İsrail: İran ile siber savaşın dünyada başka bir emsali yok

İsrail ordusunun siber birimlerinde, MOSSAD’da ve Şin Bet'te çalışandan daha fazla asker görevli.

İsrail siber birimi tarafından düzenlenen bir toplantı. (İsrail ordusu)
İsrail siber birimi tarafından düzenlenen bir toplantı. (İsrail ordusu)
TT

İsrail: İran ile siber savaşın dünyada başka bir emsali yok

İsrail siber birimi tarafından düzenlenen bir toplantı. (İsrail ordusu)
İsrail siber birimi tarafından düzenlenen bir toplantı. (İsrail ordusu)

İsrail ordusunun Siber Savunma Birimi ve Siber Saldırı Birimi başkanları, İsrail ile İran arasında siber alanda yaşanan savaşın dünyada ve tarihte boyut ve içerik bakımından başka bir emsali olmayan büyük bir savaş olarak kabul edildiğini açıkladılar.
2013 yılında başlayan ve halen devam eden bu savaşın, İsrail'in en güçlü taraf olması nedeniyle giderek daha karmaşık fakat eşit düzeyde olmayan bir hale geldiğini belirten İsrailli iki yetkili, ülkelerinin, gelişmekte olduğu için düşmanı (İran) küçümsemediğini de kabul ettiler. İsrail ordusunun siber saldırı işlerinden sorumlu SIGINT Ulusal Birimi (Birim 8200) Başkan Yardımcısı Albay Uri Stav ve aynı birimin siber savunma işlerinden sorumlu Başkan Yardımcısı Albay Omer Grossman bu alanda doktora yapmış ve yakında emekli olmayı bekleyen iki deneyimli asker açıklamarında İran’ın Lübnan'da, Irak'ta, Suriye'de ve diğer ülkelerde Hizbullah gibi milis gruplarının yanı sıra Filistin'deki İslami Cihad Hareketi ve Hamas'a destek sağladığını, siber uzayda da savaş yeteneklerini geliştirdikleirni kaydettiler. İsrail'i yok etmenin yanı sıra siber savaşta da yıkıma uğratmayı amaçladığını vugruladılar.
Stav'a göre İran, İsrail'in su dağıtımını düzenleyen sistemine girmeyi başardı ve birkaç saat boyunca suların kesilmesine neden oldu. İran’ın uzaktan suya zehir karıştırmaya dahi çalıştığını belirten Stav, saldırının püskürtüldüğünü ve sert bir şekilde karşılık verildiğini kaydetti. Stav, verilen karşılığın İran'da tren, gemi ve uçak trafiğinin felce uğratıldığını aktardı. Spor kavramları kullanarak performans bakımından İran’ın halen İsrail’in performansından çok uzak olduğunu belirten Stav, “Farklı bir spor dalında başka bir ligdeyiz. Bizim sahamızda oynamaya çalışıyorlar ama beceremiyorlar” dedi. Birimin bir sekreter ve bir şoför olmak üzere beş kişi olarak kurulduğunu ifade eden Stav, “Bugün, en büyük askeri birim haline geldik. MOSSAD’da (İsrail dış istihbarat teşkilatı) ve Şin Bet’te (İsrail genel istihbarat teşkilatı) toplam çalışan ve ajan sayısından daha fazla asker ve subay görevli” şeklinde konuştu.
İsrail ordusunda siber alanda faaliyet gösteren iki birim, bundan 11 yıl önce acil durum odası olarak kurulmuştu. Faaliyete geçtiği ilk yıl, yani 2014’te, çalışan sayısını iki katına çıkardıktan sonra İsrail'in ‘Koruyucu Hat’ olarak adlandırdığı Gazze'ye yönelik askeri operasyon sırasında İran, Hamas ve İslami Cihad'ın ilk büyük siber saldırısını tespit etti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre aynı dönemde ‘Suriye Elektronik Ordusu’ (SEO) adıyla bilinen İran destekli siber saldırı grubu, İsrail ordusu sözcüsünün Twitter hesabını hacklemeyi başardı. Bilgisayara korsanları, hackledikleri hesaptan “Uyarı: Dimona Nükleer Reaktörüne iki füze isabet ettikten sonra bölgede nükleer sızıntı olabilir” yazdılar. Ancak İsrail, birkaç dakika içinde hesabı geri almayı başardı.
Yaşanan bu siber savaşla ilgili basında bazı haberler yayınlansa da o dönemde fazla bir ilgi görmedi. Ancak uzmanlar konuyla ilgili birçok araştırma yaptılar. Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (INSS) Siber Güvenlik Programı Direktörü Albay Gabi Siboni, İran'ın Koruyucu Hat Operasyonu sırasında, siber uzaydaki bu gelişmenin, İran'ın İsrail ile asimetrik savaşında merkezi bir araç olarak klasik terörün yerini alacağı bir sürecin başlangıcı olabileceğini söyledi.  İran’ın İsrail ile arasındaki siber teknoloji alanındaki ‘boşluğu kapatmaya’ hızla ve ustaca yaklaştığını belirten Albay Siboni, “Tehlike, İsrail düşmanlarının siber saldırılarla evimizi vurabilecek olmasıdır” dedi. Siber birimin komutanı ise şu açıklamada bulundu:
“Saf olamayız. İran, sürekli olarak İsrail ordusunun koruma kalkanının yanı sıra siber alanda da boşluklar arıyor. Önümüzdeki savaşlarda, özellikle kuzeydekilerde, siber alandaki yeteneklerin önceki savaşlardan daha önemli olacağını düşünüyorum. Büyüklük bakımından Mısır'ın Yom Kippur'a saldırısı (1973 Arap–İsrail Savaşı) gibi siber saldırılar gerçekleşebilir. Ancak bu tür saldırıları püskürtmeye ve karşılık vermeye her zamankinden daha fazla hazırız.”
İsrail ordusu siber birimlerinin, ABD’nin Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ile büyük çapta bir iş birliği içinde olduğu biliniyor.



