Kochavi, Lübnan ile sınırların çizilmesi dosyasını Fransa’ya taşıyor

Hizbullah’a uyarıda bulundu… Kariş gaz sahasından gaz çıkarımının Ekim ayının sonuna ertelendiğine yönelik haberler medyada yer allıyor.

İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi (AFP)
İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi (AFP)
TT

Kochavi, Lübnan ile sınırların çizilmesi dosyasını Fransa’ya taşıyor

İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi (AFP)
İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi (AFP)

Tel Aviv'deki güvenlik çevreleri, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi’nin Fransa’daki askeri lider ve güvenlik yetkilileri ile yapacağı görüşmeleri, Kariş gaz sahasının Ekim ayında faaliyete geçtiği zaman çalışmalarını engelleyecek herhangi bir askeri saldırı yapmaması için Hizbullah’a bir uyarı mesajı iletmek üzere kullanacağını belirtti.
Bu çevreler, İsrail’in savaşı tırmandırmakla ilgilenmediğini, ekonomik sularda sınırların çizilmesi konusunda bir anlaşmaya varılması ve İsrail-Lübnan arasındaki müzakerelerin sonuçlandırılmasından yana olduğunu belirtirken, Hizbullah’ın tüm Lübnan genelindeki herhangi bir saldırıda bulunmasına çok sert bir şekilde yanıt verileceğini vurguladılar.
Kochavi, önümüzdeki hafta Fransa ve Polonya’yı ziyaret etmeyi planlıyor. Söz konusu ziyaretlerinde, Fransa Ordusu Genelkurmay Başkanı ile Emmanuel Macron’un Ulusal Güvenlik Danışmanı’nın yanı sıra Polonya Ordusu Genelkurmay Başkanı ile görüşecek. Kan 11 televizyonun haberine göre Kochavi, Fransa’da İsrail ve Lübnan arasındaki deniz sınırlarının çizilmesi dosyası, Kariş sahası sorunu ve nükleer anlaşma da dahil olmak üzere İran’la ilgili diğer konuları ele alacak.
Askeri kaynaklar, Fransa ve Lübnan arasında, Fransız petrol ve gaz şirketi Total’in anlaşmazlıklara neden olan Qana sahasında gaz çıkarma ihalesini kazanması ile, su konusunda ekonomik açıdan yakın bir bağının bulunduğunu söylüyor. Sınır çizme anlaşmasına göre, gaz çıkarılırsa İsrail’inde kardan pay alması gerekiyor.
İsrailli yetkililer, Eylül sonunda Kariş platformunda gaz çıkarmaya başlamak mümkün olduğunu ancak Energean’daki ekipmanla ilgili lojistik sorunlar nedeniyle, birkaç hafta ertelenme olasılığının bulunduğunu belirtti.
İsrail kaynaklar, İsrail’in Kariş gaz platformunu işleten Energean Şirketi’nden gaz çıkarmaya başlamanın planladığı gibi bu ay başlamasının mümkün olmadığını ancak gelecek ayın ortasında veya sonunda başlayabileceğini belirten bir bildiri aldığını belirtti. Kaynaklar, gazın çıkarılması konusundaki gerilim ve Hizbullah’ın birkaç ay önce Kariş platformuna doğru üç insansız hava aracı göndermesinin arka planında, Tel Aviv’in gaz çıkarılmasına yönelik çalışmaların başlamasında bir gecikme yaşanmasını öngördüğünü belirtti.
Bununla birlikte, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın cumartesi günü “Lübnan’ın haklı taleplerini elde etmeden önce Kariş'ten petrol ve gaz çıkarılmasına izin vermenin mümkün olmadığı” tehdidinde bulunduğu açıklamalar, gerginliğin tırmanmasına kapı araladı. Açıklamaların ardından İsrail askeri acil durum önlemleri aldı, kuzey sınırına takviye kuvvetler konuşlandırdı. Tehlikeler hakkında bilgilendirmek için birkaç uluslararası kuruluşa gitti. İsrail ayrıca, herhangi bir füze saldırısı başlatmaları durumunda Hizbullah ve Lübnan devletine sert bir tepki vereceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
İsrail Enerji Bakanlığı cuma günü, Kariş platformunu işletmeye ve doğal gaz üretmeye hazırlık olarak, gaz sahasını İsrail boru hattı ağına bağlama hazırlıklarının başladığını duyurdu. Bakanlığın bu adımı, müzakerelerdeki ilerlemeye yönelik raporlar olsa da İsrail ve Lübnan arasında deniz sınırları konusunda bir anlaşmanın varılmadığı bir zamanda gerçekleşti.
Bakanlık, söz konusu çalışmanın sondaj kulesinden İsrail boru hattı ağına doğal gaz pompalamak için sondaj kulesi ve pompalama sistemin test edilmesini içereceğini, test sürecinin Kariş’ten doğal gazın çıkarımı ve üretimine başlamasını içermediğini açıkladı. Hazırlıkların, doğal gazın ters yönde akışı ve pompalanmasına yönelik testler yapılmasından ibaret olduğunu belirtildi. Boru sistemini ve ağı test etmek amacıyla, İsrail kuzeyindeki sahillerinden, Akdeniz’de Lübnan ile ihtilaflı bölgede bulunan gaz sahasındaki teçhizata gaz pompalanacağı açıklandı.



İran-İsrail çatışması ne gösterdi?

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
TT

İran-İsrail çatışması ne gösterdi?

