktatöre ölüm’ sloganları attı.
Sosyal medyada paylaşılan videolarda, 2020 başlarında ABD tarafından öldürülen Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin büyük bir pankartı da görüldü.
İran’daki insan hakları durumunu izleyen bir kuruluş olan Hengaw, Saggız ve Senendec şehirlerinde polisin göstericilere müdahalesi sırasında en az 33 kişinin yaralandığını bildirdi.
Devlete ait İran gazetesi, bugünkü sayısında ahlak polisinin performansını savunarak, Mahsa Amini’nin ölümünün acı ve üzücü olduğunu ifade etti, ancak haberde şu ifadeler kullanıldı:
“Kontrolünüz dışında bir konuyu gündeme getirmemelisiniz. Evet, bu alanda inkar edilemez zaaflar ve eksiklikler var ve bunların ihmal edilmemesi gerekiyor ama asıl mesele bu olaydaki abartmanın iç gerginliğe yol açabileceğidir. Olayın acısı, ahlak ve adaletin çiğnenmesini gerektirmez.”
Ancak olayı öne çıkaran İran gazetelerinin çoğu, yetkililerin örtünme konusundaki yaklaşımını eleştirdi.
Reformcu gazete Aftab-ı Yezd olayın ülke genelinde yarattığı şok dalgalarına dikkat çekti. Etimad gazetesi ise Amini’nin ölümünü ‘trajik’ olarak nitelendirdi.
Kadın ve aileden sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Enise Hazali, Amini’nin ailesiyle doğrudan temasa geçtiğini, başsağlığı dilediğini ve olayın tüm yönleri netleşene kadar konunun ciddi bir şekilde takip edileceğine dair güvence verdiğini bildirdi.
Yetkililer, Amini’nin ölümünü araştırıyor, ancak bir adli tıp doktoru dün otopsi sonuçlarının ortaya çıkmasının üç hafta sürebileceğini söyledi.
Tepkiler üzerine Tahran Polisi tarafından yapılan açıklamada, ahlak polisinin amini’yi bir saatlik ‘brifing’ için karakola götürdüğü, genç kadının burada aniden bilincini kaybettiği ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği belirtilmişti.
İran devlet televizyonu tarafından yayınlanan görüntülerde, Amini’nin polis merkezine getirildikten sonra bir görevliyle konuştuktan sonra aniden fenalaşarak yere düşmesi yer aldı.
İran’daki ihlalleri takip eden ‘Tasvir 1500’ kanalı, genç kadının kafasına darbe aldığını iddia etti.
Ailesi ise genç kadının kalp krizi nedeniyle öldüğüne dair iddiaları reddederek, kalp hastalığı olmadığını söyledi.



Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
TT

Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)

Hamas Hareketi, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana aralıksız devam eden savaşın uzamasıyla birlikte İsrail'e karşı savaşı finanse etmek için kaynaklarının tükenmesi sorunuyla karşı karşıya kaldı. Bu durum, Hamas’ın 40 yıllık tarihinde en büyük zorlukları yaşayarak savaşmaya devam etmek ve Gazze'nin işlerini yönetmek zorunda kalmasına neden oluyor.

İsrailli eski ve mevcut yetkililer, Hamas'ın askeri kanadının zayıflaması ve mali kaynaklarının tükenmesi nedeniyle savaşçılarına yeterli maaş ödeyemez hale gelmesi üzerine gözetleme ve İsrail askerlerinin kullandığı yollara patlayıcı yerleştirme gibi görevler için gençleri silah altına almaya çalıştığını öne sürdüler.

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli Washington Post gazetesinden aktardığı ha bere göre, Hamas'ın tarihindeki en kötü mali ve idari krizi yaşadığını ve İsrail'e karşı savaşmaya devam etmek ve Gazze Şeridi'ni yönetmek için gerekli kaynakları sağlamakta büyük zorluk çekiyor. Gazeteye göre Hamas, İsrail güçleri tarafından tahrip edilen tünelleri ve yeraltı komuta merkezlerini de telafi edemedi. İsrailli eski bir üst düzey istihbarat subayı olan Oded Ailam gazeteye verdiği demeçte, Hamas'ın tünellerini yeniden inşa edemediğini ve yüksek eğitimli savaşçılarına maaş ödemediğini, sadece hayatta kalmaya çalıştıklarını söyledi.

Ailam, Filistin polisi ve Gazze'den iki kaynak, Hamas yönetiminin 2007 yılından beri iktidarda olduğu Gazze'de polis ve bakanlık çalışanlarının maaşlarını ve öldürülen üyelerinin ailelerine ölüm tazminatı ödemelerini sürdüremez hale geldiğini vurguladı.

Filistinli yazar İbrahim el-Medhun, Washington Post’a yaptığı açıklamada, Hamas’ın bir yıldan fazla sürecek bir savaşa hazırlıklı olmadığını belirterek bazı temel hizmetleri sürdürmeye çalışırken ve iktidarının imajını korumak amacıyla, çöp toplama ve jeneratör yakıt yönetimi gibi temel yerel hizmetleri sunan acil durum komiteleri kurarken, idari harcamaları ve maaşları düşürmek gibi kemer sıkma önlemleri almak zorunda kaldığını belirtti.

Hamas, 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze'de yıkıcı bir savaş başlattı. Bu saldırı sonucunda yaklaşık bin 200 kişi öldü ve 250 kişi esir alınarak Gazze'ye rehin olarak götürüldü. O tarihten beri İsrail'in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü savaş çoğu kadın ve çocuk olmak üzere58 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı.

İsrailli askeri yetkililer, Hamas'ın çatışmalar sırasında liderlerinin ve silah stoklarının yüzde 90'ını kaybettiğini söylüyor. Savaşın ilk aşamasında Hamas, para ve malzemeleri yeraltında depolamak gibi bir önlem alsa da bu kaynaklar tükenmeye başladı. İsrail ordusunun WhatsApp grubunda geçtiğimiz yılın mart ayında yayınlanan bir açıklamaya göre İsrail askerleri Gazze'nin kuzeyindeki Şifa Hastanesi'nin altındaki tünellerden 3 milyon dolardan fazla para ele geçirdi.

Arabulucular, Hamas Hareketi ve İsrail arasında 60 günlük ateşkesin sağlanması için müzakereleri sürdürürken bir yandan İsrail, Hamas üzerindeki baskısını korumak garantilemek istiyor, diğer yandan Hamas bir çıkış yolu arıyor. Tüm taraflar müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini vurgulasa da anlaşmaya varılması halen uzak bir ihtimal olarak görünüyor.