Esad rejiminin ardından: Suriye toplu mezarlar ülkesine dönüştü

HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
TT

Esad rejiminin ardından: Suriye toplu mezarlar ülkesine dönüştü

HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)

Beşar Esad rejiminin yıkılmasının ardından Suriye'de toplu mezarlar çıkmaya devam ediyor. 

Wall Street Journal'ın haberinde, Esad rejiminin 8 Aralık'ta devrildiği Suriye'nin toplu mezarlarla dolu bir ülkeye dönüştüğü yazılıyor. 

Dera iline bağlı İzra şehrinde yeni sahiplerine satılan bir çiftlikte toprağın altından 31 ceset çıktığı aktarılıyor. Çiftliğin rejim askerlerinin yıllarca kullandığı bir kontrol noktasına yakın olduğuna dikkat çekiliyor. 

Olay yerinde inceleme yapan adli tıp uzmanı Dr. Memdu Zubi, "Tam beklediğimiz şeyi bulduk, bir toplu mezarla karşılaştık" diyor. 

Hama kırsalındaki Ma'an köyü yakınlarında yer alan bir kuyudan da çok sayıda ceset çıkarıldı. Aynı bölgede en az üç kuyunun daha cesetleri atmak için kullanıldığı tespit edildi. 

Bir çiftçi, yıllardır kayıp olan kardeşini aradığını belirterek "Onun Sednaya'da olduğunu sanıyordum ama belki de bu kuyulardan birindedir" diyor. Sednaya Hapsihanesi, Esad rejiminin gerçekleştirdiği hak ihlalleri ve işkencelerle gündeme gelmişti.

Uluslararası Geçiş Dönemi Adaleti Merkezi (ICTJ) ve Suriyeli avukat ve doktor örgütlerinin verilerine göre ülke genelinde şimdiye dek 134 toplu mezar tespit edildi. Ancak gerçek sayının çok daha yüksek olduğu düşünülüyor.

Suriye'nin son 50 yılda yaşadığı siyasi baskı, iç savaş, Rus bombardımanları, IŞİD saldırıları ve 2023 depreminin ülkede "sayısız gömülmemiş ceset" bıraktığı ifade ediliyor. 

2012-2013'te cesetlerin genellikle Rif Şam ilindeki El-Tel ve Najha bölgelerindeki açıklık alanlara gömüldüğü, daha sonraki naaşların geceleri gizlice farklı bölgelere taşındığı bildiriliyor. 

Suriye'de Ahmed Şara yönetiminin kurduğu Ulusal Kayıplar Komisyonu'nun uluslararası kuruluşlarla ortak çalışarak ülke genelinde DNA toplama, diş kayıtlarını eşleştirme ve rejim arşivlerini inceleme çalışması başlatması bekleniyor.

Komisyon başkanı Muhammed Rıza Celhi, sürecin maliyetinin 200 milyon dolara kadar çıkabileceğini söylüyor.