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Dr. Musaid el-Ayban ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani ile birlikte, Mart 2023, Pekin (SPA)

Siyaset ve güvenlik uzmanları, Tahran'ın açıklamalarına bağlı kalması ve bölgedeki silahlı örgütlere müdahale ve destekten uzak durması halinde Körfez-İran ilişkilerinin daha güçlü hale gelebileceğini, büyüyebileceğini ve gelişebileceğini belirtti.

Uzmanlar, İran-İsrail çatışmasının, Körfez ülkelerinin bölgesel güvenlik üzerine düşünmeleri, bölgesel güvenlik vizyonlarını istikrar ve güvenliği koruyacak net mekanizmalara dönüştürmeleri ve İran ile Irak başta olmak üzere komşu ülkelerle ortak bir çerçeveye ulaşmaları gerektiğini gösterdiğini söyledi.

Körfez Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Abdulaziz bin Sakr, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Tahran'ın komşu ülkelerle iyi ilişkiler kurmak istediğine dair son açıklamalarına işaret ederek şöyle dedi: “Bugün İran'dan tek istediğimiz, Körfez'de müdahale ve saldırganlık istemediğine dair söylediklerine uymasıdır. Eğer davranışlarını değiştirir ve müdahaleci olmazlarsa, bu, bölgede daha fazla güvenlik ve istikrara, İran ve komşu ülkelerde büyüme ve refaha yol açacaktır.”

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Tahran'ın Körfez bölgesindeki komşu ülkelerle ilişkilerde yeni bir sayfa açmaya hazır olduğunu ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın İran Cumhurbaşkanlığı internet sitesinden aktardığına göre Pezeşkiyan kabine üyelerine hitaben yaptığı konuşmada, “İslam ülkeleri arasındaki dayanışma ihtiyacı ve kapsamlı iş birliğinin genişletilmesi hedefi göz önüne alındığında, komşuluk politikası ve bölge ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi, hükümetin temel stratejileri arasındadır” dedi.

Dr. Abdulaziz bin Sakr, Körfez Araştırmaları Merkezi tarafından düzenlenen ‘Gerilim ve Diplomasi: İsrail-İran Savaşı Üzerine Körfez Perspektifleri’ başlıklı seminerde şu ifadeleri kullandı: “İran'ı son yıllarda desteklediği Hizbullah gibi gruplardan uzak görmek ve bölgede saldırganlık içermeyen bir güvenlik standardı oluşturmak istiyoruz. İran'dan iyi sinyaller geldiği sürece Körfez'den de iyi sinyaller gelecek. İran'daki rejimi değiştirmeye yönelik her türlü saldırıya karşıyız, bu tamamen İran'ın meselesi.”

3 yol

Körfez Araştırmaları Merkezi Kıdemli Danışmanı Dr. Salih el-Haslan ise İran ile İsrail arasındaki son savaştan sonra Körfez ülkelerinin izlemesi gereken 3 yol belirledi:

Birincisi: İran ile daha fazla temas kurmak ve sivil amaçlı barışçıl bir programa sahip olma hakkına sahip olmakla birlikte herhangi bir askeri nükleer programı kabul etmediklerini açıkça belirtmek.

İkincisi: Körfez ülkeleri İran'a, davranışlarını değiştirmesi koşuluyla bölgesel ve uluslararası izolasyondan kurtulmasına yardımcı olacaklarına dair olumlu bir mesaj göndermeli.

Üçüncüsü: İran'daki ılımlı seslerin güçlendirilmesi.

El-Haslan, “Son savaş Körfez ülkelerinin bölgesel güvenlik üzerine düşünmeleri gerektiğini gösterdi. Bir yıl önce Körfez ülkeleri bölgesel güvenlik vizyonlarını ortaya koydular. Artık Körfez ülkelerinde istikrar ve güvenliği korumak ve komşuları İran ve Irak ile sürdürülebilir barış dediğimiz bir güvenlik çerçevesine ulaşmak için bu vizyonu gerçekleştirecek bir mekanizma hakkında konuşmanın zamanı geldi” ifadelerini kullandı.

dfvgyju

Körfez Araştırmaları Merkezi Güvenlik ve Savunma Programı Direktörü Mustafa el-Ani'ye göre ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırıları programın yaklaşık yüzde 90'ını yok etmiş olabilir.

ABD bu ayın başlarında sığınak delici bombalarla donatılmış bombardıman uçaklarıyla İran'ın kilit nükleer tesislerini hedef alan bir saldırı gerçekleştirmiş, İran da ertesi gün Katar'da ABD güçleri tarafından kullanılan el-Udeyd Üssü’ne füze saldırısıyla karşılık vererek Körfez ülkelerinin kınamalarına yol açmıştı.

El-Ani, İsrail ve ABD'nin harekâtının anlık bir olay olmadığını, en az 10 yıllık bir istihbarat toplama çalışmasının sonucu olduğunu belirtti. El-Ani, “İyi planlanmış bir operasyondan bahsediyoruz… Bu basit bir planlama değildi ve nükleer programın şu ana kadar yaklaşık yüzde 90 oranında yok edildiğinden hiç şüphem yok” şeklinde konuştu.

İran'ın maruz kaldığı saldırıdan sonra toparlanmasının pek mümkün olmadığını ifade eden el-Ani, İranlıların nükleer programa devam etmek istemeleri halinde, bugün konuşulanların ‘çatışmanın sonunun başlangıcı’ olduğunu belirtti. El-Ani, “Şimdi soru şu: İran toparlanabilir mi? Amerikalılar ve İsrailliler her an saldırabilecekleri bir bombanın yapımını engellemek için tekrar geri geleceklerinden ötürü toparlanamayacağından hiç şüphem yok” dedi.