عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

'Sonsuz kimyasallar' henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldü

30 bin göbek bağı örneğinin hepsinde sağlığa zararlı bu maddeler tespit edildi

"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
TT
TT

'Sonsuz kimyasallar' henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldü

"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)

Gıda güvenliğine dair çalışmalarıyla ünlü Environmental Working Group'un yeni çalışması, "sonsuz kimyasalların" henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldüğünü ortaya koydu.
Uzmanlar, son 5 yılda yürütülen 40 çalışmayı ele alarak göbek bağından alınan kordon kanı örneklerinin analizini inceledi.
Yaklaşık 30 bin örneğin hepsinde perfloroalkil ve polifloroalkil maddeleri (perfluoroalkyl and polyfluoroalkyl substances- PFAS) tespit edildi. Pek çok örnekte bu kimyasalların, her yaştan insanlardaki sağlık problemleriyle ilişkili olduğu belirlendi.
İncelenen çalışmalarda, fabrikaların ve bazı kurumların vücutta birikmediğini öne sürdüğü bazı türler de dahil olmak üzere 34 farklı PFAS tanımlandı. Ancak kanda tespit edilebilecek PFAS türlerinin sayısı sınırlı. Dolayısıyla daha fazla kimyasalın fetüse geçtiği düşünülüyor.
Environmental Working Group'tan çevre sağlığı uzmanı Uloma Uche, "Bulgular rahatsız edici. Dünyaya gelmeden önce bile PFAS'e maruz kalıyorsunuz. Fetüslerin gelişme sürecindeki vücutları kimyasallarla başa çıkacak mekanizmalardan yoksun olduğu için daha savunmasız.
Uche "sonsuz kimyasalların" zorunlu olmayan haller dışında yasaklanması gerektiğini savundu.
PFAS su geçirmez giysi, kozmetik ürünleri ve yangın tüpü gibi pek çok eşyada kullanılıyor.
Yaklaşık 12 bin türü olan PFAS, doğada çok uzun süre kalabildiği ve insan vücuduyla çevrede birikebildiği için "sonsuz kimyasallar" adıyla anılıyor.
ABD'lilerin kanının yüzde 98'inde bu kimyasalların bulunduğu tahmin ediliyor.
Stockholm Üniversitesi'nden bilim insanlarının yayımladığı bir araştırmada, Dünya'nın her bir köşesinde yağmur suyunun PFAS'la kirlendiği tespit edildi. Ayrıca ABD'de et, balık, süt ürünleri ve işlenmiş gıdalarda yüksek seviyelerde bulundu.
Bu kimyasalların hamilelik sorunları, kanser ve diğer hastalıklarla bağlantısı bilimsel araştırmalarla kanıtlandı. PFAS ayrıca üreme ve bilişsel kabiliyeti de etkiliyor.
Independent Türkçe, Guardian, Environmental Working Group

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Bilim insanları arama kurtarma çalışmaları için "siborg" böcekler yarattı

Kara böcekler (resimde) elektronik bir sırt çantasıyla kontrol ediliyor (Queensland Üniversitesi)
Kara böcekler (resimde) elektronik bir sırt çantasıyla kontrol ediliyor (Queensland Üniversitesi)
TT
TT

Bilim insanları arama kurtarma çalışmaları için "siborg" böcekler yarattı

Kara böcekler (resimde) elektronik bir sırt çantasıyla kontrol ediliyor (Queensland Üniversitesi)
Kara böcekler (resimde) elektronik bir sırt çantasıyla kontrol ediliyor (Queensland Üniversitesi)

Uzaktan kumandalı "siborg kın kanatlıların" çöken binalarda ya da madenlerde mahsur kalan kişilerin bulunmasına yardım etmek için kullanılabileceği bir araştırmayla ortaya kondu.

Avustralyalı bilim insanları kara böcekleri, uzaktan kumandalı video oyunu konsoluyla kontrol edilebilen, çıkarılabilir sırt çantalarıyla donattı.

Queensland Üniversitesi'nden çalışmayı yöneten araştırmacı Dr. Thang Vo-Doan, sırt çantalarının elektrotlar aracılığıyla böceğin antenini ve ön kanatlarını kontrol ettiğini söylüyor.

Scimex'e konuşan Dr. Vo-Doan "Kın kanatlılar birçok doğal yeteneği sayesinde robotların gezinmesi zor olan, yoğun moloz içeren alanlar gibi küçük ve karmaşık yerlerde tırmanma ve manevra yapma ustası olabiliyor" diyor.

Çalışmamız bu yeteneklerden yararlanarak böceğin yaşam süresini etkilemeden hassas yönlendirme sağlayan programlanabilir kontroller ekliyor.

Araştırma görevlisi Lachlan Fitzgerald, böceklerin yana ve dikey duvarlarda yukarı doğru hareket edebilecek şekilde yönlendirilebileceğini ekliyor.

Fitzgerald, "Bu ölçekteki robotlar  hareket kabiliyeti açısından önemli adımlar atsa da yatay yüzeylerden duvarlara geçiş onlar için hâlâ zorlu bir görev" diyor.

Böceğin "gelişmiş algılama becerileri" ve sentetik bir böceğin sahip olamayacağı "yumuşak çevresel etkileşimlerinin" afet ortamları için mükemmel olduğunu belirtiyor.

Dr. Vo-Doan, tırmanma testi için bağlantılı bir güç kaynağı kullanılsa da böceklerin, kendi vücut ağırlıklarına eşdeğer bir bataryayla tırmanma yeteneğini de sergilediğini ifade ediyor.

Dr. Vo-Doan, "Birileri çok yüksek miktarda moloz altında kalmışsa görevliler, onları mümkün olduğunca çabuk bulup nasıl çıkaracaklarını planlamaya başlamak ister" diyor.

Kaotik ortamlarda kolayca hareket ederek bir kişinin tam yerini belirleyebilecek, olası bir yaralanmaya dair ipuçları verebilecek ve kurtarma ekiplerine müdahale planı konusunda yol gösterebilecek bir araç geliştirmeyi umuyoruz.

Singapurlu bilim insanları 2016'da benzer bir cihazı böceğin sırtına takarak geyik böceklerini kontrol etmeyi başarmıştı.

Her iki projede de çalışan Profesör Hirotaka Sato o zaman "Bu teknoloji, daha önce erişilemeyen alanlara girebildiği için uzaktan kumandalı drone'lara kıyasla gelişmiş bir alternatif sunabilir" demişti.

Örneğin arama kurtarma görevlerinde kullanılarak yıkılmış bir binadaki küçük kuytu ve yarıklara girebilir ve hayatta kalan yaralıların yerini tespit edebilir.

Independent Türkçe