Suriyeli hak örgütlerine göre en az 160 bin kişi iç savaş sırasında kayboldu. Bu kişilerin çoğunun toplu mezarlarda olduğu düşünülüyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Reuters


İran, ABD’yle nükleer müzakere şartlarını açıkladı

Hazirandaki çatışmalarda İsrail'de 32 kişi, İran'da ise binden fazla kişi ölmüştü (AFP)
Hazirandaki çatışmalarda İsrail'de 32 kişi, İran'da ise binden fazla kişi ölmüştü (AFP)
TT

İran, ABD’yle nükleer müzakere şartlarını açıkladı

Hazirandaki çatışmalarda İsrail'de 32 kişi, İran'da ise binden fazla kişi ölmüştü (AFP)
Hazirandaki çatışmalarda İsrail'de 32 kişi, İran'da ise binden fazla kişi ölmüştü (AFP)

İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in Dış Politika Danışmanı Kemal Harrazi, belirli koşulların sağlanması halinde ABD'yle nükleer müzakereleri yeniden başlatmaya açık olduklarını söyledi. 

Harrazi, CNN'de bugün yayımlanan söyleşisinde, ilk adımı ABD'den beklediklerini belirterek "Bizim belirlediğimiz koşullar temelinde görüşmeye hazır olduklarını göstermeliler" dedi.

Hamaney'e bağlı Dış İlişkiler Stratejik Konseyi'nin Başkanı Harrazi, haziranda İsrail'le yaşanan 12 günlük çatışmalardan önce belirledikleri koşulların değişmediğini ifade etti.

İran'ın tıbbi amaçlarla ve reaktörlere yakıt sağlamak için uranyum zenginleştirmeye devam edeceğini belirten Harrazi, balistik füze programının müzakereye açık olmadığını söyleyerek "ABD ve diğer taraflarla yalnızca nükleer mesele hakkında görüşeceğiz" dedi. 

Diğer yandan İranlı yetkili, uranyum zenginleştirme seviyelerinde değişikliğe gitmeye açık olduklarına işaret ederek, "eşitlik ve karşılıklı saygı" temelinde ABD'yle yapılacak görüşmelerde çeşitli seçeneklerin değerlendirilebileceğini söyledi.

Harrazi, ABD'nin olumlu adımlar atarak Tahran'la ilişki kurması gerektiğini de sözlerine ekledi: 

İran'a karşı olumlu bir yaklaşımla sürece başlayın. Eğer olumlu davranırsanız kesinlikle karşılık görürsünüz. Ancak bunun için onlar (ABD) İran'a karşı herhangi bir güç kullanmaktan kaçınmalıdır. Bunu denediler ve şimdi bunun kabul edilemez ve uygulanabilir olmadığını anladılar.

ABD ve İran'ın son dönemde yürüttüğü nükleer müzakereler, İsrail'in saldırısıyla askıya alınmıştı. 

İsrail'in 13 Haziran'daki saldırısıyla başlayan çatışmalarda İran vakit kaybetmeden misilleme yapmıştı. ABD de devreye girerek İran'daki İsfahan, Fordo ve Natanz tesislerine 22 Haziran'da hava saldırısı düzenlemiş, operasyonda 14 "sığınak delici" GBU-57 bombası kullanılmıştı.

İran, ABD'nin saldırısına cevap olarak 23 Haziran'da Amerikan ordusunun Katar'daki El-Udeyd Hava Üssü'ne saldırmıştı. Operasyonda Tahran'ın önceden Washington'a haber verdiği ve hiçbir can kaybı yaşanmadığı aktarılmıştı.

Washington operasyonun ardından 24 Haziran'da taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.

İsrail ve ABD, İran'ın uranyum zenginleştirerek nükleer silah elde etmeye çalıştığını savunurken Tahran iddiaları reddediyor. 

Harrazi, ABD veya İsrail'den gelebilecek olası bir saldırıya ilişkin "Her şey mümkün ancak bu senaryo için hazırız" dedi.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı salı günü Beyaz Saray'da ağırlayan Trump, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada "İran'ın nükleer kapasitesini ortadan kaldırarak" iyi bir iş çıkardıklarını savunmuştu. Harrazi, ABD saldırısının ardından oluşan hasarla ilgili tespit çalışmalarının sürdüğünü belirtiyor. 

Buna ek olarak Trump, İran'ın da ABD'yle "anlaşma yapmak için can attığını" öne sürmüş, Tahran'ın iletişime geçmesi halinde buna açık olduklarını belirtmişti.
Independent Türkçe, CNN, Newsweek


ABD’nin Suudi Arabistan’a F-35 satışı İsrail’de nasıl yankılandı?

ABD'li havacılık firması Lockheed Martin'in ürettiği F-35 serisinin üç modeli var (AP)
ABD'li havacılık firması Lockheed Martin'in ürettiği F-35 serisinin üç modeli var (AP)
TT

ABD’nin Suudi Arabistan’a F-35 satışı İsrail’de nasıl yankılandı?

ABD'li havacılık firması Lockheed Martin'in ürettiği F-35 serisinin üç modeli var (AP)
ABD'li havacılık firması Lockheed Martin'in ürettiği F-35 serisinin üç modeli var (AP)

ABD'nin Suudi Arabistan'a F-35 satışına yeşil ışık yakması İsrail'de büyük yankı uyandırdı.

