Sudan'da paramiliter güçler, önde gelen muhalif lider Salih’in evine saldırdı

Sudan polisi, binlerce eylemcinin Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmasını engelledi

29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
TT

Sudan'da paramiliter güçler, önde gelen muhalif lider Salih’in evine saldırdı

29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)

Sivil giyimli silahlı (paramiliter) unsurlar, Sudan’da önde gelen bir muhalefet lideri olan Vecdi Salih’in evine saldırırken, kapıları ve pencereleri kırıp zorla eve girmeye çalıştı. Paramiliter güçler ayrıca, güvenlik kameralarını da parçalarken durum, aile üyeleri arasında korkuya neden oldu.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi (ÖDBG) güçlerinin bir sözcüsü ve Yetkilendirmeyi Kaldırma Komitesi raportörü Vecdi Salih, 29 Eylül’de Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada geçen perşembe günü gece yarısından sonra kalaşnikof tüfek taşıyan ve sayıları 7 - 8 arasında değişen sivil giyimli kişilerin zorla evine girmeye çalıştığını belirtti. Salih, silahlıların sert şekilde kapı ve pencereleri çaldığını söylerken, durumun aile mensupları arasında korku ve paniğe yol açtığını kaydetti.
Şu an faaliyette olmayan ‘Yetkilendirmeyi Kaldırma Komitesi’nin önde gelen lideri, yetkililerin sokak lambalarına da zarar veren grubun kimliğini tespit etmek için herhangi bir önlem almadığını açıkladı. Vecdi Salih, “Güvenlik birimlerinin tepkisini görmek için bekleyeceğim. Onlarla mücadeleden vazgeçmeyeceğim ve tehditlerine yanıt vermeyeceğim” dedi.
Beşir rejiminin destekçileri, ‘30 Haziran rejimini dağıtma’ ve yolsuzlukla mücadele rolü dolayısıyla Salih’i hedef alıyor.
Geçen yıl kimliği belirsiz saldırganlar, suikast girişiminde bulunmak için Salih’in araç lastiklerinin vidalarını söktü. Ancak Vecdi Salih, olaydan yara almadan kurtuldu. Aynı şekilde kimliği belirsiz bir grup, Salih’in oğullarını da hedef alırken, araç lastiklerinin vidalarını söktü. Saldırı, herhangi bir yaralanmaya neden olmadı.
Sudan’da suikast girişimleri, genellikle herhangi bir sonuca ulaşmıyor. Son olarak 8 Mart 2020 tarihinde eski Başbakan Abdullah Hamduk’a suikast girişimi düzenlenirken, uzaktan kumandalı bir bomba ile Hamduk’un araç konvoyu hedef alındı.
Öte yandan polis, Başdar istasyonunda toplanan ve Hartum’un merkezine doğru harekete geçen binlerce eylemciyi dağıtmayı başardı. Polisin müdahalesi, eylemcilerin Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmasını engelledi. Yetkililer, Hartum ve Hartum’u kuzeye bağlayan, sarayın ve önemli bakanlıkların yakınında yer alan büyük bir köprüyü trafiğe kapattı.
Vatandaşlar, Sudan direniş komiteleri ve muhalefet güçlerinin 25 Ekim 2021 darbesine karşı ’29 Eylül Yürüyüşü’ adı altında gösteri düzenleme çağrısına yanıt verirken, güvenlik güçlerinin müdahalelerinden korunmak için barikatlar kurdular ve araba lastiklerini ateşe verdiler. Eylemciler, geleneksel toplanma alanı olan Başdar istasyonu ve Şervani Meydanı arasında gösteri düzenledi. Eylemciler ayrıca, ellerinde bayraklar taşıyarak, ‘askeri yönetimin çöküşü’ ve Aralık 2018 devriminin şehitleri için intikam çağrısı içeren sloganlar attı.
Öte yandan ordunun kışlaya geri dönmesi, sivil bir hükümetin kurulması ve devrim şehitlerinin intikamının alınması çağrısı yaparak Hartum’un merkezindeki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüyen binlerce eylemci Sudan polisi tarafından dağıtıldı.
25 Ekim 2021 tarihinden bu yana Sudan, sürekli protestolara tanık oluyor. Gösteriler sırasında eylemciler, sivil yönetimin geri dönüşü ve şehitler için intikam çağrısında bulunurken, güvenlik güçlerinin ve iktidarın sert müdahalesiyle karşılaşıyor. Öyle ki müdahaleler sırasında 117 barışçıl eylemci hayatını kaybetti, 5 binden fazla kişi yaralandı ve yüzlerce kişi de gözaltına alındı.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.