Libya: Dibeybe ve Başağa, hükümetlerinin iktidarda bir arada yaşama varlığını pekiştirmeyi hedefliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dünya Turizm Günü faaliyetlerine katılımı sırasında (Hükümet)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dünya Turizm Günü faaliyetlerine katılımı sırasında (Hükümet)
TT

Libya: Dibeybe ve Başağa, hükümetlerinin iktidarda bir arada yaşama varlığını pekiştirmeyi hedefliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dünya Turizm Günü faaliyetlerine katılımı sırasında (Hükümet)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dünya Turizm Günü faaliyetlerine katılımı sırasında (Hükümet)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe ve İstikrar Hükümeti Başkanı rakibi Fethi Başağa, iki hükümete aynı anda sahip olma fikrini pratik olarak oluşturdular. Her biri, vatandaşları ve Libya halkını ilgilendiren hizmet sorunlarını çözmek için bakanlarıyla neredeyse her gün toplantılar yapıyor. Bu kapsamda Dibeybe, dün akşam Turizm ve El Sanatları Bakanlığı tarafından düzenlenen "Dünya Turizm Günü" kutlamalarına katıldı. Dibeybe, turizmin tüm yönleriyle ulusal ekonominin temel dayanağı olması için çalışmanın ulusal birlik hükümetinin birincil hedefi olduğunu vurguladı.
Diğer yandan, Dibeybe hükümetinin Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, ABD'nin başkenti Washington'daki Libya büyükelçiliğinin, Libya'nın geçtiğimiz günlerde satın aldığı ve daha önce "Misafir Evi" olarak bilinen tarihi merkeze taşındığını duyurdu. Menguş bu adımın, “Libya ile Amerika arasında, her iki ülkeye de fayda sağlayacağını" belirtti.
Menguş ayrıca Libya Amerikan İş Birliği ve bazı Amerikan şirketlerinin temsilcileriyle, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler ve ABD’li şirketlerin Libya'da her alanda yatırım yapmak üzere geri dönüşünün sağlanması konularını görüştü. Bakan Menguş ABD’li şirketlerin bazı temsilcilerinin yakın gelecekte Libya'ya yapacağı ziyareti koordine etmek için bir anlaşmaya işaret etti.
Öte yandan Başağa ve bakanları dün Bingazi (doğu) şehrinde bir dizi rutin toplantı düzenleyerek çalışmalarına devam etti. Limanların, deniz ve kara sınırlarının güvenliğinin artırılması ve akaryakıt kaçakçılığı ağlarının, yasa dışı göç ve organize suçlarla mücadele için ilgili bakanlıklar ve güvenlik birimleri arasında koordinasyon sağlanması gibi konular ele alındı.
Temsilciler Meclisi tarafından atanan Başağa’nın başkanlık ettiği Bakanlar toplantısı, Yüksek Güvenlik Komitesi'nin kurulmasıyla sona erdi. Toplantıda atanan hükümetin Dışişleri Bakanı Hafız Kadur, Savunma Bakanı Ahmid Hume ve İçişleri Bakanı İsam Ebu Zeribe, Adalet Bakanı Halid Abd Rabbu, Hükümet ve Kabine İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Muhammed Ferhat, Yasadışı Göçmenlik İşleri Devlet Bakanı Fethi et-Tabavi ve güvenlik hizmetleri yetkilileri yer aldı.
Diğer yandan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Yusuf el-Akuri, Amerikan İstikrar Yasasını ve amaçlarını tanıtmak için ABD Büyükelçiliği'nden bir ekiple sanal bir toplantıda görüştüğünü söyledi. Amerikan istikrar yasasının en öne çıkan hedefi, Amerika ve uluslararası deneyimlerden yararlanarak, zor ekonomik ve sosyal koşullardan ve demokratik geçiş sürecinden geçen ülkelere yardımcı olmaktır.
Akuri, Libya halkına yardım etmeyi amaçlayan tüm programları, ihtiyaçları karşılamaları ve tüm Libyalılarla ülkenin egemenliğine saygı duyarak, yerel makamlarla koordineli bir şekilde istişare ve görüş alışverişinde bulunma koşuluyla başarılı hale getirme konusundaki istekliliğini teyit etti.
Libya Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bileyhik’in açıklamasına göre, Temsilciler Meclisi Başkanı Akila Salih, dün akşam aşiret yetkilileriyle yaptığı görüşmede "milli çabaları" için onursal bir kalkan aldı. Bileyhik, Konsey'in ikinci başkan yardımcısının seçiminin ertelendiğini ve asgari ücretin bin Libya dinarına çıkarıldığını belirtti.
Diğer yandan İtalya'nın Libya Büyükelçisi Giuseppe Buccino geçtiğimiz günlerde "Parti İletişim Ağı’nı" oluşturan bir grup Libyalı parti ile görüştü.
Müslüman Kardeşler'in siyasi kolu olan Adalet ve İnşa Partisi dün yaptığı açıklamada, görüşmenin Libya meselesinde etkili olan uluslararası ve yerel taraflarla yapılacak bir dizi siyasi toplantının parçası olarak gerçekleştiği belirtildi. Ulusal seçimlerin mümkün olan en kısa sürede ve rızaya dayalı bir anayasal kurala göre yapılması da dahil olmak üzere mevcut siyasi çıkmaza olası siyasi çözümler bulma ihtiyacının görüşüldüğü kaydedildi. Aynı açıklamaya göre, parti başkanları ve temsilcileri, siyasi bileşenlerin gerçek temsilini sağlamak ve istikrarlı bir aşamaya geçişin doğru bir şekilde tesisini sağlamak için siyasi denklemlerde ve ulusal diyaloglarda partilerin varlığının önemini vurguladılar.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.