ABD Başkanı Donald Trump ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, dün Beyaz Saray'da bir araya geldi. 

Görüşmede öne çıkan başlıklardan biri de Suudi Arabistan'a F-35 satışı oldu. Trump, satışı onayladığını duyururken, bunların İsrail'in elindeki F-35'lerle aynı seviyede olacağını söyledi. 

Toplantının ardından iki liderin düzenlediği basın toplantısında Trump, hem İsrail'i hem de Suudi Arabistan'ı "ABD'nin büyük müttefikleri" diye niteledi ve şöyle devam etti: 

Onların (İsrail'in) sizin daha düşük kalibreli uçaklar almanızı istediğini biliyorum. Ancak bunun sizi çok mutlu edeceğini sanmıyorum. Bana kalırsa, ikisi de en üst düzeyde donanıma sahip ürünleri (F-35 uçaklarını) alacak seviyede.

İsrailli haber sitesi Ynet'in aktardığına göre İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), Trump-Selman görüşmesi öncesinde pazar günü Tel Aviv yönetimine olası uçak satışına dair bir rapor gönderdi. 

Raporda, İsrail'in bölgedeki hava üstünlüğünün beşinci nesil F-35'lerle düzenlediği uzun menzilli operasyonlara dayandığı belirtiliyor. Bu uçaklar Ortadoğu'da sadece İsrail'de var. Ancak Suudi Arabistan'a da aynı kalibrede uçaklar satılmasının İsrail ordusunun bölgedeki hakimiyetini zayıflatacağı uyarısında bulunuluyor. 

Ayrıca Riyad yönetiminin siparişlerinin savaş jetlerini üreten Lockheed Martin'de yoğunluk yaratacağı, İsrail'in uçaklarının teslimatının aksayabileceği belirtiliyor. 

Jerusalem Post'un analizinde, bunun ABD'nin Ortadoğu politikasında "ciddi değişime işaret edeceği ve Ortadoğu'daki dengeleri değiştirebileceği" yazılıyor.

Öte yandan Haaretz'in haberinde, İsrail'in hava üstünlüğünü kaybetmesine ilişkin endişelerin yersiz olduğu savunuluyor. 

Haziranda 12 gün süren İsrail-İran çatışmalarında Tel Aviv yönetiminin "hava üstünlüğünü açıkça gösterdiği", bunun hem F-35'ler hem de İsrail Hava Kuvvetleri'nin planlama becerisi sayesinde yapıldığı yazılıyor.

Haberde, Türkiye'nin ABD'den F-35 alma süreci de hatırlatılarak, "Suudilerin ya da Türklerin İsrail'le aradaki farkı kapatması zaman alır" ifadeleri kullanılıyor.

Diğer yandan Tel Aviv yönetimi, uçakların satışını Suudi Arabistan'la ilişkilerin normalleştirilmesi şartına bağlamıştı. Trump, görüşmede İbrahim Anlaşmaları'yla ilgili süreci ele aldıklarını belirtirken, Riyad'ın mutabakata katılımına dair net ifadeler kullanmadı. 

"F-35'ler için normalleşme şartı koşulmadı"

CNN'in analizinde, satışın gerçekleşmesi halinde Suudi Arabistan'ın beşinci nesil F-35'leri alan ilk Arap ülkesi olacağı belirtiliyor. Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla konuşan kaynaklar, F-35 satışının İsrail'le normalleşme şartına bağlı olmadığını savunuyor. 

Riyad ve Tel Aviv arasında Washington arabuluculuğunda gerçekleştirilen normalleşme görüşmeleri, Hamas'ın Aksa Tufanı saldırısıyla 7 Ekim 2023'te patlak veren Gazze savaşı nedeniyle askıya alınmıştı. Suudi Arabistan, iki devletli çözümde ısrar ederken radikal sağcı İsrail yönetimi buna yanaşmıyor. 

King's College'dan Nawaf Obaid, Trump'ın Suudi Arabistan ve İsrail arasında tıkanan görüşmeleri kenara bırakmak istediğini belirterek şu yorumları yapıyor: 

Trump, bu iki süreci birbirinden ayırdığını açıkça belirtti. Sırf Netanyahu yüzünden tüm bu silah ve malzeme satışını durdurmakla zamanını boşa harcamayacak.

Obaid, Riyad ve Tel Aviv arasında normalleşme görüşmelerinin ilerlemesi için İsrail'de hükümetin değişmesi ve Filistin Devleti'nin kurulmasına yönelik yol haritası belirlenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi. 

Independent Türkçe, CNN, Times of Israel, Ynet, Haaretz