Dinozor çeşitliliğinin meteor çarpmasından önce azaldığı keşfedildi

Araştırmacılar, Çin'in orta bölgelerinde son 2 milyon yılda dinozor türlerinin çeşitliliğinin az olduğunu belirtiyor

Reuters
Reuters
TT

Dinozor çeşitliliğinin meteor çarpmasından önce azaldığı keşfedildi

Reuters
Reuters

Yeni bir araştırmaya göre, 66 milyon yıl önce Dünya'ya çarpan büyük meteor yok olmalarına katkıda bulunmadan önce, dinozorlar halihazırda düşüşteydi.
Pazartesi günü PNAS akademik dergisinde yayımlanan araştırmada, Çin'in orta bölgelerindeki Shanyang Havzası'ndan gelen 100 fosilleşmiş dinozor yumurtası ve yumurta kabuklarını değerlendirildi. Bulgular, yaklaşık 100 ila 66 milyon yıl önceki Kretase döneminin son bölümünde, dinozor nüfusunun yok olmadan önce çok da çeşitlilik göstermediğini ortaya koydu.
Çalışmada, Çin Bilimler Akademisi'nden bilim insanları da dahil araştırmacılar, Kretase döneminin (dinozorların yok oluşundan hemen önceki dönem) sonunda yaklaşık 2 milyon yıllık bir zaman çizelgesi oluşturdu.
Shanyang Havzası verilerine dayanarak dinozor çeşitliliğinde bir azalma buldular.
Durumu örnek veren araştırmacılar, havzadan toplanan 100 dinozor yumurtası fosilinin sadece üç farklı dinozor türüne ait olduğunu belirtti: Macroolithus yaotunensis, Elongatoolithus elongatus ve Stromatoolithus pinglingensis.
Araştırmada, üç dinozor yumurtası türünden ikisinin oviraptor olarak bilinen dişsiz bir dinozor grubundan, diğerininse bitki yiyen hadrozor grubundan olduğu ortaya kondu.
Bilim insanları muhtemelen tyrannosauruslar ve sauropodaların da yaklaşık 66,4 ila 68,2 milyon yıl önce bölgede yaşadığını açıkladı.
Araştırmacılar analizlere dayanarak, kitlesel yok oluştan önceki son 2 milyon yıl boyunca Çin'in orta bölgelerinde dinozor türlerinin çeşitliliğinin az olduğunu belirtti.
Bilim insanlarına göre bulgular, dinozorları yeryüzünden silen Kretase/Paleojen yok oluş olayından önce dinozor nüfusunun küresel çapta düştüğünü gösteriyor.
Araştırmada bilim insanları, "Sonuçlarımız Kretase'nin son 2 milyon yılında düşük dinozor biyoçeşitliliğine işaret ediyor. Bu veriler dinozor biyoçeşitliliğinde, Kretase/Paleojen dönüm noktasından milyonlarca yıl önce başlayan bir düşüş olduğunu gösteriyor" diye yazdı.
Araştırmacılar, Hindistan'daki Deccan Kapanları gibi büyük volkanik patlamaların yanı sıra, küresel iklim dalgalanmaları gibi faktörlerin de Kretase Dönemi'nin sonunda dinozor çeşitliliğinde uzun vadeli azalmaya yol açmış olabileceğini ve son birkaç milyon yılda az sayıda dinozor türünün kaldığını tahmin ediyor.
Bu faktörlerin, ekosistem çapında dengesizliğe yol açtığından ve hayatta kalan türleri göktaşı etkisiyle bağlantılı kitlesel yok oluşa hazırladığından şüpheleniyorlar.
Bilim insanları, "Deccan Kapanları ve büyük meteor çarpması gibi Kretase sonundaki felaketler, muhtemelen zaten savunmasız bir ekosistem üzerinde etkili oldu ve uçmayan dinozorların yeryüzünden silinmesine yol açtı" dedi.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging